Zijn we van nature monogaam?

Filemon Wesselink maakte een serie over vreemdgaan (en nee, dat heeft niets met het eindigen van zijn eigen relatie te maken).

Hallo Filemon, jij kunt het weten na het maken van een serie over vreemdgaan: zijn we van nature monogaam?
Nee, en dat dacht ik ook al. Anders zou je je ook nooit aangetrokken voelen tot andere mensen zodra je in een relatie zit. Dat voelen we wel. En dat voelt ook heel natuurlijk.

Sommige dieren zijn uiterst monogaam, andere gaan continu vreemd. Wij behoren tot de tweede groep?
Biologen zeggen: als mannelijke en vrouwelijke dieren veel op elkaar lijken, zijn ze het vaakst monogaam. En aangezien menselijke mannen en vrouwen niet op elkaar lijken, gaan we vaker vreemd. Trouwens, bij zwanen denken we allemaal dat ze zo monogaam zijn, maar dat is helemaal niet zo. Onderzoekers kwamen erachter dat 10 procent van de eieren in een zwanennest niet van de partner komt.

Tjee, die zwanen! Waarom gaan dieren die onderling meer op elkaar lijken minder vreemd?
Omdat ze meer concurrentie hebben.

Een vogel met mooiere veertjes kan zich vreemdgaan permitteren omdat-ie nou eenmaal mooiere veertjes heeft? Of een mens dat knapper is dan de rest – of zich beter voelt?
Precies.

Maar waarom dan die fixatie op monogamie? Als we het van nature niet zijn?
Deels is het cultureel bepaald. Mensen hebben zo lang in stamverband geleefd, toen waren ze serieel monogaam; ongeveer zeven jaar hadden ze dezelfde partner, totdat de overlevingskansen van een kind groot genoeg waren.

De 'seven years itch' is evolutionair bepaald!
Ja, daarna was monogamie niet echt meer nodig voor het kind. Trouwens, destijds was het ook wel gebruikelijk om een bijman of een bijvrouw te hebben. Want als een man stierf tijdens de jacht, moest een vrouw wel ergens anders terechtkunnen. Mensen gingen toen sneller dood.

Heeft deze serie je nog nieuwe inzichten opgeleverd?
Nou, dat wat we verstaan onder romantiek, waar we aan hechten, voor een belangrijk deel cultureel is bepaald. De relatie die altijd romantisch blijft, waar mensen nooit uit elkaar gaan. Kijk naar een romkom: zo’n film eindigt vaak op het moment dat het stel nét bij elkaar komt.

En dan vullen wij in dat ze lang en gelukkig leven.
Ja, en als dit beeld cultureel is bepaald, kan het ook veranderen.

Hollywood helpt ons dan ook niet echt he.
Nee. Maar je ziet nu dat dankzij bijvoorbeeld Netflix er een ander verhaal wordt verteld. In het verleden moest iedere Hollywoodfilm winst maken, dus vertelde iedere film hetzelfde verhaal. Maar met een dienst als Netflix hoeft dat niet, dan mag een serie ook minder bekeken worden. Daar zie je bijvoorbeeld ook mensen die met een relatie worstelen. Het dringt nu dus ook door in de populaire cultuur.

Kijk jij nou ook anders naar het einde van je eigen relatie? (In januari werd bekend dat Filemon en zijn ex Michaela hun relatie na ruim tien jaar hadden beëindigd, red).
Het is wel troostend, ja. Het feit dat we zo over romantiek denken, brengt veel verdriet met zich mee. Mensen zeggen na een scheiding vaak dat ze een plaatje in hun hoofd hadden over de toekomst, en dat dat plaatje nu kapot is.

Heeft het einde van je relatie iets met een serie over vreemdgaan te maken? Is het één het gevolg van het ander?
Nee, dit idee had ik al een jaar geleden. Ik zat in de kroeg met vrienden over vreemdgaan te praten. Ik dacht: als we het er zo vaak over hebben, waarom is er dan geen tv-serie over gemaakt?