Van bergbeklimmersdroom naar ecologische nachtmerrie: het afvalprobleem op Mount Everest

Stel je voor: je hebt maandenlang getraind, een fortuin uitgegeven en eindelijk sta je daar, op het dak van de wereld. Helemaal alleen.

Helaas is dat niets meer dan de voorstelling in je hoofd. In plaats van enkel een serene bergtop, staan er tientallen medeklimmers naast je en achter hen ligt een spoor van achtergelaten tenten, plastic flessen, zuurstoftanks. Dit is Mount Everest anno 2025: ooit het symbool van menselijke prestatie en nu veranderd in een strijd tussen mens en natuur. En de natuur schijnt te verliezen, of is Everest nog te redden?

Tegenwoordig staat het internet vol met filmpjes en foto’s van lange rijen klimmers die wachten om de top van de Mount Everest te bereiken. En nee, dat komt niet doordat de berg door de jaren heen makkelijker te beklimmen is geworden. De werkelijke reden ligt bij een besluit van de Nepalese overheid in 2014 om de prijs van een klimvergunning met twaalfduizend euro te verlagen. Een flink bedrag. Sindsdien is Everest uitgegroeid tot een commercieel klimdoel. Waar in 2016 nog 292 vergunningen werden afgegeven, waren dat er in 2023 maar liefst 478.Dat lijkt misschien niet veel, maar vrijwel al deze klimmers moeten binnen dezelfde korte periode de top te bereiken. Omdat bijna elke klimmer een gids heeft, betekent dit dat in de slechts acht weken waarin de weersomstandigheden optimaal zijn, bijna duizend mensen zich richting de top begeven. Het resultaat? File op 8.849 meter hoogte.

Juist, uitstoot. En op Everest betekent dat niet alleen CO₂, maar ook een enorme hoeveelheid afval. Gemiddeld laat elke klimmer ruim acht kilogram afval achter—ongeveer het gewicht van een bowlingbal . Vaak omdat het simpelweg te zwaar is om mee te nemen. Op Everest wordt vanaf een zekere hoogte elke ademhaling een gevecht. Dan telt alleen nog overleven. De natuur betaalt de prijs.In combinatie met het groeiende bergtoerisme leidt dit tot steeds meer afval. Maar is Mount Everest tegenwoordig dan niets anders dan een gigantische vuilnisbelt?

Dat de hoeveelheid afval het toekomstige evenwicht van natuurlijke en sociale ecosystemen beïnvloedt is geen geheim. Als kind van een Sherpa-vader en een bergbeklimmende moeder groeide hij op tussen twee werelden. Werelden die onlosmakelijk verbonden zijn, maar ook hele andere belangen met zich meebrengen. Zijn ouders richtten samen het reisbureau Asian Trekking op, en inmiddels heeft hij het stokje overgenomen. Als ervaren klimmer, die meerdere keren de top van Everest bereikte, zet hij zich nu in om niet alleen de berg, maar de hele Everest-regio te beschermen. Volgens Dawa is een groot deel van de vervuiling te herleiden naar verkeerde beslissingen uit het verleden: “Destijds werd al het afval in kuilen gegooid en vervolgens met aarde bedekt.”

Een grote fout vinden Sedimentologen Joris Eggenhuisen en Floris Pohl van de Universiteit Utrecht: “Voor ons is iets begraven geen oplossing, want gletsjers en rivieren graven alles weer op en brengen het uiteindelijk terug de natuur in—vaak veel eerder dan je denkt.”Achtergebleven afval is dus een groot probleem. Maar zelfs als het niet achterblijft in de natuur, hebben de chemicaliën die erin verwerkt zijn en langzaam in de omgeving lekken een schadelijk effect. Wat veel klimmers zich niet realiseren, is dat hun uitrusting direct begint af te breken zodra ze de berg betreden. “Iedereen die Everest beklimt, moet zich bewust zijn van de impact van plastic slijtage,” benadrukken Eggenhuisen en Pohl. Touwen die langs rotsen schuren, tentdoeken die bros worden door Uv-straling, schoenen en kleding die microplastics verliezen—alles draagt bij aan het sluipende proces van vervuiling. “Zelfs de rubberzolen van schoenen bevatten synthetische materialen en laten bij elke stap microplastics achter.” Als deze afbraak eenmaal begint, is het vrijwel onmogelijk om het te stoppen. Daarom is het essentieel om afval te verwijderen voordat het uiteenvalt in onzichtbare, maar uiterst schadelijke deeltjes.