Hoe wil Mariëtte Hamer seksueel grensoverschrijdend gedrag aanpakken?
Vrouwen die worden lastiggevallen tijdens de Formule 1, die denigrerend 'sperma-emmers' worden genoemd bij het Amsterdamsch Studenten Corps of de verhalen rondom The Voice of Holland: seksueel grensoverschrijdend gedrag komt overal voor en is een hardnekkig probleem. Hoe wil regeringscommissaris Mariëtte Hamer dat aanpakken?
'Het eerste dat we ons moeten beseffen is dat het geen "klein probleempje" of een incident is', aldus regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag Mariëtte Hamer bij De Nieuws BV. Het komt namelijk vaker voor dan je wellicht denkt; een op de twee vrouwen en een op de vijf mannen krijgt in diens leven te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. 'Dat zijn giga-aantallen', volgens Hamer.
En dat komt niet alleen voor bij studentenverenigingen, bij televisieprogramma's of in de (auto)sport; het gebeurt overal, weet Hamer. 'Het is dus niet zo gek dat het bijvoorbeeld bij de Formule 1 voorkomt, maar we willen dat het stopt.'
Actieplan
En daarvoor heeft Hamer een actieplan geschreven. Er zijn kortweg twee dingen nodig om dit probleem te tackelen, denkt Hamer. Allereerst: ‘Zorgen dat, als het gebeurt, vrouwen het kunnen melden en dat zij zo snel mogelijk geholpen kunnen worden.' En ten tweede: 'Een maatschappelijk gesprek voeren met de hele samenleving, om te zorgen dat dit gedrag de wereld uit gaat.’
Dat klinkt makkelijker dan het is. Dat maatschappelijke gesprek vindt namelijk overal en altijd plaats. 'We moeten elkaar gaan aanspreken op dit gedrag. Vaak begint het met een grap of even aan je zitten en uiteindelijk eindigt het in dingen die strafbaar zijn, zoals verkrachting of aanranding. En je wil natuurlijk dat het in die eerste fase al gestopt wordt. Het allerbelangrijkste is dan dat je elkaar op dit ongepaste gedrag aanspreekt.’
Maar het blijft niet bij enkel een gesprek. Er is meer nodig. Mensen moeten ergens terechtkunnen met hun klachten. ‘Er was gelukkig voor het eerst een meldpunt bij de Formule 1. Die moet er ook blijven.' Daarnaast moeten er vertrouwenspersonen zijn en dienen klachten serieus genomen en goed afgehandeld te worden. 'Ik ben een soort olievlek aan het creëren, zou je kunnen zeggen. Om zo de meldpunten, het klachtensysteem en het gesprek te realiseren bij verschillende bedrijven, sportverenigingen, scholen en andere instanties.’
Hoop
Het is een groot probleem, maar Hamer is hoopvol: ‘Ik hoor met name heel veel jonge mannen zeggen: “Ik wil hier iets aan doen.” Daarnaast word ik ook veel gebeld door bazen van bedrijven of sportverenigingen met de vraag: kan ik helpen? Wat kan ik doen?' Haar tip: 'Blijf het gesprek aangaan, blijf mensen aanspreken op hun gedrag en geef het goede voorbeeld. Zo maken we die olievlek groter en groter.’
Hoe zat het ook alweer?
In april van dit jaar wordt Mariëtte Hamer aangesteld als regeringscommissaris op het onderwerp seksueel grensoverschrijdend gedrag. Aanleiding daarvoor is de uitzending van BOOS over de misstanden bij talentenjacht The Voice of Holland en de nasleep hiervan in de maatschappij. Deze uitzending geldt als startschot voor een open gesprek over machtsmisbruik en (seksueel)grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer en daarbuiten. ‘Recente incidenten in de sport- en televisiewereld laten ons zien dat de aanleiding van de #MeToo-beweging in ons land nog altijd leeft’, aldus minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Robbert Dijkgraaf die Hamer hiervoor aanstelt. ‘Dit moet veranderen. We moeten in iedere organisatie actief het gesprek gaan voeren om ervan bewust te zijn dat dit op iedere plek kan gebeuren. We werken aan een cultuurverandering waarin niemand wegkijkt en waarin mensen elkaar aanspreken op verkeerd gedrag. Want elk slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld is er één te veel.’
Thema's:
Praat mee
Reacties (22)
Verdorie, alles staat door elkaar... zie de tijden voor de volgorde.
Je kan ook denken aan een vergelijkbare aanpak maar gebaseerd op gebieden niet gerelateerd aan personen. Formeel zijn er al gebiedsverboden als juridisch instrumentarium. Maar je zou ook mensen die zich misdragen hebben de toegang tot winkelgebieden kunnen ontzeggen. Alleen de handhaafbaarheid is dan een probleem. Iets of iemand moet herkennen dat een individu op een plaats is waar hij niet zou mogen zijn. Technologisch is dat niet een onoplosbaar probleem maar privacy regels maken het wel complex. Maar op zich vind ik dat ook een variant.
@Daan Ten overvloede natuurlijk: maar de kern is dus het toekennen van een officiële status van een stopsignaal leidend tot een gedragsverplichting. Hierdoor is het niet voldoen aan dit signaal al sanctiewaardig. Hier spelen minder problemen rondom bewijsvoering.
@Daan Aanname is dus: iemand bepaald zelf wie die in de directe buurt mag dulden. Recht: het recht van iemand is om een ander -met een officieel gebaar- duidelijk te maken dat hij zich uit die directe buurt dient te verwijderen. Sanctie: de persoon die dat signaal heeft ontvangen is verplicht daar gevolg aan te geven op straffe van boete, vervolging. Handhaving: Er zijn meerdere manieren om dit signaal direct door te geleiden naar diensten die hier direct op te hebben acteren. Deze hoeven niet generiek aanwezig te zijn maar de potentiele dader weet niet of deze er zijn. Daarnaast kan bij het niet voldoen aan het signaal door het slachtoffer aangifte doen. De dader krijgt strafverhoging (of zie hierboven recidive) direct na de eerste keer als blijkt dat hij ontkend dat het signaal gegeven is (en dus niet wist dat het gegeven is) terwijl het bewezen kan worden (welke manier dan ook, toevallig aanwezig camara's b.v. of onverhoopt toch aanwezige omstanders) dat dit wel zo is. Nogmaals, geen uitgewerkt plan. Wellicht start tot discussie?
@Daan Ik kom hier morgen op terug. Misschien vormt zich een denk/discussierichting. Effe laten weken hier.
@Daan, Danielle Ik omschreef elders een mogelijke wijziging in ons 'sociaal contract/wetgeving' die dan wel niet gemeengoed is binnen andere nationale rechtssystem maar zeker ook niet ongebruikelijk (zeker niet als dit beperkt tot seksueel contact). Dit was iets als: "bij gedrag van mensen dat in relatie tot andere mensen staat opnemen (zonder vormvereisten) dat de wenselijkheid van deze gedragingen gechecked is. Niet om een administratieve werkelijkheid te creëren maar de rechterlijke macht instrumenten in handen geven in de benadering van onwel willige verdachten die zich te makkelijk kunnen verschuilen achter zwijgrecht in 1 op 1 situaties. " Het zou een begin kunnen zijn, maar zolang de Nederlandse Man (gemiddeld gezien) de normen behoud die hij nu blijkt te hebben gaat ook dit het probleem niet oplossen. Zou in voorkomende gevallen er wel toe kunnen leiden dat er effectiever recht kan worden gedaan.
Oeps, was gewoon bedoeld onder jullie discussie en niet als nieuwe bijdrage.
@ MG1986-2 Never mind. Welkom. En inderdaad het is een zoektocht. Waarbij volgens mij een zekere mate van juridisering noodzakelijk is. Jij geeft een werkbare optie aan, maar wellicht is er meer te bedenken. Waar je naar streeft is dat mensen ongeacht hun geslacht of andere persoonskenmerken veilig over straat kunnen. En veel vrouwen hebben die veiligheid niet. Hetzelfde geldt voor discriminatie ik las een paar weken geleden een publicatie waaruit bleek dat kennis en vaardigheden bij de meerderheid van de aanstellingen niet de belangrijkste rol speelden maar het criterium -ons soort mensen-. Ik snap de aarzeling wel bij het juridiseren van de problematiek. Maar ik denk dat andere acties zonder deze component per definitie falen.
Daan Vrouwen moeten niet alleen veilig over straat kunnen maar ook veilig aan het werk. Ik heb het grootste deel van mijn leven in academische kringen doorgebracht met grotendeels mannelijke collegas (ook thuis 2 mannen en ik) en daar weinig problemen ondervonden. Maar ik las ook dat zorgpersoneel bv wordt lastig gevallen, zelfs door de klanten.
@Daan Vanuit de aanname dat iedereen ten alle tijden zelf mag bepalen wie die persoon in zijn eigen buurt mag dulden zou een denkrichting kunnen zijn een specifiek (maar nader te specificeren) stopsignaal een officiële status te geven te maken dat de ander verplicht om uit de directe nabijheid van de ander te verdwijnen op straffe van [nader te specificeren, indien mogelijk] als die persoon na [x] seconden zich daar nog wel bevind en met automatische verplichting van het OM tot vervolging als deze persoon zich nog na [y] personen zich nog in de nabijheid bevind. Dit kan gewoon een combinatie van een visueel en auditief signaal zijn b.v. 'het stopt hier' in combinatie van een stopsignaal van de hand. Je zou daarnaast -strategisch geplaatst, de ontvanger van het signaal weet niet of dit aanwezig is- apparatuur kunnen plaatsen die dit signaal oppikken en opsporingsdiensten de verplichting kunnen geven als dit gegeven wordt kunnen verplichten om polshoogte te gaan nemen. Het geeft echter ook de mogelijkheid om mensen met een verhoogd risico -desgewenst en geautoriseerd- eigen apparatuur/app te geven die dit signaal doorgeeft (degene die niet reageert weet niet wie dit wel of niet heeft) en/of personen die persisteren in het niet reageren op dit signaal te verplichten apparatuur dit dit opvangt zelf te dragen. Natuurlijk zijn er problemen met deze te benoemen. Praktische bijvoorbeeld: nabijheid in groepen is iets anders dan in een lege straat. Het is maar een denkrichting.
@ DanielleDefoe Het is inmiddels ook wel duidelijk dat niet in alle delen van de academische wereld de beschaving is doorgedrongen. Maar inderdaad niet overal is het probleem even groot. Tijdens de periode dat ik als randgroepjongerenwerker in Rotterdam werkte kwam ik meer aanrandingen en verkrachtingen tegen dan verder in mijn loopbaan. Volgens mij begint het oplossen met het vaststellen dat er een aanzienlijk probleem is. En vervolgens spreken mij de ideeen van MG1968 erg aan. Met de nodige creativiteit naar oplossingen zoeken.
Missstanden in de academische wereld werden pas vrij recent aangekaart, maar uiteraard bestaan die ook. Daar is het grotere aandeel vrouwelijke promovendi ook debet aan. Promovendi bevinden zich in een zeer kwestbare afhankelijkheidspositie.
Het lijkt een kansloze missie. De analyse is wel correct maar de vrijblijvende aanpak gaat niets opleveren. Sexueel grensoverschrijdend gedrag is in een aanzienlijk deel van de samenleving de norm. Het gevolg is dat er niet eenduidige wordt gedacht over wat wel en niet mag. Ook het recht biedt geen normen. Er worden nauwelijks mannen aangehouden, vervolgd en veroordeeld. Vermoedelijk wordt nog geen 5 % van de misdrijven bestraft. Dan wordt dus eigenlijk sexuele intimidatie toegestaan. En zolang Hamer dat soort zaken niet gaat veranderen is zij op een kansloze missie.
"Juridisering" werkt niet. Daarbij kunnen "daders" zich nog steeds gemakkelijk verschuilen achter gebrek aan bewijs.
@ DanielleDefoe Of het werkt of niet werkt is vooraf moeilijk te zeggen. Maar zonder juridisering ontstaat bij een groot deel van de Nederlanders nooit een "norm". Die zien gedrag pas als ongewenst als het niet mag. Als er straf op staat. Dat gebrek aan bewijs is inderdaad een probleem maar je kan ook een deel van de bewijslast bij de mogelijke dader neerleggen. Ik zie niet hoe dit pas van Hamer tot iets zinnigs kan leiden.
Aan de opvoeding van veel jongens en meisjes zal ook nog steeds het nodige ontbreken. Toch zullen we daar moeten beginnen. Sexueel grensoverschrijdend gedrag is volwassenen nog nauwelijks af te leren maar wellicht is het wel mogelijk om bv de sport te (re)organiseren zodanig dat ongewenst gedrag eerder opvalt.
@ DanielleDefoe Ik denk dat de opvoeding het probleem niet gaat oplossen. Vaak is die de oorzaak van het probleem. Volgens mij is een juridische component noodzakelijk omdat veel ouders juist de waarden overdragen die het probleem veroorzaken. Als mensen in staat en bereid waren vooral hun zonen met andere normen en waarden op te voeden had het hele probleem niet bestaan. Ik zie echt niet hoe dit dit verbetering kan leiden. Je moet dan wel heel veel geloof hebben in mensen. Dat heb ik in ieder geval niet.
Bij opvoeden denk ik niet alleen aan ouders. Dat die vaak het probleem zijn ipv de oplossing ben ik met je eens.
@ DabielleDefoe Ik weet niet of je er zin in hebt, maar met deze thematiek hebben wij wel een van de grotere problemen van de samenleving te pakken. Ik zie ook niet hoe school, omgeving, overheid, welzijnswerk, sportverenigingen en alles wat je verder kan bedenken iets kunnen bijdragen. Ik heb een groot deel van mijn loopbaan in dat soort sectoren doorgebracht en de resultaten stellen erg weinig voor. Zowel de meer simpele sociale activiteiten als de hoog complexe zorg dragen wel erg weinig bij aan het oplossen van het probleem. Ik ben daar erg cynisch over. Komt bij dat dit opvattingen zijn die in delen van de samenleving worden gezien als goed en correct gedrag. Dat maakt het bewerkstelligen van verandering erg complex wellicht onmogelijk. Natuurlijk ben ik met je eens dat er iets moet gebeuren, maar tegelijk verwacht ik niets van de opbrengst van Hamer.
Daan, jij schrijft “ Sexueel grensoverschrijdend gedrag is in een aanzienlijk deel van de samenleving de norm.” Ben benieuwd in welk deel van de samenleving jij verkeert. Ik zie in mijn omgeving een hele andere norm en lees enkel overschrijdende normen in de krant. Maar goed, ieder zijn eigen vrienden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de BNNVARA nieuwsbrief!
