Transcriptie - Thuiszitters - het vervolg

TIJDCODE

WIE/WAT

TEKST

00.00.18

[Caption]

voice-over

Dit is Jelle, van zestien. Hij gaat al drie jaar niet naar school.

Jelle

Ja dan ben je de sjaak om het zo maar te zeggen.

voice-over

De tienjarige Koen gaat al negen maanden niet naar school.

Koen

Dat is niet fijn.

voice-over

Met de intelligentie van Jelle en Koen is niets mis. Alleen ze kunnen zich soms niet zo goed concentreren. Daarom hebben ze extra hulp nodig op school. Maar die krijgen ze niet.

Van Seters

Ja dat vind ik erg hopeloos.

voice-over

Hoe is dit mogelijk? Want twee jaar geleden voert de overheid de wet passend onderwijs in. Scholen worden verplicht leerlingen als Jelle en Koen extra hulp te bieden bij het leren. Want, zo zegt staatssecretaris Dekker van onderwijs kort na invoering van de wet in Zembla:

Dekker

Ik vind ieder kind wat naar school kan maar niet naar school gaat, er één te veel.

voice-over

Op dat moment gaan duizenden kinderen niet naar school, omdat scholen weigeren hen een passende plek te bieden.

Maxime

Het is niet echt passend onderwijs voor ons, snapt u?

voice-over

Die kinderen komen thuis te zitten en krijgen noodgedwongen les van hun ouders. Aan de keukentafel.

Van der Made

Voor deze kinderen is er eigenlijk niks. We willen ze we lesgeven en dan ga je dit soort dingetjes doen.

Van de Poll

Ik vind het waardeloos dat deze kinderen niet op school zitten, want die horen gewoon op school te zitten.

voice-over

Staatssecretaris Dekker kondigt maatregelen aan. Hij maant scholen hun wettelijke taak serieus te nemen. Maar wat is daarvan terechtgekomen? Zembla onderzoekt opnieuw de gevolgen van de wet Passend Onderwijs.

02.00

[caption]

[caption]

Jelle

Ik ben op heel veel gebieden zeer intelligent, misschien wel hoogbegaafd. Maar op andere gebieden, zoals bijvoorbeeld rekenen, wiskunde, dat soort dingen. Scheikunde, natuurkunde, dat soort zaken, daar functioneer ik op het niveau van een peuter.

voice-over

De 16-jarige Jelle Veldhuis uit het Noord-Hollandse Twisk is hoogbegaafd en heeft Asperger, een vorm van autisme. Hij kan goed leren maar heeft daarbij wat extra hulp nodig.

Jelle

Ik kan me heel slecht concentreren en ik ben heel slecht met starten net dingen, dat vind ik heel moeilijk. Om ergens aan te beginnen. En daar had ik iets meer begeleiding in nodig.

voice-over

Op de reguliere basisschool weten ze niet wat ze met ‘m aan moeten. Jelle loopt vast. Hij moet van school af en naar een speciale basisschool voor kinderen met leer- en gedragsproblemen.

Jelle

Toen ik hier op school zat voelde ik me niet echt goed zeg maar. Want ik werd best wel gepest eigenlijk hier. Ik trok me niks van aan hoe ze tegen me deden. Hoe erg de pesterijen ook waren. Maar ik werd er wel onrustig van, ik kreeg hier hele erge angsten. Het was gewoon een hele onrustige tijd, het grootste deel van dat ik hier op school heb gezeten.

voice-over

Na de lagere school krijgen Jelle’s ouders het advies om hem naar het speciaal voortgezet onderwijs te sturen. Daar loopt hij weer vast, vertelt zijn moeder.

[caption]

Van Seters

Ja het liep gewoon niet en er kwamen problemen met de andere leerlingen en hij werd bang, dat was eigenlijk het belangrijkste. Van dat hij bang werd, dat is eigenlijk gewoon ook de omgeving was niet veilig genoeg.

Int.

En bang, waar uitte zich dat in?

Van Seters

Dat hij gewoon echt in paniek raakte en angsten kreeg. En ik denk dat het gewoon niet het geschikte onderwijs voor hem was.

voice-over

Jelle komt thuis te zitten. Maar dan gloort er hoop. In 2014 wordt de wet Passend Onderwijs ingevoerd. Scholen krijgen zorgplicht en moeten ieder kind een passende plek bieden op een school in  de regio. Desnoods met aangepaste lesmethoden of extra hulp bij het leren.

04.24

Van Seters

Ik had ook echt het gevoel, alle deuren gaan open. Ook wat ik er de hele tijd over lees wat er allemaal wel niet mogelijk is met onderwijs op maat en met onderwijsarrangementen. Dat ik echt dacht van nou, hier gaat wat gebeuren.

voice-over

Zijn ouders willen het liefst dat Jelle naar een reguliere school gaat. Ze denken dat hij daar met extra hulp in verband met zijn lichte vorm van Asperger het beste op zijn plek is. Maar reguliere scholen denken daar anders over, ontdekt zijn moeder.

Van Seters

Nee.

Int.

Waarom niet?

Van Seters

Omdat als het mis loopt is de school zorgplichtig. En daar gaan scholen nu niet aan beginnen, in risicogevallen. Omdat scholen veel te bang zijn dat ze, als het mis loopt, dat zij verantwoordelijk zijn voor wat voor zorg een kind gaat krijgen. Ze zijn verantwoordelijk voor onderwijs voor het kind.

Int.

Ze hebben op een reguliere school modelleerlingen in hun hoofd en als je niet aan dat model voldoet, nou dan ben je gewoon de dupe. En ik ben dus geen modelleerling. En ik werd toen daar dus de dupe van.

Van Seters

Nou toen is het met de scholing en zo, nou ja neerwaarts gegaan en zijn we in deze situatie terecht gekomen waar we nu al heel lang in zitten.

Int.

En dat is?

Van Seters

Dat Jelle thuis zit.

Int.

Ondanks de nieuwe wet krijgt Jelle geen passende plek op school. Uit recente cijfers van het Ministerie van Onderwijs blijkt dat er nog altijd bijna negenenhalf duizend kinderen voor korte of lange tijd thuis zitten. Daarom heeft een aantal ministeries, onderwijsorganisaties en gemeenten onlangs een overeenkomst gesloten die het aantal thuiszitters moet terugdringen. Voormalig kinderombudsman Marc Dullaert is aanjager van dit zogenoemde thuiszitterspact. 

06.14

Dullaert

Ik zie grote verschillen in regio’s en gemeentes in Nederland en met verschillende redenen.

[caption]

Dullaert

Of omdat scholen niet meewerken. Scholen die simpelweg zeggen nou wij zitten vol en we hebben geen plek, die eigenlijk die wet Passend Onderwijs ontduiken. Of financiële problemen he, dus dat gemeenten en scholen aan het ruziën zijn, wie betaalt nou de plek voor dat kind. Het is een veelkoppige draak. Er zijn nog een hoop problemen.

Int.

Kees Bor is onderwijsconsulent. Zodra een leerling vastloopt omdat er geen passend onderwijs is, wordt hij ingehuurd door het ministerie om te bemiddelen. Bor was zelf jaren schooldirecteur en kent het onderwijsveld goed. Hij bevestigt dat er scholen zijn die de wet Passend Onderwijs aan hun laars lappen.

[caption]

Bor

En dan zie ik bi je toegang dat sommige scholen daar heel strikt in zijn en heel streng in zijn en alle zorgen maar zoveel mogelijk van de school houden. En met name sommige gymnasia en VWO’s zijn daar heel sterk in. Die zeggen wij willen helemaal geen problemen hier op school in dat geval. En als ze er zijn dan moeten ze ook weer zo snel mogelijk daar vanaf want daar zijn we niet voor.  En onze docenten kunnen dat ook niet, wij hebben vakdocenten en wij gaan niet ons verdiepen in allerlei extra vragen, daar zijn aparte scholen voor.

Int.

Dat hoort u

Bor

Dat hoor ik. Ja. Dat merken we ook.

voice-over

Onderwijsjurist Katinka Slump die veel thuiszitters bijstaat, ziet ook nog dagelijks kinderen waarvoor geen passend onderwijs is.

[caption]

Slump

Ik maak me natuurlijk zorgen over kinderen die elke keer maar weer worden afgewezen en daarmee het gevoel hebben dat ze buitengesloten worden. Je kunt het vergelijken met dat je een kind als een melaatse buiten de muren van de stad gooit. Dat is het niveau.  En het gebeurt niet één keer dat je niet op een verjaardagsfeestje wordt uitgenodigd, maar het gebeurt elke dag. Die kinderen zien elke dag andere kinderen voorbij fietsen naar school en zij mogen niet mee.

voice-over

De Onderwijsraad deelt deze zorgen. Ze waarschuwen staatssecretaris Dekker dat scholen te weinig betrokkenheid laten zien bij zorgleerlingen, zo blijkt uit hun advies van afgelopen maandag. We vragen de staatssecretaris om een reactie. We willen van hem weten waarom er nog altijd bijna negenenhalf duizend thuiszitters zijn.

08.42

Dekker

We hebben in Nederland helaas nog te maken met te veel kinderen die te lang thuis zitten.

[caption]

Dekker

Maar het doet geen recht aan al die mensen in het land die ik ook ken, die al heel erg hard bezig zijn om het aantal thuiszitters terug te brengen, om veel meer te kijken naar wat kinderen wel kunnen in plaats van wat zet niet kunnen.

Int.

Maar toch zijn er ook nog heel veel kinderen in heel veel gevallen waar dit niet lukt.

Dekker

Teveel. Dat ben ik met u eens.

voice-over

Als we de meest recente thuiszitcijfers bestuderen, valt op dat steeds meer kinderen een zogenaamde ‘vrijstelling onder 5a’ krijgen. Kinderen worden dan uitgeschreven van school omdat ze niet leerbaar zouden zijn. De vrijstelling is bedoeld voor kinderen die in coma liggen of een zware psychiatrische aandoening hebben. Maar ook Jelle, die een lichte vorm van Asperger heeft, krijgt zo’n vrijsteling.

Van Seters

Eigenlijk betekent het dat je niet leerbaar bent.

Int.

Niet leerbaar?

Van Seters

Ja, dat je dus eigenlijk niet kunt leren. Ja dat is eigenlijk heel gek want bijna iedereen is leerbaar en Jelle zeker. En dat je dus niet meer naar school, dat je ontheven bent van de leerplicht dus je hoeft niet meer naar school toe.

Bor

Ik hoor van mijn collega’s dat het de laatste tijd wat makkelijker gegeven wordt dan een aantal jaren geleden.

Int.

Hoe komt dat?

09.59

Bor

Ja, omdat er geen andere passende oplossing is.

Int.

Dit wordt bevestigd  in een gisteren gepubliceerd onderzoek naar de groei van de vrijstellingen.  We lezen: “Ook zijn er nog steeds situaties waarin ouders en school er samen niet uit komen. Indien er geen passende plek of traject beschikbaar is, kan dit resulteren een vrijstelling onder 5a.”

Bor

En dan komen die kinderen thuis, die zitten zonder onderwijs.  Nou. Wil je het nog slechter hebben?

voice-over

De 5a vrijstellingen komen tot stand met behulp van een leerplichtambtenaar en een arts. De afgelopen vijf jaar neemt het aantal 5a vrijstellingen toe tot ruim 5500. Dat is een stijging van 67%. Volgens onderwijsjurist Slump kan zeker de helft van deze kinderen prima leren.

Slump

Die kinderen zijn prima leerbaar. Daar zitten hoogbegaafde kinderen tussen. Zitten kinderen tussen met Asperger. Die zijn prima leerbaar. Alleen wij bestempelen ze als niet leerbaar, omdat wij in ons winkeltje onderwijs maar een beperkt aanbod hebben.

Jelle

Met een 5a ben je echt de sjaak. Want met een 5a dat betekent dat je wordt uitgeschreven van de leerplicht. En dat je, dat niemand meer verantwoordelijkheid voor jou hoeft te nemen. In feite ben je dan eigenlijk, nou eigenlijk besta je niet meer. je komt niet meer voor in dossiers.

Dekker

Ik vind dat een zorgelijke ontwikkeling. En tegelijkertijd is hier iets geks aan de hand. Als we kijken naar de kinderen die worden vrijgesteld van onderwijs, en soms ontkom je daar niet aan, sommige kinderen zijn zo zwaar gehandicapt dat ze naar een medisch kinderdagverblijf gaan of in de zorg permanent zitten, daar is dat voor bedoeld. Maar het is niet bedoeld voor scholen die zeggen nou dit is wel een ingewikkeld kind, weet je wat we regelen iets met de gemeente dat ze niet naar school toe hoeven.  Ik vind dat als een kind wat kan leren dan hoort ‘ie op school thuis. En ook als het ingewikkeld is.

11.56

voice-over

Wie een vrijstelling heeft, komt er moeilijk vanaf. Zo merken ook Jelle’s ouders. De vrijstelling kan alleen worden opgeheven als er een school is, die Jelle inschrijft en passend onderwijs biedt. Maar die school is er niet.

Van Seters

Mensen denken nu dat we een 5a vrijstelling hebben omdat Jelle niet naar school kan en niet kan leren en psychiatrisch zou zijn, maar dat is absoluut niet het geval. Hij heeft alleen een 5a vrijstelling omdat er geen school is die hem inschrijft.

Int.

Wat vindt u daarvan?

Van Seters

Ja dat vind ik erg hopeloos.

Int.

Vindt u dat die vrijstellingen onder 5a tegen het licht zouden moeten worden gehouden, allemaal? Opnieuw?

Dekker

Jazeker. En dat is ook een afspraak die we hebben gemaakt met de gemeenten. Dat we nog eens een keer kritisch kijken naar alle kinderen die zo’n vrijstelling onder 5a hebben, of dat echt terecht is.

voice-over

We hebben het samenwerkingsverband van scholen dat verantwoordelijk is voor passend onderwijs in de regio waar Jelle woont, om commentaar gevraagd. Ze willen geen interview geven. Omdat Jelle een vrijstelling heeft hoeven ze niet voor passend onderwijs te zorgen, aldus de directeur.  We hebben ook de school waar Jelle’s ouders hem graag hadden willen inschrijven om commentaar gevraagd. Ze willen om privacy-redenen geen interview geven. volgens de school is dat niet in het belang van Jelle. Ondertussen zit hij thuis. Zonder onderwijs. Contact met leeftijdsgenoten heeft hij nauwelijks.  Om toch onder de mensen te zijn gaat hij regelmatig naar de koffiehoek van de plaatselijke supermarkt.

13.31

Jelle

Zo. Goeiedag. Staan er nog wat leuke dingen in de aanbieding? Mooi weekend gehad? Fijn.

Van Seters

Voor mij betekent het dat je heel graag wilt dat je kinderen meedoen in de maatschappij en dat ze naar school gaan en dat ze het daar leuk hebben en vrienden ontmoeten en het is gewoon jammer dat drie jaar van het leven van mijn zoon dat ‘ie als thuiszitter door het leven moet en daardoor gewoon ontzettend veel mist. Nou dat is gewoon intens treurig.

voice-over

Begin 2015 maken we ook een uitzending over Passend Onderwijs. Daarin zien we de thuiszitters Maxime, Bart en Maikel uit Anna Paulowna. Ze krijgen noodgedwongen les van de vader van Maikel aan de keukentafel, omdat er voor hen geen passend onderwijs is.

[caption]

Van der Made

Voor deze kinderen is er eigenlijk niks. We willen ze wel lesgeven en dan ga je dit soort dingetjes doen.

Maxime

Het is niet echt passend onderwijs voor ons, snapt u?

C. van de Poll

Ik vind het waardeloos dat deze kinderen niet op school zitten. Die horen gewoon op school te zitten.

voice-over

De jongens hebben een hoog IQ maar ook een licht autistische stoornis. Ze kunnen volgens hun ouders met wat extra hulp gewoon naar een reguliere school. Maar reguliere scholen weigeren de jongens in te schrijven. Ze moeten naar het speciaal onderwijs. Maar daar is het niveau veel te laag voor de jongens.

[caption]

Bart

We kregen opdrachten die wij al konden.

Int.

En toen?

Bart

Ja, het is toch logisch als je opdrachten krijgt die je al kent, dat is dan al niet leuk als je het krijgt.

Int.

Dan ga je je vervelen.

Bart

Ja.

[caption]

Maxime

Nou laat ik het zo zeggen. Ik had niks geleerd vorig schooljaar.

Int.

Oh. Dat klinkt niet goed.

Maxime

Nope.

voice-over

Ze komen thuis te zitten. We willen weten hoe het nu is met de jongens. Anderhalf jaar later gaan we terug naar Anna Paulowna. We horen dat Maxime en Bart na lang zoeken een school vinden die passend onderwijs biedt. Niet in de buurt, maar in Wijk aan Zee, 60 kilometer verderop. Dat betekent iedere dag anderhalf uur heen en anderhalf uur terug in een busje. En dat is volgens de vader van Maxime niet goed want daarvan raken ze overprikkeld en lopen ze een leerachterstand op.

[caption]

Van de Poll

Hij loopt ook achter met z’n onderwijs.

Int.

Daardoor?

Van de Poll

Daardoor ja. En natuurlijk ook de laatste paar jaar wat hij dus niet goed geleerd heeft zeg maar.

voice-over

De strijd over passend onderwijs heeft de vader van Maxime duizenden euro’s gekost aan onder meer advocaatkosten. Daarom heeft hij onlangs een schadeclaim ingediend bij het samenwerkingsverband van scholen van 16.000 euro. De vader van Maikel, die de jongens destijds les gaf, vindt een lange busreis voor zijn zoon ondoenlijk. Na lang zoeken wordt Maikel toegelaten op een reguliere school in de buurt. Maar daar krijgt hij volgens zijn vader geen extra hulp bij het leren.

[caption]

Van der Made

De leraar zegt gewoon ja  ik geef het klassikaal en dat is het zeg maar. En het is niet een kleine extra uitleg, want ze zeggen ook ja als we het bij iedereen moeten doen, hebben we tijd te kort want ze zijn niet opgeleid om dit te doen, om les te geven aan autisten.

voice-over

Maikel komt opnieuw voor langere tijd thuis te zitten. onlangs gaat hij toch weer terug naar die reguliere school maar slechts voor drie uur in de week. Veel te weinig volgens zijn vader.

Van der Made

Ten tijde van de uitzending en daarna is er eigenlijk hier in de kop van Noord-Holland niks veranderd. Dus er is nog steeds geen passend onderwijs.

17.24

voice-over

Er zijn ook gevallen waarbij ouders na lang zoeken eindelijk passend onderwijs voor hun kind vinden, maar het vervolgens om financiële redenen spaak zien lopen. Hoe dat zit, horen we als we naar Keldonk in zuidoost Brabant gaan, naar de tienjarige Koen en zijn ouders.

Meulenbroek

Koen werd het jongetje met de koptelefoon in de gang genoemd. De school bestond uit een viertal klassen, in het midden een leerplein.

[caption]

Meulenbroek

En op dat leerplein zat Koen dan driekwart van de tijd, toen hij in groep drie zat, met een koptelefoon op achter de computer.

Int.

In z’n eentje.

Meulenbroek

In z’n eentje.

Int.

En dat was zijn schoolgang.

Meulenbroek

Dat was zijn schoolgang. Ja.

Int.

Wat vond u daarvan?

Meulenbroek

Ja afschuwelijk.

voice-over

Koen zit op dit moment al driekwart jaar thuis, omdat er voor hem geen passend onderwijs is. Zijn moeder vertelt dat in de kleuterklas al blijkt dat hij een beetje anders is dan de andere kinderen.

Meulenbroek

Wat voor Koen heel moeilijk is, is leerhouding. Dus hoe ga ik zitten en begin ik aan mij taak, zonder dat ik na twee dingen alweer mijn vragen heb. Koen is niet gebaat bij verrijkingsstof, ga maar iets moois maken en kom drie keer per uur maar iets vragen. Dat kan Koen dus niet. Hij overziet dat niet. Dus daar heeft hij hulp bij nodig.

Int.

Terwijl hij wel slim is.

Meulenbroek

Hij is wel heel slim.

[caption]

Koen

En dan word ik afgeleid en dan ga ik dus de andere kant op kijken of ik loop uit, bij de les vandaan en dat is niet goed.

Int.

Niet goed.

Koen

Nee. Niet goed.

voice-over

Koen heeft extra aandacht en begeleiding nodig op school. Omdat de klas overvol is, heeft zijn juffrouw daar geen tijd voor, vertellen zijn ouders. Ze zeggen ook dat de leraren niet goed weten welke ondersteuning ze Koen moeten geven.

Meulenbroek

In het reguliere is er geen passend antwoord voor kinderen zoals Koen. De basisscholen zijn gericht op leren, op kennisoverdracht. Maar dat stukje gedrag, ja daar pakken ze op mis.

voice-over

Koen moet van school af. Er volgen onderzoeken, rapporten en nog meer onderzoeken. Het dossier wordt almaar dikker. Maar passend onderwijs komt er niet. Dan, na een lange zoektocht, vinden zijn ouders uiteindelijk toch een school voor Koen.

Meulenbroek

Nou uiteindelijk hoorden wij dus van Kikidio, een particulier initiatief. En daar zijn we toen gaan praten en daar kon Koen komen dus nou, toen was Koen, waren we onder de pannen met Koen.

voice-over

De opluchting is groot. Koen gaat naar Kikidio. Dat is een kleine particuliere school voor kinderen met speciale leerbehoeften.

Leerkracht

Dit is Bach.

voice-over

Hier zitten hoogbegaafde kinderen, kinderen met Asperger en bijvoorbeeld concentratieproblemen in kleine klassen. Inge Slaats is directeur van Kikidio.

[caption]

Slaats

Wij zijn een erkende particuliere school, een zogenaamde P3 school volgens de wet. Wij staan ook gewoon net als alle andere scholen onder toezicht van de inspectie van het basisonderwijs en de rapporten over ons staan gewoon openbaar op internet.

Leerkracht

Wat is het langste muziekstuk ever geschreven? Nou dat is van meneer Wagner, die heeft de ‘Ring des Nibelungen’, dat is een… een….

voice-over

Kikidio is een particuliere school. Dat betekent dat ouders hier zelf het schoolgeld moeten betalen. 11.000 euro per jaar. Koens ouders hebben dat geld niet, maar omdat dit de beste plek is voor hem is zijn oude school bereid dit bedrag te betalen. Ze sluizen het onderwijsbudget dat ze voor Koen ontvangen door naar Kikidio. Koen bloeit helemaal op. Iedereen is tevreden. Tot de accountant van zijn oude school de boeken controleert.

21.14

Meulenbroek

Toen kwam boven water dat dit dus een illegale constructie was.

Int.

Illegale constructie.

Meulenbroek

Ja. dat mocht dus echt niet. En toen is de school ook letterlijk gezegd, nog 1 euro overgeven naar Kikidio het hele bedrag met terugwerkende kracht terugbetalen en anders dan zetten we er nu een streep en zeggen oké, maar Koen was in een keer, van de ene op de andere dag kon hij niet meer naar die school toe.

voice-over

Reguliere scholen mogen van de wet geen geld doorsluizen naar particuliere scholen als Kikidio. Ook niet als die passend onderwijs bieden voor vastgelopen leerlingen zoals Koen.

Koen

Dadelijk ga ik naar de middelbare en dan weet ik niet alles wat ik moet weten en dan krijg ik misschien geen goeie baan en zo en kan ik later ook niet, ja, goed leven hebben en zo en misschien niet genoeg geld verdienen.

Slump

De staatssecretaris kiest er liever voor dat een kind bij ouders thuis zit, dan dat dat kind op een particuliere school onderwijs volgt. En daar zit denk ik de angel in het geheel.

Int.

Waarom betaalt u die particuliere school niet?

Dekker

De reden is dat het nu niet mag in de wet.

Int.

Maar waarom niet?

Dekker

Ja omdat dat niet mag en ik ben bezig om dat te veranderen. Maar waarom ik er zo voorzichtig mee ben, is dat ik niet wil dat dat de normale route wordt, want dan is het heel erg makkelijk voor het regulier bekostigd onderwijs om ieder kind dat wat extra zorg nodig heeft, maar naar buiten te sturen. En ik vind ook voor zo’n nou jongen of meisje waar u het over heeft, dat het regulier bekostigd onderwijs dat zou moeten organiseren.

voice-over

Nadat hij van Kikidio af moet, probeert Koen het op een andere school. Het loopt, bij gebrek aan passend onderwijs, weer mis. Gelukkig voor zijn ouders mag Koen wel op deze school ingeschreven blijven en krijgen ze niet te maken met de 5a vrijstelling. De ouders zoeken met het samenwerkingsverband dat verantwoordelijk is voor het vinden van passend onderwijs, opnieuw naar een school voor Koen. We hebben het samenwerkingsverband om commentaar gevraagd maar ze willen om privacy redenen niet reageren.

Slaats

En wij willen hem hier hartstikke graag weer hebben, wij missen hem. En zijn klasgenoten missen hem.

Int.

Maar er is geen geld.

Slaats

Nee.

Int.

En kunt u dan niet zeggen nu doe maar voor het half geld dan.

Slaats

Ehm, dat is, dat is een hele, hele rottige vraag die je nou stelt want ik zou het gratis willen doen. Maar dan zijn er nog veertig, vijftig andere kinderen die ik dan ook zou moeten toelaten. En de kinderen die nou hier een halve dag zitten omdat de ouders niet meer kunnen betalen, maar eigenlijk ons fulltime nodig hebben, die moet ik dan weigeren. Dat, ja, dat, het gaat me aan m’n hart, daar lig ik ’s nachts wel wakker van ja.

[caption]

Van Hemert

En daar heeft ‘ie uiteindelijk anderhalf jaar gefloreerd en daar zat ‘ie gewoon heerlijk in z’n vel. Dat zag je ook, daar had ‘ie nul komma nul problemen met het busje waar ‘ie in mee moest. En vervolgens wordt ‘m dat letterlijk en figuurlijk afgepakt, ga je terug naar af. Ja en dan zie je ‘m gewoon helemaal afglijden.

Meulenbroek

En nu zit ik met een kind ’s avonds, die naar bed gaat, zeg van hoe is je dag geweest? Dan komt er altijd wel iets voorbij van ja ik kan misschien beter maar dood zijn, want ja. Ik ben alleen maar lastig en vervelend en ik kan niet naar school. Koen wil verschrikkelijk graag naar school.

Int.

Hij zegt nu dat ‘ie dood wil?

Meulenbroek

Ja.

Int.

Meent u dat serieus?

Meulenbroek

Ja.

24.56

voice-over

We komen erachter dat er in uitzonderlijke gevallen een regeling bestaat voor thuiszitters die volledig zijn vastgelopen. Het is een maatwerkoplossing, waar thuiszitters mee geholpen zijn maar die maar mondjesmaat wordt toegekend.

Bor

Ik mag het als onderwijsconsulent wel adviseren dat als ik geconstateerd heb dat alle andere mogelijkheden zijn uitgesloten, dat de psychische of wat voor toestand bij een kind ook, dusdanig is dat ‘ie het niet gaat redden in de gewone situatie, dat je als overbrugging adviseert van probeer het dan op die manier.

voice-over

We komen in contact met een moeder die voor haar zoon zo’n uitzonderlijke regeling heeft weten te treffen. Ze mag hierover niet actief de media zoeken, zo staat in het contract dat ze heeft getekend.

Moeder

Alstublieft.

voice-over

Daarom doet ze haar verhaal anoniem en vertelt ons waarom haar zoon zo’n regeling heeft.

Moeder

Mijn zoon heeft klassiek autisme. En in zodanige mate dat hij dus in een schoolsituatie veel moeite heeft met andere kinderen en driftbuien en het moeilijk vindt om zijn emotie in bedwang te houden. Hij heeft in twee jaar tijd zeven keer moeten wisselen van onderwijs. Ik had al toen onze zoon vier was, had ik eigenlijk al het idee dat dit een kind was dat individueel onderwijs nodig had.

voice-over

Het contract is opgesteld door het samenwerkingsverband van scholen in de regio waar de jongen woont. Er staat in dat de ouders jaarlijks recht hebben op 20.000 euro voor privé onderwijs, betaald door het samenwerkingsverband.

Moeder

Hij heeft een leraar die twintig uur per week bij ons thuis komt. Mijn zoon komt tot bloei. Het gaat heel goed.

Bor

Het is inderdaad een niet algemeen bekend verhaal wat we ook zo willen houden. Want ook dat is weer: hoe houden we die financiering van dat soort zaken een beetje in de hand met elkaar.

Int.

Ja maar dat kan toch nooit een argument zijn?

Bor

Voor uitzonderlijke gevallen blijkt die route geschikt

Int.

Ja

Bor

Maar het is een, een, nou ja een uitzondering op een uitzondering.

Moeder

Ouders moeten weten dat dit er is en als het nodig is dat ze daar een beroep op kunnen doen. Dit moet natuurlijk into the open.

voice-over

We willen van de staatssecretaris weten, waarom deze regeling niet algemeen bekend is. Veel thuiszitters zouden ermee geholpen kunnen zijn.

Int.

Waarom staat er dan niet ergens op de website hoe ik aan zo’n contract kom, want dat lees ik nergens.

Dekker

Nou omdat het niet een kwestie is van een afvinklijstje met criteria. Omdat dat ook weer van kind tot kind verschilt. Sommige kinderen…

Int.

En wie bepaalt dat dan?

Dekker

Dat bepaalt de school, samen met de ouders.

Slump

Als het ministerie die informatie niet geeft, is ‘ie voor ouders onvindbaar. En die moeten maar net tegen de juiste personen aanlopen en dat leidt tot willekeur. De een heeft toevallig het geluk dat ‘ie een goeie onderwijsconsulent tegenkomt en de ander woekert vijf jaar met een kind thuis zonder enige vorm van onderwijs. Dat is Nederland.

28.006

voice-over

Er zijn ouders die van de strijd over passend onderwijs zo wanhopig worden dat ze het Nederlandse onderwijssysteem de rug toekeren. We gaan naar België, naar Overpelt, net over de grens bij Eindhoven.

Mw Kleiberg

Nou misschien dat we het met een tie wrap kunnen doen, dan moet je dadelijk wel een beetje friemelen met je batterij.

voice-over

Hier geeft mevrouw Kleiberg thuisonderwijs aan haar zevenjarige zoon Tijn.

[caption]

Mw Kleiberg

Ik ben verhuisd naar België en in België mag je gewoon thuisonderwijs geven. Die keuze hebben wij ook bewust gemaakt. We hebben anderhalf jaar met een team zijn wij bezig geweest met het zoeken naar passend onderwijs. Onderwijsconsulenten, schoolarts, leerplichtambtenaar, iedereen was daarbij betrokken. En ze hadden eigenlijk geen oplossing voor onze zoon, waardoor wij besloten hebben uiteindelijk van nou ja, dan gaan we het zelf doen. Dan gaan we verhuizen.

voice-over

Tijn is hoogbegaafd. Op de basisschool in het Nederlandse Bergeijk loopt hij al snel vast. Hij verveelt zich, raakt in een isolement en komt thuis te zitten. Zijn ouders gaan op zoek naar passend onderwijs in de regio. Het wordt een teleurstelling.

Mw Kleiberg

Ja de ene school zei dan he, we kunnen een LOI cursus aanschaffen, dan kan je kind een taal leren. Bijvoorbeeld Chinees. En dan vraag je, oké maar wie gaat hem dan begeleiden hierin. Ja daar hebben we geen tijd voor, dat kunnen ze zelfstandig. We hebben op de gang een computer staan. Ja daar konden wij ons niet in vinden.

voice-over

Via lotgenoten die ze op internet tegenkomen horen ze over de optie om naar België te vertrekken. Daar kan iedereen die dat wil voor thuisonderwijs in aanmerking komen.

Mw Kleiberg

Hier komen ze gewoon één keer per jaar controleren van oké, werk je wel met je kind, hoe gaat het met je kinderen. Dan geef je aan van we doen nu, ik noem maar wat, groep vier. Deze vakken geven wij, op die locatie. Deze middelen gebruiken we. We hopen na dit jaar daar te zitten. en die mensen komen gewoon één keer per jaar controleren.

Int.

Wat vind je ervan dat je moeder jou les geeft?

Tijn

Leuk.

Int.

Ja? Wat doe je zoal de hele dag met je moeder als je les krijgt, kan je eens wat vertellen?

Mw Kleiberg

Welke lessen doen wij altijd?

Tijn

Rekenen. Taal. Dan lezen.

Mw Kleiberg

Ja dat zijn de dingen die we elke dag doen. Ja he? En laatst had Tijn een radio gemaakt. Toch?

Tijn

En hij deed ’t ook nog.

Int.

Hij deed ’t ook nog.

voice-over

Mevrouw Kleiberg houdt iedere dag in een schriftje bij welke lessen ze geeft.

Int.

Rekenspel. ICT grote computer. Techniek met tandwielen lees ik.

voice-over

Tijn moet tussen zijn 9 ^e en 13 ^e jaar een basisschoolexamen afleggen. Slaagt hij na twee keer niet, dan moet hij alsnog naar school. Om ervoor te zorgen dat de kinderen voldoende contact hebben met leeftijdsgenootjes, organiseren ze activiteiten buitenshuis.

31.04

[caption]

hr Kleiberg

Wat ik merk is dat bij veel mensen het beeld van thuisonderwijs is, dat je alleen met je eigen kinderen in de keuken zit en daar de hele dag door sommetjes maakt. En dat is niet zo. Ik denk dat we een uur, twee uur per dag dat inderdaad doen. de rest van de dag zijn we buiten. Naar musea, naar clubjes, naar voetbal, naar muziek, naar noem maar op.

voice-over

De ouders van Tijn zijn niet de enigen die recent naar België zijn vertrokken. Uit cijfers die we bij het Vlaams ministerie van onderwijs vragen blijkt dat er momenteel 60 Nederlandse kinderen in België thuisonderwijs krijgen.

Mw Kleiberg

Wij wonen hier nu anderhalf jaar. En de afgelopen twee, drie maanden zijn er vijf gezinnen met hoogbegaafde kinderen verhuisd voor thuisonderwijs. En daarnaast ook heel veel kinderen die uit Nederland komen, onder andere met ADHD of autisme. Dat heeft allemaal te maken met het onderwijs en de strijd die ouders moeten leveren in Nederland om passend onderwijs.

32.15

voice-over

Staatssecretaris Dekker betreurt het vertrek van Nederlandse gezinnen naar het buitenland omwille van het onderwijs. Hij zegt er alles aan te doen, scholen die de wet passend onderwijs ontduiken, aan te pakken.

Dekker

Ik herken het punt absoluut en onze inspectie heeft ook de afgelopen jaren daar een aantal keren tegen opgetreden. Tegen scholen die er met de pet naar gooien, met, nou opgetreden richting scholen die zeiden van ja sorry we kunnen uw kind niet helpen, ga maar naar de volgende toe.

Int.

Maar had u niet meer moeten doen? Want het cijfer blijft maar hoog. En die gevallen blijven zich maar voordoen.

Dekker

In alle gevallen

Int.

Ja

Dekker

…en alle signalen die wij krijgen over scholen die de zorgplicht niet serieus nemen, is onmiddellijk actie ondernomen en heeft de inspectie ervoor gezorgd dat die scholen vervolgens gewoon ook hun verantwoordelijkheid wel nakomen. Als er meer signalen zijn, ik hoor ze graag. Want ik vind dat we daar hard tegen moeten optreden.

33. 25