Vandaag begint het jaarlijkse Internationale Documentaire Filmfestival Amsterdam (IDFA), waar meer dan 300 (inter)nationale films zullen worden getoond. Het IDFA is het grootste documentaire filmfestival ter wereld en trekt fans en makers van over de hele wereld aan. Om dat te vieren heeft de organisatie 273 films en documentaires uit voorgaande edities gratis beschikbaar gemaakt op de website van het IDFA.

Omdat het door het overweldigende aanbod zelfs voor de doorgewinterde filmfan makkelijk is om het overzicht kwijt te raken, tippen we hieronder een aantal spraakmakende IDFA-films die hoge ogen gooien bij recensenten.

Een veelbesproken inzending van 2019 is de vrolijke film King of the Cruise van Sophie Dros. NRC schrijft:

“In de steenrijke, moddervette Ronald Busch Reisinger, baron van het Schotse Inneryne, vindt Sophie Dros een droomheld. Ronnie leeft op cruiseschepen, waar hij in kilt met sterke verhalen naar contact en respect hengelt en zijn eenzaamheid wegschrokt.”

In de heftige film Prison for Profit onthullen de tweelingzussen Ilse en Femke van Velzen ernstige misstanden in een Zuid-Afrikaanse gevangenis. De vele getuigenissen van gedetineerden en bewaarders schetsen een onthutsend beeld van een wereld waar geweld een middel is, winst het enige doel en mensen er niet toe doen.

De enige Nederlandse bijdrage in de competitie voor lange documentaires is de film Rotjochies (of Punks in het Engels) van Maasja Ooms, waarin vier jongens worden gevolgd waar geen land mee te bezeilen valt. Het Parool noemt de film ‘intiem, integer en aangrijpend’ en beschrijft het verhaal als volgt:

“Nadat ze door de kinderrechter al van crisisopvang naar gesloten jeugdzorg zijn gedirigeerd, is een voorlopige ondertoezichtstelling hun laatste strohalm; op een ­afgelegen boerderij in Frankrijk moeten ze zichzelf, onder begeleiding van een hulpverlener, op het rechte pad zien te krijgen.”

De film waar iedereen het nu al over heeft is ‘For Sama’, een verslag van de belegering van Aleppo door de ogen van Waad al-Kateab. Al-Kateab was een 26-jarige economiestudente toen de regeringstroepen van Assad Aleppo binnenvielen. Trouw schrijft:

“Wat de film zo bijzonder maakt, is dat Al-Kateab zich tijdens het filmen, terwijl de bommen en granaten in het rond vliegen, richt tot haar pasgeboren dochter Sama. De film heeft de vorm van een brief, waarin een moeder tot haar dochter spreekt, niet wetende of ze het gaan overleven.”

Op de IDFA Queer Day speelt Eye Film de documentaire XY Chelsea, van Tim Travers Hawkins. Chelsea Manning werd in 2010 veroordeeld voor hoogverraad nadat ze meer dan 700.000 geheime militaire documenten naar WikiLeaks had gelekt, waaronder de geruchtmakende Collateral Murder-video met beelden van Amerikaanse soldaten die vanuit een helikopter willekeurige Iraakse burgers neermaaiden. Het werd Manning, die als transgender vrouw door het leven gaat, zeer moeilijk gemaakt in de gevangenis. De Docupdate beschrijft de film als:

“Een unheimische film over een getroebleerd mens dat wil werken aan een nieuwe toekomst, maar steeds opnieuw wordt geconfronteerd met haar verleden. ‘Ik heb het gevoel dat ik in een hoek word gedreven’, zegt ze strijdbaar. ‘Ik heb geen andere keus dan terugvechten. Ik ga in elk geval zeker niet zitten wachten op het moment dat iemand mij, of ons allemaal, komt redden. Want de kans lijkt me groot dat er helemaal niemand komt.’”

In de film iHuman van Hessen Schei wordt een toekomstige wereld geschetst waarin de mens overbodig is geworden. NRC schrijft:

“In het ijzingwekkende iHuman kondigen pioniers in AGI – Artificial General Intellingence, superieure, wellicht zelfbewuste AI – koeltjes het eind van de mens aan. Jürgen Schmidhuber, uitvinder van zelflerende neurale netwerken is niet zo mensgericht, zegt hij. Als kunstmatige intelligentie de volgende stap in de evolutie is, prima.”

Fat Front van van Louise Unmack Kjeldsen en Louise Detlefsen volgt de activistische Scandinavische vrouwen Helene, Marte, Pauline en Wilde die vechten voor fat-acceptence, body-positivity en inclusiviteit. Medisch Contact is lovend en schrijft:

“Achter al die positieve energie zit vaak een verleden vol dieetellende, nare ervaringen en een internet dat niet alleen een steunende gemeenschap biedt, maar ook bikkelharde pestpartijen. Die keerzijde komt aan bod, maar toch laat de film de kijker met een goed gevoel achter. Deze vrouwen vechten voor het recht om gelukkig te mogen zijn, voor iedereen wiens lichaam niet in de smalle modemal past. Groot gelijk hebben ze.”