We hebben Kanye West nu harder nodig dan ooit

Kanye West is de neushoorn, en het Amerikaanse Saturday Night Live (SNL) is het kinderdagverblijf. Want waar menig gastartiest slechts het podium opkomt om mee te doen aan een paar sketches en de show afsluit met een mooi optreden, heeft Kanye vorig weekend ervoor gekozen om een soort halfzacht eerbetoon aan de Russisc-.. Amerikaanse president Donald Trump te doen. En als kers op de taart een  optreden  geven dat meer vraagtekens oproept dan applaus. De beste man heeft met rapper Lil’ Pump het nummer ‘I Love It’ opgevoerd, waarin beide artiesten in een flessenpak op het podium staan. Ja, echt.  Helaas had het optreden net zo weinig inhoud als een Flugel - van dat goedkope spul dat je in die weggooinachtclubs treft. Het was niet normaal slecht. En dat zeg ik als groot Kanye West-fan.

SNL is doorgaans een podium waar Trump gepersifleerd en gefileerd wordt. Niet zo gek dus dat Kanye’s steunbetuiging aan Trump nogal wat losmaakt aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Het enige wat ik me sinds SNL kan bedenken, is dat we juist ontzettend blij moeten zijn met Kanye West.

Kanye begint een steeds groter enigma te worden: een ongrijpbare verschijning die zijn weerga niet kent. Ik vind het waanzinnig: ieder media-optreden van Kanye West lijkt onderdeel van een geraffineerd politiek schouwspel. Het is alsof je een wild dier met een mitrailleur het podium van America’s Got Talent opstuurt en hem vraagt te jongleren. Dat gaat sowieso fout. Maar goed, dat is volgens mij juist heel mooi: dat onverwachte, dat ongrijpbare. Maar het is voor velen inmiddels allesbehalve een tot optimisme stemmende ontwikkeling: men is Kanye-moe. Want daar is die narcistische lul weer. Kan hij niet gewoon zijn bek dichthouden en goede muziek maken? 

Ik ben een warm pleitbezorger van het vrije woord. En iemand de mond snoeren omdat hij tegen de gangbare consensus ingaat, is volgens mij een no go. Ik vond het ook een ontzettend slechte zaak dat Kanye’s betoog nergens online te vinden is. Ik irriteer me al langere tijd aan de manier waarop wij als mensheid omgaan met gedachtes die afwijken van eerdergenoemde consensus. Er ontstaat al gauw een wereldwijde dichotomie van dingen die wel  bon ton  zijn en dingen die dat niet zijn. Je uitspreken tegen rechtsextremisme en discriminerende daden valt allemaal in het rijtje  bon ton . Voor de goede orde: het is ook ontzettend belangrijk dat dit gedaan wordt. Maar anderzijds: je bewondering uitspreken voor een democratisch gekozen president gaat kennelijk een stap te ver. 

En dat is ontzettend jammer, want er zijn maar weinig publieke waaghalzen als Kanye West, die bereid zijn imagozelfmoord te plegen omwille van hun eigen ideaal én het bevorderen van het publieke debat. Daarbij komt dat Kanye’s steun voor Donald Trump zich volgens mij niet helemaal op instrumenteel vlak uit – dus in termen van beleid, maar op abstract vlak. En dan vooral op het punt van zelfontplooiing. Je kan werkelijk waar alles worden wat je wil, als je daar maar in gelooft. Tuurlijk kent dat credo een miljoenmiljard haken en ogen, maar in de meest essentiële zin van het woord kan ik mij hier wel heel erg in vinden. Het vileine aan dit alles is de mate waarin Kanye’s steunbetuigingen dermate gepolitiseerd worden. Zelfs door prominente figuren: rappers  Snoop Dogg  en  Swiss Beatz  hekelen zich bijvoorbeeld aan het feit dat Kanye, als etnische minderheid, iemand onderschrijft die groepen mensen ‘moedwillig pijn doet’. Trumps immigratiepolitiek is daar een pregnant voorbeeld van. Ik begrijp de kritiek en frustratie, maar door vooral aan te merken dat hij geen steun zou moeten uiten omdat hij afro-Amerikaans is, geef je Kanye’s uitingen een vervelende hoeveelheid lading. Te meer omdat Kanye zich hier niet tegen kan verweren. 

Maar om alles in de meest essentiële zin van het woord te bekijken, is ook niet goed. Kanye heeft zich op  Twitter  immers ook positief uitgelaten over Trumps streven om de industriesector in Amerika te versterken door buitenlandse productie te verminderen. Dus in dat opzicht is er wel degelijk een mate van politieke steun aanwezig. 

Hoe dan ook, ik sta pal achter Kanye West. Het publieke debat heeft een duidelijk tegengeluid nodig. Zelfs als dat beloond wordt met een tsunami van kritiek. Op lange termijn is deze frictie nodig om vooruitgang te boeken als samenleving en als mensheid. In dit geval betreft het de VS, maar in Nederland hebben wij zelf ook de mond vol van vingertjes wijzen en andere landen op straffe toespreken. Diezelfde dichotomie waar ik het eerder over had, is ook hier aanwezig. Heus waar, probeer maar eens voor de grap op een GroenLinks-conventie aan te geven dat je Geert Wilders bewondert om zijn vaardigheden als politicus, en niet om zijn beleid. Je wordt hoe dan ook door de drek gehaald. Misschien een ietwat ongebruikelijk voorbeeld, maar wat mij betreft is iemand verketteren om zijn mening of geloof ook heel ongebruikelijk. 

Dit alles doet mij sterk denken aan een  speech  die Kanye West heeft gehouden op zijn oude school: The Art Institute of Chicago. Hij ontving in 2015 een eredoctoraat en gaf toen op onnavolgbare wijze aan dat hij ons leven allemaal makkelijker zou maken. En weet je wat? Hij heeft zich ook aan die belofte gehouden. Kanye vordert op zijn manier het publieke debat door de kastanjes uit het vuur te halen, en maakt daarmee ruimbaan voor zowel voor- als tegenstanders om het publieke debat over (in dit geval) de toekomst van de Verenigde Staten verder vorm te geven. Voor iedereen geldt dan:  “Make America Great Again”.

2018 is zonder twijfel het jaar van Kanye West. Zelfs Childish Gambino weet ervan.