Zijn er teveel zzp’ers?

De kritiek was niet mals op oud-topambtenaar Hans Borstlap. Zijn commissie presenteerde vorige week een advies voor hervorming van de arbeidsmarkt. Modernisering, dat was het streven. Maar politici buitelden over elkaar heen om zijn plannen te kraken.

Heikel punt: de positie van zzp’ers. Daar zijn er een miljoen van in Nederland, en ze zijn de laatste jaren zowel het gezicht geworden van de groeiende ongelijkheid als van die modernisering van de arbeidsmarkt. Geen wonder dus, dat ze flink aan bod komen in het rapport van de commissie Borstlap.

Bij Spijkers met Koppen schoven afgelopen zaterdag Judith Tielen (VVD) en Henk Nijboer (PvdA) aan. Eerst het goede nieuws: beiden waren verheugd dat de commissie het belang inziet van het idee dat een andere tijd ook een andere arbeidsmarkt inhoudt. Dat het niet gaat om meer werk, maar om béter werk.

Tielen pleit voor een wendbare arbeidsmarkt: 'Werkgevers maar ook werknemers hebben namelijk behoefte aan flexibiliteit.' Nijboer vindt dat Tielen hiermee het ‘kernprobleem’ ontkent. Hij vindt dat zzp’ers en flexwerkers steeds meer ondervinden hoe werkgevers hun risico’s op werknemers afwenden, waarbij hij wijst op bedrijven als Uber en pakketbezorgers. En dat bij een groep die juist al onzeker is over hun inkomen, hun baan en hun toekomst. 'Werkgevers huren nu liever flexwerkers in omdat het goedkoper is.'

Niet waar, volgens Tielen. Ze wijst op de wet Arbeidsmarkt in balans, die sinds januari van kracht is en die ervoor zorgt dat het juist duurder is geworden om flexwerkers in te huren. Maar bovenal vindt ze dat het nu eens afgelopen moet zijn met het tegenover elkaar zetten van werknemers en werkgevers.

Tielen wijst er nog maar eens op dat het eigenlijk onmogelijk is om alle zzp’ers te scharen onder één groep. Het zijn immers boeren, verplegers, dakdekkers, fotografen - noem maar op. 'De ene is ondernemend, de andere niet. De een kan risico’s nemen, de ander niet. Die verschillen maken het zo ingewikkeld.'

Maar, vindt Nijboer, ze hebben ook allemaal iets gemeen: 'Het zijn mensen die werk doen, en die mensen kunnen ziek worden of zelfs arbeidsongeschikt. Gemiddeld genomen worden deze mensen oud en hebben pensioen nodig. En ik vind dat als je werkt in Nederland heb je állemaal recht op een fatsoenlijke arbeidsongeschiktheidsverzekering en een pensioen, en dat is nu niet het geval.'

Duidelijk is dat de wankele positie van zzp’ers een onderwerp voor discussie vormt. Een discussie zonder conclusie, voorlopig. En waar je niet uitkomt, daar wil je van af. Tenminste, dat doen een aantal voorgestelde maatregelen uit het rapport van Borstlap suggereren. Met name het afschaffen of terugschroeven van de fiscale voordelen die zelfstandigen nu nog hebben. Want zo is het: zzp’ers zijn kwetsbaar, maar ook nog eens duur omdat ze minder belasting afdragen. Iedereen weer werknemer dus, betoogt de commissie. Dat is tegen het zere been van bijvoorbeeld Charles Verhoef, voorzitter van Zelfstandigen Bouw: 'Iedereen weer werknemer? Dat getuigt van oud denken en een gebrek aan respect voor de ruim 1 miljoen zzp’ers.'

Dat de soep zo heet gegeten zal worden als hij nu opgediend wordt, dat lijkt onwaarschijnlijk, maar dat de discussie over de modernisering van onze arbeidsmarkt in het algemeen en het lot van zzp’ers weer op de politieke agenda staat, dat moge duidelijk zijn. En daarmee is de missie van Borstlap eigenlijk al geslaagd.