Column Claudia de Breij | Ze zijn er weer

Ik had nooit gedacht dat ik het nog zou meemaken. Marcherende mannen in de straat. Mannen met hun rechterarm omhoog om een Hitlergroet te brengen. Ze liepen door Charlotteville, Virginia, en deden er alles aan om eventuele twijfel over hun gekozen imago weg te nemen. Hakenkruizen, fakkels, wapens. Dit waren nazi’s. Of Ku Klux Klan-aanhangers, of anderszins racistische mannen. Vrouwen waren er niet bij, nee. Het waren witte mannen die leuzen riepen over bloed en bodem. Over hoe ze zich niet zouden laten vervangen door joden. En over hoe homo’s weg moesten (althans, hoe vertaal je accuraat de leus ‘Fuck you faggots’? Ze zullen niet bedoeld hebben dat ze fijn de liefde met andere mannen wilden bedrijven, vermoed ik. Enfin).

Ze zijn er weer.

Ik had nooit gedacht ik zelfs dát nog mee zou maken. Maar ze zijn er echt: leiders die zeggen dat dit soort mensen in hun recht staat. Dat het niet allemaal racisten zijn, maar ook gewoon nette mensen die niet willen dat er een in hun ogen belangrijk standbeeld wordt weggehaald. Leiders die zeggen dat de mensen die demonstreren tégen de nazi’s ook geen lieverdjes zijn, dat het geweld ‘van beide kanten komt’ –wat in mijn ogen zoiets is als zeggen dat Hannie Schaft ook schandelijk gewelddadig was in haar strijd tegen de bezetter, maar prima.

Dus zijn ze er weer, openlijk op straat. Ze zijn er altijd geweest, ook de afgelopen jaren toen ze niet zo stoer in ’t openbaar durfden paraderen. Dan zag je ze in een documentaire van Theroux of een andere dappere televisiemaker, de gekkies met hun puntmutsen en haat voor alles wat niet wit en hetero is. Ze zijn er altijd geweest, maar nu er leiders zijn die zeggen dat zij gewoon nette mensen zijn, blijken het er ineens een stuk meer te zijn dan die paar dwazen bij een caravan in het zuiden van Amerika.

Dus ze zijn er weer: de haarscherpe scheidslijnen tussen goed en fout. We hebben jarenlang getwijfeld, gezocht, afgewacht. Toen Donald Trump werd verkozen tot president van Amerika, waren er veel mensen die zeiden dat hij even tijd moest krijgen, dat hij misschien wel een geweldig verfrissende leider zou blijken, dat we niet zo snel moesten oordelen.

Aan die mensen wil ik vragen: mag het nu?

Donald Trump is een racist, en hij wakkert racisme aan. Dat heeft invloed op Amerika en op de wereld. Naast een racist is hij een leugenaar die probeert zijn corrupte connectie met Rusland te verdoezelen. Naarmate de onderzoekscommissie dichterbij de waarheid komt, is hij drukker en drukker bezig met het zoeken van een gewapend conflict met Noord-Korea, Venezuela of wie er verder maar wil.

Ze zijn er weer.

De slapeloze uren omdat het mij moeite kost om ook ’s nachts te denken ‘het is ver weg, het zal zo’n vaart niet lopen’.
Ze zijn er weer. De waarschuwende teksten van mensen als Elie Wiesel, de nazi-jager die zei: ‘We moeten een kant kiezen, altijd. Neutraal blijven helpt altijd de onderdrukker, nooit het slachtoffer’.
En ze doen er weer toe.