In dit Brabantse dorp lopen de landsgrenzen dwars door de huizen

Door terrassen, winkels, woonhuizen en zelfs het gemeentehuis: óveral waar je kijkt, zie je landsgrenzen criss-cross door elkaar liggen. En dat is gek, aangezien het Belgische gebied niet rechtstreeks grenst aan ons buurland zelf. Want waar je het ene moment een praatje maakt in de voortuin van je Belgische buurvrouw, geef je een minuut later je plantjes water op Nederlands grondgebied. Klinkt raar, toch? De oorzaak hiervan ligt in een ver verleden: 1648 om precies te zijn. Na de Tachtigjarige Oorlog werd Nederland internationaal erkend als onafhankelijke staat. Bij de ‘Vrede van Munster’ werd Brabant verdeeld in hertogdommen. En dat zorgde later voor nogal wat verwarring.

De grenzen van hertogdommen liepen soms behoorlijk door elkaar. En dat was in Baarle niet anders. Zo behoorde het deel Baarle-Nassau tot Breda en Baarle-Hertog tot Turnhout. Dat ging een tijdje goed, tot België en Nederland in 1830 verschillende landen werden. Turnhout behoorde tot België en Breda tot Nederland. Het Belgische Baarle werd daarom ineens omringd door de Nederlandse staat. En dat was niet zonder gevolgen. Zo golden er opeens andere wetten binnen het dorp en wekte het rivaliteit en discussies op tussen de gemeenten. Er werd geprobeerd de grens recht te trekken, maar de procedures verliepen erg lamlendig. Het kwam eigenlijk maar op één ding neer: het gebied was niet belangrijk genoeg.

Dat zorgde voor opmerkelijke situaties, bijvoorbeeld tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zo konden de Duitsers het Belgische Baarle niet binnenvallen zonder het neutrale Nederland te schenden. Het gevolg: Baarle-Hertog bleef onbezet en werd een bestemming voor spionnen en verzetsstrijders. Zij konden hier namelijk onbezorgd te werk gaan.