Scheefgroei: Waarom worden huizen onbetaalbaar voor gewone, hardwerkende Nederlanders?

  •  
29-12-2021
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
6433 keer bekeken
  •  
Sander Heijne en Jeroen Pauw

Sander Heijne en Jeroen Pauw

© Scheefgroei

In Scheefgroei diepen Jeroen Pauw en journalist Sander Heijne de ongelijkheid in onze maatschappij uit. Deze keer: de woningmarkt. Waarom worden huizen onbetaalbaar voor gewone, hardwerkende Nederlanders?

Wat is het probleem?
‘Als we de persoonlijke financiën van huurders en kopers naast elkaar leggen, begin je wel te begrijpen waarom al deze mensen hier in de studio veel liever eigenaar zouden willen zijn van hun woning’, zegt Sander Heijne in Scheefgroei. 

Er zit namelijk een aanzienlijk verschil tussen de maandlasten van mensen met een huur- of koopwoning. Oudere huizenbezitters die hun hypotheek al hebben afgelost zijn natuurlijk het goedkoopst uit. Zij hebben vrijwel geen woonlasten. Maar ook jonge huiseigenaren hebben veel lagere maandlasten dan huurders van hun leeftijd.  ‘Zo is een huiseigenaar van pakweg mijn leeftijd (39 jaar) gemiddeld 30 procent van zijn inkomen kwijt aan wonen. Maar een leeftijdgenoot die is aangewezen op huren in de vrije sector besteedt gemiddeld 37 procent van zijn inkomen aan wonen’, licht Sander toe.

Welk deel van het inkomen wordt uitgegeven aan woonlasten?

Welk deel van het inkomen wordt uitgegeven aan woonlasten? Kopers: 30%, huurders: 37%

© Scheefgroei

Naarmate de jaren vorderen, is de huurder bovendien steeds duurder uit. De huur van een woning in de vrije sector mag namelijk ieder jaar met de inflatie +1 procent worden verhoogd. Maar een koper die zijn rente voor een langere periode vastlegt, betaalt ieder jaar hetzelfde maandbedrag. Huurders hebben dus een hogere persoonlijke inflatie dan kopers.

Een woning huren is dus duurder dan een woning kopen. Het logische gevolg blijkt uit een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek: de gemiddelde huurder heeft slechts 2600 euro spaargeld. Een gemiddelde huiseigenaar heeft, nog afgezien van de waarde van zijn huis veertien keer zoveel vermogen, namelijk: 36.000 euro. Daarbij komt dat de huiseigenaar aan het einde van zijn loopbaan ook nog eens een afgelost huis bezit. Gemiddeld betekent dit dus een extra vermogen van 419.000 euro. Een vermogen dat de huurder misloopt.

Schermafbeelding 2021-12-28 om 10.24.45

Voor wie is het een probleem?
Terwijl starters dus liever zouden kopen dan huren, wordt de kans dat het ze lukt iedere maand kleiner. In de eerste helft van dit jaar werd een gemiddelde koopwoning iedere maand al 6.000 euro duurder. En het heeft er alle schijn van dat de prijzen sinds de zomer nog harder zijn gestegen. Dit terwijl iemand met een modaal inkomen zo’n 2.300 euro netto per maand verdient. Een huis kopen raakt voor starters daarmee iedere maand verder buiten beeld. 'Het is dan ook niet zo gek dat we het eigenwoningbezit onder 40 minners snel zien teruglopen. En dat veel jonge mensen gevangen zitten in de dure vrije huursector.'

Hoe is dat ontstaan?
Huizenprijzen gedragen zich niet volgens de logica van de markt, aldus Sander. En dat is een groot probleem. ‘Als bijvoorbeeld kerstballen veel te duur worden, dan gaan mensen hun kerstboom wel anders versieren. Maar omdat wonen een primaire levensbehoefte is, blijven mensen altijd op zoek naar huizen. Ook wanneer de prijzen eigenlijk veel te hoog zijn.’ 

De hoge huizenprijzen worden mede veroorzaakt door de enorme bedragen die we tegenwoordig kunnen lenen. Dit komt door de historisch lage rente. In 1990 was de rente op een hypotheek 10 procent. Inmiddels zijn er aanbieders die dit al voor 0,83 procent doen. 'Dat is een spectaculaire daling met grote gevolgen.'

Hypotheekrente gedaald van 10% naar 0,83%

Hypotheekrente gedaald van 10% naar 0,83%

© Scheefgroei

In de praktijk betekent dit dat zowel starters als doorstromers nu veel meer geld kunnen lenen voor een huis dan pakweg dertig jaar geleden. Dat klinkt als goed nieuws - omdat je met meer geld ook een groter huis zou moeten kunnen kopen - maar dat werkt niet zo. Dit komt door het tekort aan huizen in Nederland. Wanneer het aantal beschikbare huizen lager is dan de vraag, zullen kandidaat-kopers proberen om de anderen te overbieden. Hoeveel kopers kunnen bieden, wordt vrijwel volledig bepaald door het bedrag dat ze kunnen lenen, aangevuld door de eventuele overwaarde op hun vorige huis. Naarmate mensen meer geld kunnen lenen, gaan ze meer bieden om elkaar de pas af te steken, en worden huizen steeds duurder. 

Leencapaciteit heeft invloed op de huizenprijzen

Leencapaciteit heeft invloed op de huizenprijzen

© Scheefgroei

Bovenop de lage rente, heeft onze overheid nog extra maatregelen genomen waardoor er meer geleend kan worden. Dat is opvallend, omdat de regering na de bankencrisis van 2008 de leennormen aanvankelijk juist had aangescherpt. Zo telde het partnerinkomen een tijdje niet mee voor de hypotheek. Maar de kabinetten Rutte hebben die strenge regels weer stapje voor stapje teruggeschroefd. Inmiddels worden er weer hypotheken verstrekt op twee volledige inkomens. 

Dat klinkt sympathiek voor mensen die een huis willen kopen. Door ze meer te laten lenen, kunnen ze misschien toch nog iets kopen. Maar de huizenprijzen gaan sneller stijgen als mensen meer mogen lenen. Daarmee hebben we onbedoeld een markt gecreëerd waarin relatief arme mensen - oftewel mensen zonder huis - zich tot hun nek in de schulden moeten steken om de overwaarde van relatief rijke mensen - dit zijn dus de mensen die wel een huis bezitten - te bekostigen.

En dat is niet de enige manier waarop er in de woningmarkt geld van de “armen” naar de “rijken” verschuift. Bij huurhuizen zien we natuurlijk hetzelfde: Wie een huis huurt in de vrije sector moet heel hard werken om iedere maand weer de huur te betalen aan iemand die per definitie veel rijker is dan zij.

Arm en rijk

Armen bekostigen de rijken

© Scheefgroei

‘De woningmarkt maakt dus de rijken steeds rijker. En de ‘armen’ moeten steeds harder werken, en steeds meer lenen, om de groeiende rijkdom van huizenbezitters te financieren’, aldus Sander. 

Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (8)

zand2022
zand20224 jan. 2022 - 8:07

Goedemorgen gisteravond weer genoten van de uitzending scheefgroei. Wat ik mis is een discussie wat kost het de Nederlandse gemeenschap om een nieuwe Nederlander te verwelkomen? Op dit moment een belangrijk discussiepunt toch? Ik gun ieder persoon een veilige plaats maar realiseren wij ons wel voldoende wat wij er in werkelijkheid gebeurd. De uitkering instantie het uwv krijgt verschillende groepen aanvragers te verwerken. 1 werklozen : ontslagen Nederlanders die eerder in het arbeidsproces hebben deelgenomen en belasting - premie hebben afgedragen. Personen geboren in Nederland en met een achtergrond van de Nederlandse cultuur. 2 . Personen die de Nederlandse nationaliteit hebben gekregen en weinig dan nog niet of heel weinig hebben bijgedragen aan het arbeidsproces. Voor deze twee groepen is het nu blijkbaar gewoon een registratienummer bij inschrijving te krijgen en daarmee dezelfde rechten maar niet dezelfde plichten. In mijn woon omgeving zie ik hierover discussies ontstaan en naar mijn mening terecht.

gypsyjoy
gypsyjoy3 jan. 2022 - 10:44

Schaf de verhuurders belasting voor de woningbouw verenigingen af! Schaf de doorstroomboete af (= huur harmonisatie)! Tegenwoordig betaal je al 700+ euro voor een huisje uit de jaren 50. Belachelijk ! Zo'n huisje is voor hooguit 20.000 GULDEN neergezet destijds. Verkoop woningen voor de prijs waarvoor ze gebouwd zijn! Hoe ouder hoe slechter meestal net als met mn spullen, die hebben ook geen meerprijs naarmate ze ouder worden, dat zouden de woonverzekeringen ook niet leuk vinden, toch?

wim koelewijn
wim koelewijn3 jan. 2022 - 10:26

Dat er steeds minder sociale huurwoningen zijn komt mede door: jarenlane verhuur en Nu worden heel veel van die woningen voor veel geld verkocht..onlangs in ons perceel van 65 woningen in 1klap 3 huizen die ruim 35 jaar werden verhuurd. Opbrengst ? Pakweg 3x3ton....weg huurwoningen..tjahh dan komt er vanzelf een tekort..kassa voor de boeven...

einstein
einstein2 jan. 2022 - 8:35

Goed programma met goede journalistiek. Miste echter wel iets. Wat denk je van de overheid zelf als belegger. Gemeentes kopen goedkoop panden en gronden op en verkopen het vervolgens later met de hoofdprijs. Woningcorporaties verkopen hun sociale huurwoningen ook tegen de hoofdprijs. Heb hiervan verschillende voorbeelden van o.a. gemeentes in Zuid Holland.

Piet 01
Piet 0131 dec. 2021 - 20:34

Het grote probleem is m.i. de rente op spaargeld. Vroeger werd het gespaarde geld van de mensen uitgeleend om leningen en hypotheken te verstrekken. nu worden de mensen gestraft als ze wat spaargeld hebben, gevolg de mensen gaan wat anders zoeken. oa investeren in woningen wat de huur opdrijft. Het geld wat nu uitgeleend word zijn fata morgana,s, het is lucht dus. Wie zijn nu en straks de dupe? Juist de spaarders die hun keiharde centjes zien verdampen en de kopers die lucht hebben gekocht en keiharde euro,s moeten terug betalen dankzij de EU.

Piet 01
Piet 0131 dec. 2021 - 20:34

Het grote probleem is m.i. de rente op spaargeld. Vroeger werd het gespaarde geld van de mensen uitgeleend om leningen en hypotheken te verstrekken. nu worden de mensen gestraft als ze wat spaargeld hebben, gevolg de mensen gaan wat anders zoeken. oa investeren in woningen wat de huur opdrijft. Het geld wat nu uitgeleend word zijn fata morgana,s, het is lucht dus. Wie zijn nu en straks de dupe? Juist de spaarders die hun keiharde centjes zien verdampen en de kopers die lucht hebben gekocht en keiharde euro,s moeten terug betalen dankzij de EU.

Mr. Henry
Mr. Henry31 dec. 2021 - 10:34

Zeer vlak programma met weinig diepgang. Door de enorme prijzen zijn ook eigenaren met hun woning onder water van hun hypotheek verlost. De hoogleraar kwam helaas te weinig aan het woord. Bij het slotbetoog dat armen alleen armer worden is men voorbijgegaan aan het fenomeen huurtoeslag betaald door zg. Rijken. Waarom heeft minister Blok de pensioenfondsen niet aangeboden om in OG te investeren? Beleggers zorgen voor huurwoningen in middensegment waar woningcorporaties geen voorraad hebben. Gemiste kans.

Carch
Carch30 dec. 2021 - 9:01

Schaf de aflossingvrije hypotheek af!