Transcriptie - Bloedhandel

00.18

[caption]

voice-over

Wereldwijd zijn honderdduizenden patiënten afhankelijk van geneesmiddelen die gemaakt zijn van plasma uit bloed van donoren. Het zijn levensreddende medicijnen voor mensen met bloedstollingsziektes of afweerproblemen.

Kind

Dank jullie wel lieve donoren dat jullie dit voor mij doen.

voice-over

Om te waarborgen dat het veilig is voor patiënten, worden bloed en plasma gezuiverd en getest op infectieziektes.

Man

We testen ze op ziekten als hiv, hepatitis B en hepatitis [Caption]

voice-over

Om risico’s uit te sluiten mogen donoren n Nederland niet betaald worden. Maar in Amerika mag dat wel.

Man

Niemand doet het omdat je er mensen mee zou helpen. Dat je mensen helpt, is mooi meegenomen.

Man

ER komen daar ook mensen die het geld gebruiken om drugs te kopen.

voice-over

Europese regelgeving maakt het mogelijk dat internationale fabrikanten hun plasma medicijnen ook in Europa mogen verkopen.

Man

Ik ben net een koe die melk geeft.

voice-over

Zwitserse journalisten gaan op onderzoek. Ze willen weten waar de farma-bedrijven het betaalde plasma vandaan halen en komen in de straatarme wijken van Cleveland terecht.

Man

Zodra je klaar bent, zetten ze het geld op je rekening.

Man

Ik had niks op, maar ik ging er bijna aan onderdoor.  Ik doe het echt niet meer.

Man

Een groet schande.

voice-over

In Zembla Internationaal een onderzoek naar de risico’s en de dilemma’s van de betaalde bloedhandel voor levensreddende medicijnen.

01.53

Man

Ze willen niet dat we hun donoren interviewen.

Man

Weet je waarom? Omdat het niet deugt wat ze doen.

Man

Het moet stoppen. De mensen moeten dit weten.

[caption]

[caption]

Promotiefilm bloedbank Sanquin

Pascal

Ik geef bloed omdat mijn neefje is overleden, uiteindelijk aan lymfeklierkanker. En die had bloed nodig en om die reden en omdat andere mensen ook bloed nodig hebben, ik kan bloed missen, geef ik bloed.

Voice-over

Elk jaar geven alleen al in Nederland 400.000 mensen bloed. En er zijn nog tienduizenden nodig om aan de vraag te voldoen. Wereldwijd worden meer dan 100 miljoen bloedgiften gedaan. Carlos is een van de Zwitserse bloeddonoren.

Verpleegster

Goedemorgen.

Arts

Gaat u zitten.

Verpleegster

Ik zet hem wel wat naar achteren.

Carlos

Het is mooi om iets te geven dat feitelijk deel is van jezelf.

voice-over

Dankzij de donoren worden vele mensenlevens gered. Door bloedtransfusies en met medicijnen. Gemaakt van het vloeibare bestanddeel van het bloed, het bloedplasma. Het is een essentiële grondstof voor verschillende geneesmiddelen. 

Meisje

Ik vind het belangrijk dat ik dit doe, omdat ik er zieke mensen mee help.  Dat is voor mij de belangrijkste reden. Zo kan ik mensen helpen.

voice-over

Het bloed wordt getest op infectieziektes. Maar sommige ziektes zijn  pas na langere tijd aantoonbaar in het bloed. Ze kunnen een patiënt di het bloed of plasma ontvangt, besmetten. Zelfs een griepje kan al een bedreiging vormen. Om risico’s zoveel mogelijk uit te sluiten moet de donor elke keer een uitgebreide medische vragenlijst invullen.

Verpleegster

Ik plan u in om 16.00 uur. U mag langskomen wanneer u wilt.

voice-over

Om veiligheidsredenen mag in Nederland en bijna alle Europese landen bloed en plasma alleen vrijwillig gegeven worden. Alleen Duitsland geeft een kleine vergoeding. Bij betaalde donaties bestaat het risico dat een donor informatie verzwijgt over mogelijke ziekteverwekkers. En dat kan gevaarlijk zijn.

Int.

Weet u wat er precies gebeurt met het door u afgestane bloed?

Carlos

Ik moet bekennen dat ik nogal naïef ben in dat opzicht. Ik heb me nooit echt in dit soort zaken verdiept. Als k de term bloeddonor hoor, dan zie ik mezelf gewoon bloed geven. Ik hoop dat mijn bloed wordt gebruikt in ziekenhuizen in de omgeving. Dat is het vrij onschuldige beeld dat ik heb van bloed geven.

04.50

voice-over

Het donorbloed gaat inderdaad naar de ziekenhuizen voor bloedtransfusies bij zware operaties en het gaat bijvoorbeeld naar leukemiepatiënten. Van het plasma uit het bloed worden levensreddende medicijnen gemaakt, voor bloedstollingsziekte hemofilie en tientallen andere aandoeningen. Het plasma dat de Europese bloedbanken zelf niet gebruiken, wordt opgekocht door commerciële geneesmiddelenfabrikanten.  

Stem videoclip

Welkom bij CSL Plasma. Gemiddeld 57% van ons bloedvolume bestaat uit plasma.

voice-over

Er gaan miljarden om in de plasma industrie en maar een handvol bedrijven beheerst deze wereldmarkt. Zoals het Australische CSL [bearing], Grifols uit Spanje en het Zwitserse Octapharma.

[caption]

Stem reclamefilm

De grondstof voor Octapharma is afkomstig van de perfecte bioreactor, het product van miljoenen jaren evolutie: het menselijk lichaam.

voice-over

Dankzij Europese regelgeving mogen internationale geneesmiddelenfabrikanten hun plasmamedicijnen ook in Europa verkopen. Door deze lucratieve industrie is er een internationale handel ontstaan in plasma. De gelige of grijze vloeistof die overblijft nadat de rode bloedcellen en bloedplaatjes uit het bloed gehaald worden. Er zijn gigantische hoeveelheden van nodig. Duizenden liters plasma worden ingevroren en verwerkt tot medicijnen. Honderdduizenden patiënten zijn afhankelijk van deze plasmageneesmiddelen, zoals de Zwitserse Tamara.

Stem

He Tamara

Tamara

Hallo

voice-over

Door een immuunziekte heef Tamara sinds haar jeugd last van chronische infecties. Om de drie weken moet ze naar het ziekenhuis. Daar krijgt ze via een infuus plasmageneesmiddelen van Octapharma toegediend.

Tamara

Voordat ik deze behandeling kreeg kon ik nooit zeggen dat ik gezond was of dat ik me goed voelde. Dat is nu allemaal veranderd, wat die infecties betreft. Ik ontvang immunoglobulines, een belangrijke component van het afweersysteem. Er zitten ook antilichamen bij, want die produceert mijn lichaam zelf niet.

07.15

voice-over

De medicijnen zijn duur maar onmisbaar.

Tamara

Ik werk in een apotheek dus ik weet wat het allemaal kost. Een grote fles kost bijna 1500 euro en de kleinere fles bijna 1000 euro.

Int.

Vandaag is dat in totaal dus…

Tamara

Bijna 4000 euro.

Int.

Denkt u dat Zwitsers bloedplasma is gebruikt voor dit geneesmiddel?

Tamara

Vast niet. Ik denk het niet. Tenminste niet alles.

voice-over

Waar de fabrikanten de gigantische hoeveelheden plasma voor hun medicijnen precies vandaan halen wordt vaak niet bekend gemaakt. De Zwitserse journalisten willen achterhalen hoe de bloedhandel achter de winstgevende industrie werkt en hoe donoren gecontroleerd worden. Ze beginnen met een bezoek aan overheidsinstantie Swiss Medic.

voice-over

In haar laboratorium controleert de Zwitserse toezichthouder monsters van het plasma dat wordt gebruikt door de bedrijven.

Int.

Dit is dus plasma?

Gilgen

Ja, dat zijn plasmamonsters.

[caption]

Gilgen

IN elk buisjes zit een bloedmonster uit een plasmapool.  Bedrijven geven ons monsters zodat we die kunnen testen. We controleren ieder monster om te zien of het vrij van ziekten is. We testen ze op ziekten als hiv, hepatitis B en hepatitis C.

Int.

Kunt u ons laten zien uit welk land de plasmamonsters komen?

Gilgen

Ja hoor, dat kunnen we opzoeken.

voice-over

Onverwacht krijgen de journalisten meer informatie over de herkomst van het plasma.

Int.

We mogen de pagina niet filmen?

Gilgen

Nee. Dit is een bedrijfsdocument.

Het gaat dus om een bedrijfsdocument. Dit is een aanvraag voor een plasmapoolcontrole.  En hier ziet u de namen van de landen waar de bloedmonsters vandaan komen. 

Int.

Allemaal uit de Verenigde Staten.

Gilgen

En hier staat een nummer: CO1445.

Int.

Kansas City, Chattanooga, Louisville

Gilgen

En hier ziet u een lijst met de aantallen donoren en in welk centrum ze bloed hebben gegeven.

Al die centra zijn goedgekeurd volgens het plasma-masterfile van Swissmedic.  Daarom mogen we hier tests op deze monsters uitvoeren.   

Int.

Cleveland, West 25th Street: 48 donoren.

10.12

voice-over

Een ander afdelingshoofd van de inspectiedienst laat nog een document zien.

Man

De herkomst van het plasma staat in dit document vermeld. U kunt hier precies lezen waar het plasma vandaan komt, uit welk land precies en of het wel of niet om betaalde donoren gaat. Hier staat dat het onbetaalde donoren zijn.

int.

Dit product komt dus uit de VS en is afkomstig van onbetaalde donoren?

[caption]

Sanger

Als er staat dat het om onbetaalde donoren gaat, is dat ook zo.

voice-over

Volgens het document hebben de Amerikaanse donoren niet betaald gekregen voor hun plasma. Maar op internet blijkt dit bedrijf in Amerika donoren te lokken met geld. Volgens de site kan met plasma per maand wel 400 dollar worden verdiend. Ook andere geneesmiddelenfabrikanten bieden op internet vergoedingen aan voor plasma.

De journalisten besluiten naar Cleveland te reizen. West 25th street, het adres in het document van Swissmedic. Het bloeddonorcentrum is van farma-bedrijf CSL. Terwijl om veiligheidsredenen donoren in de meeste Europese landen niet mogen worden betaald, is dat in Amerika wel toegestaan. Met advertenties op de ramen worden donoren met verdiensten verleid om naar binnen te komen. De journalisten willen meer weten over de werkwijze van het Amerikaanse plasmacentrum en gaan naar binnen.  

Medewerker

U kunt hier niet zomaar filmen. U moet het volgens de regels doen.

Int.

We filmen dan wel van buiten.

Medewerker

Vanaf de overkant mag wel. Maar niet hier.

voice-over

Ze zijn niet welkom. Het centrum ligt in een van de armste wijken van de stad. Cleveland is een stad in verval, met extreme armoede. De financiële  crisis van 2008 was de nekslag.

voice-over

Dominee Lester Williams kent als geen ander de harde realiteit van het leven in deze buurt. Veel van zijn kerkbezoekers geven plasma aan de fabrikanten. Ze hebben he geld hard nodig.

Williams

Het is allemaal legaal, dus ik vind het prima als mensen dit doen.

[caption]

Int.

Het vreemde is alleen dat de bedrijven dit een donatie blijven noemen. Maar het is toch geen donatie meer als je ervoor betaald krijgt?

Williams

Het is geen donatie nee. Een donatie hoort gratis te zijn. Ze maken blijkbaar misbruik van mensen die financieel in de problemen zitten. Dus is het in feite geen donatie. Ze betalen voor …vragen ze de mensen in Zwitserland geld voor het plasma?

Int.

Ja

Williams

Dus verdienen ze er dubbel aan. Want deze mensen krijgen er echt niet veel voor betaald.

voice-over

In het straatarme Cleveland zijn alle marktleiders te vinden. CSL, Crifols en Octapharma, de Zwitserse fabrikant van Tamara’s medicijn. Duizenden Amerikaanse donoren worden met geld naar de priklokalen gelokt.

Man

Mooie tatoeages. Echt gaaf, hoor.

voice-over

Mark is op weg naar het priklokaal van Octapharma. Daar geeft hij twee keer per week plasma.

Mark

Ik ben nu 32 dollar kwijt aan huur, 45 dollar voor de telefoon en 50 dollar per maand voor mijn verzekering. Alles bij elkaar komt dat neer op 200 a 225 dollar per maand. En dankzij dat plasma kan ik tenminste rondkomen. Dat is het probleem als je zo krap zit. Er hoeft maar iets te gebeuren.

voice-over

De journalisten willen met Mark mee naar binnen, maar ook bij Octapharma zijn ze niet welkom.

Medewerker

Geen camera’s hier.

Medewerker

Wegwezen, jullie.

Medewerker

Dit is privéterrein.

Medewerker

Ik ga mijn vrienden bellen.

voice-over

Op het parkeerterrein lukt het de journalisten om een aantal donoren te spreken.

Donor

Eerst was het gewoon wel fijn om wat extra geld te hebben. Om rekeningen te betalen en zo. Maar al gauw werd ik vaste klant. De eerste vijf keer krijg je 50 dollar omdat je een nieuwe klant bent. Als je dan op dinsdag en donderdag komt of twee andere dagen, krijg je 20 dollar.  Tot maximaal 40 dollar.

15.40

Donor

Niemand doet het om ethische redenen, omdat je er mensen mee zou helpen. Dat je mensen helpt, is mooi meegenomen.

Int.

Hoe lang doneert u al plasma?

Donor

Een jaar inmiddels. Twee keer per week.

Int.

Dat is veel.

Donor

Ja, maar ik ben er blij mee. Het helpt andere families, mijn familie.  De ene hand wast de andere.

voice-over

Plasma kan veel vaker gedoneerd worden dan bloed. Het is minder belastend omdat alleen het vocht en de eiwitten uit het bloed worden afgestaan. De donor krijgt de bloedcellen via het infuus meteen weer terug. Donoren mogen hier twee keer per week plasma afstaan terwijl dat in Nederland maar twee keer per maand mag. Een Amerikaanse plasmadonor mag dus 4 keer zoveel plasma geven per jaar.

Donor

Dit is een bankpasje voor plasmadonoren.  Het lijkt best veel op een gewone creditcard. Zodra je klaar bent, zetten ze het geld op je rekening.

voice-over

Na de economische crisis is het aantal plasmadonaties in Amerika verdubbeld. Van 15 miljoen in 2007 naar ruim 30 miljoen in 2014. Socioloog Luke Shaefer onderzocht hoe dat komt.

[Caption]

17.04

Schaeffer

We liepen de plasmakliniek binnen en vroegen mensen waarom ze hier kwamen.  Ze zijn allemaal hun baan kwijt en kunnen geen werk vinden. Vaak is dit dan hun enige bron van inkomsten, hun enige optie.

voice-over

Mark is klaar. Maar het is niet goed gegaan. Hij mag geen plasma geven vandaag. Zijn bloeddruk is te hoog.

Mark

Ik mocht vandaag geen bloed geven. Dat is belangrijk om te weten, want ik neem wel mijn medicijnen tegen hoge bloeddruk in, maar ik heb gisteren niet goed gegeten denk ik.

Int.

Als u geen bloed kunt geven, hebt u dan een financieel probleem?

Mark

Jazeker is dat zo.

Int.

Sinds 3 jaar woont Mark in een goedkope gesubsidieerde woning van de gemeente. Voor die tijd was hij er slecht aan toe en kreeg hij een hartaanval.

Mark

Ik dronk flink, ik gebruikte drugs, ik deed allemaal verkeerde dingen.  

voice-over

Mark belandt in het ziekenhuis. Sindsdien krijgt hij extra hulp en ondersteuning van de gemeente.

Mark

Er zijn momenten dat ik, om m’n gevoel van eigenwaarde te beschermen, geen hulp wil aanvaarden, dat ik kan zeggen: ‘Aardig, maar het hoeft niet’. Bij Octapharma heb ik dat geld gauw verdiend en het is ook nodig. Ik heb het tenminste nodig.

voice-over

Mark is geen uitzondering. Voor tienduizenden Amerikanen zijn de donaties een belangrijke bron van inkomsten geworden.

[caption]

Stem reclame

Extra geld verdienen en ook iets voor een ander doen? Dat kan bij Octapharma.

voice-over

Amerika is nu de grootste exporteur van plasma en heeft 70% van de internationale markt in handen. De Amerikaanse bloedproducten staan onder toezicht van de food and drug administration en gelden als kwalitatief hoogwaardig en veilig. Elke week vertrekken scheepsladingen vol bevroren plasma naar Europa. Daar wordt het verwerkt in plasmamedicijnen. In Cleveland draaien de priklokalen overuren om aan de vraag te voldoen. Om 7 uur ’s ochtends staan al lange rijen voor de deur van Octapharma. Het is de keerzijde van The American Dream.

19.52

Man

Ik kan het niet meer. Vraag het die anderen maar. Ik ging van m’n stokje. Ik doe het niet meer. Ik had niks op, maar ik ging er bijna aan onderdoor. Ik doe het echt niet meer. Ik heb nu goddank een baan.

Donor

Het is werk. Ik lever een product. Ik ben net een koe die melk geeft.

Donor

Er komen daar ook mensen die het geld gebruiken om drugs te kopen. Maar wie ben ik om over ze te oordelen. Afgelopen zomer was K2 een hype. Ook als je op drug test, vind je dat niet terug in de urine. Je voelt je hooguit vijf minuten lekker en dan heb je weer een shot nodig. Een paar dagen wachten dus en weer terug naar Octapharma. Het is makkelijk verdiend. Ik geef plasma om drugs te kunnen kopen. Een win-winsituatie lijkt mij.

Int.

Weten de drugsdealers dat jullie dit doen?

Donor

Ze vinden het geweldig, want ze weten dat Octapharma er is en ook al komt het ergens anders vandaan, het gaat erom dat hun klanten ergens aan geld kunnen komen. Zo van: jij geeft me je pasje, je ‘Octaplasma’-bankpas en jij krijgt een zak drugs van me. Want als jij daarheen gaat, wordt er geld op gestort. Maar je gaat wel. Ik zet je daar af en controleer of je naar binnen gaat en alles goed regelt. Dan pas ga ik weg, want ik weet nu zeker dat ik m’n geld krijg.  En de volgende keer doen we het precies zo.

voice-over

Octapharma verzekert de autoriteiten dat donoren zorgvuldig gescreend worden. Maar als de journalisten vragen of ze binnen mogen kijken hoe het er aan toe gaat, krijgen ze geen toestemming. Ze besluiten een verborgen camera mee naar binnen te smokkelen.

22.00

Een eindeloze stroom donoren bezet de stoelen in de grote ruimte. De productie in het menselijk bloed en plasma draait twaalf uur per dag door, zeven dagen per week.

Op de undercover beelden is te zien dat donoren op een computer een aantal medische vragen moeten beantwoorden. Daarna wordt de bloeddruk opgemeten en mag de donor plasma afstaan.

donor

Ze vragen je bijvoorbeeld of je in de gevangenis hebt gezeten, of je seks hebt gehad en of je aids hebt of tatoeages. Rare vragen, maar je antwoordt dan gewoon met nee.

voice-over

De journalisten willen Octapharma hun bevindingen voorleggen. Ze willen ook weten waarom het bedrijf gebruik maakt van betaalde donaties, terwijl dat vanwege de risico’s in de meeste Europese landen niet mag. Maar het geneesmiddelenbedrijf stuurt de politie op ze af.

Int.

We zijn bezig met een tv-documentaire over plasma en plasmadonoren.

Politie

We kregen een klacht dat u de donoren lastigvalt als ze naar buiten komen.  

voice-over

De plasmafabrikanten laten via hun overkoepelende instantie EPTA in een verklaring weten volledig te voldoen aan de Amerikaanse regelgeving en aan aanvullende eisen. Volgens hen wordt voor iedere donatie bepaald of de donor geschikt is om plasma te geven.

Terug in Zwitserland. De journalisten gaan langs bij patiënt Tamara en haar familie. Ze laten haar de opnames uit Cleveland zien.

Donor

Afgelopen zomer was k2 een hype. Het is net zo slecht als heroïne. Ook als je op drugs test, vind je dat niet terug in de urine.  

Vrouw

Als ze drugs nodig hebben, geven ze dus plasma.

Tamara

Ik moet toegeven dat ik hier best wel van geschrokken ben. Sommigen hebben geld nodig om rond te komen dus verkopen ze hun plasma. Best. Maar die lui die er drugs van kopen dat vind ik nogal heftig.

Vrouw

Wat op mij de meeste indruk maakte waren al die mensen die daar lagen op zo’n stoel in dat donorcentrum. Dat was gewoon waanzin.

voice-over

Medicijnen gemaakt van Amerikaans betaald bloed komen ook in Europa terecht. De journalisten willen weten of dat extra risico’s oplevert voor patiënten die deze medicijnen gebruiken. Ze gaan naar een van de grootste bloedtransfusiecentra van Frankrijk en laten directeur Huart, specialist in bloedziektes, de beelden zien.

25.00

Donor

Het slaat nergens op. Mensen bezoeken die centra om drugs te kunnen kopen.  

Huart

Een grote schande. Walgelijk.

voice-over

De specialist is verontrust door de opnames uit Cleveland.

Int.

Is er qua gezondheidsrisico’s een verschil tussen het plasma van een arme Amerikaan en dat van een Zwitser?

We weten dat ziektebeelden veel vaker kunnen voorkomen bij betaalde donaties.

[caption]

Huart

Er zijn natuurlijk tests waarmee je dit kunt voorkomen, maar een nieuw type infectie zou tot een ernstige toename kunnen leiden van het veiligheidsrisico.

voice-over

Volgens de specialist neemt het veiligheidsrisico toe voor patiënten als er wordt betaald voor donorbloed en plasma. Hij waarschuwt voor een grotere kans dat een onbekend nieuw type infectie opduikt. Mocht het door de controles heen glippen, dan zou het zich razendsnel kunnen verspreiden en in medicijnen terecht kunnen komen. Als mensen plasma afstaan omdat ze er geld voor krijgen, bestaat er een kans dat ze niet helemaal eerlijk zijn over hun gezondheid. Dat brengt extra risico’s met zich mee omdat sommige ziektes pas na langere tijd aantoonbaar zijn in het bloed.

Het risico is klein want de controles op bestaande virussen in bloed en plasma zijn tegenwoordig zeer uitgebreid. Er is veel geleerd en verbeterd nadat Europa wordt opgeschrikt door een groot bloedschandaal in de jaren negentig.

[caption]

Man

Ik heb hemofilie en nu krijg ik ook aids.  

voice-over

Duizenden patiënten krijgen hiv en aids. Ze zijn besmet geraakt door transfusies en plasmamedicijnen. Ze eisen dat de bloedbanken en producenten daarvoor gestraft worden omdat ze onvoldoende maatregelen hebben genomen.

[caption]

Zeeman

Nabestaanden van aidspatiënten, besmet door bloedtransfusie, weigeren schadevergoeding…

voice-over

Ook in Nederland zijn 170 patiënten besmet met hiv. Na jarenlange onrust en rechtszaken zijn uiteindelijk schadevergoedingen toegekend. In Frankrijk leidt het zelfs tot een veroordeling van de directie van bloedbank SCNCS,

[caption]

Voice-over

nadat honderden Franse hemofiliepatiënten overlijden.

[Caption]

Stem

De leiding van CNCS werd veroordeeld voor het verkopen van producten die besmet waren met aids, waardoor honderden hemofiliepatiënten overleden.

[caption]

Voice-over

Na het bloedschandaal zijn strengere selecties en gezondheidscontroles ingevoerd voor donoren en de huidige reinigingstechnieken voor bloed en plasma zijn effectief. Controles op bekende gevaarlijke infectieziektes zoals hepatitis en hiv zijn overal ingevoerd. Maar zorgvuldigheid blijft geboden. Ook volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn de bloed- en plasmadonaties van onbetaalde donoren het veiligst. De WHO pleit ervoor dat alle landen zelf via onbetaalde donoren voor genoeg bloed en plasma zorgen. Dus zelfvoorzienend zijn.

28.30

Zelfvoorziening is zeker een van de doelen die door de WHO worden gepropageerd.

[caption]

Kelley

Om ervoor te zorgen dat landen hun doelstellingen halen. Het gaat daarbij niet om zelfvoorziening als doel op zich, maar zelfvoorzienende systemen zijn doorgaans veiliger en beter toegankelijk. Maar veel landen zijn niet zelfvoorzienend en hebben externe bronnen nodig voor bloeddonaties. Het is dus een doel waar we wereldwijd naar streven, maar zover is het nog niet.

Int.

Is er veel vraag naar bloed? Hoeveel bloeddonaties ontvangt u?

Man

Tienduizend per dag voor heel Frankrijk.

Int.

Is dat genoeg?

Monsellier

Absoluut. We zijn 100% zelfvoorzienend.

voice-over

Michel Monsellier is directeur van de Franse donorvereniging. Hij maakt zich zorgen over het betaalde bloed in de plasmamedicijnen die in Europa worden verkocht door de fabrikanten.

Int.

Geldt dat ook voor plasma?

Monsellier

Voor plasma zijn we niet zelfvoorzienend.

[caption]

Monsellier

Om de doodeenvoudige reden dat in er in deze markt sprake is van concurrentie.

Int.

Wat betekent dat?

Monsellier

Dat geneesmiddelen op plasmabasis door buitenlandse bedrijven worden geproduceerd, met farmaceutische labs die zelf plasma verzamelen en donoren daarvoor betalen.

Int.

Is dat niet onwettig?

Monsellier

In Frankrijk wel. Maar de geneesmiddelen die zij maken mogen hier vrij worden verkocht.  De helft van alle plasmageneesmiddelen komt van particuliere bedrijven en zijn gemaakt van betaald plasma uit Duitsland, Tsjechië en vooral de VS.

voice-over

De journalisten willen weten waarom fabrikanten zoals Octapharma de kritiek naast zich neerleggen en toch betaald plasma gebruiken. Na de opnames in Cleveland weigert het bedrijf meerdere malen te reageren op de vragen. De journalisten gaan naar het hoofdkantoor.

30.41

Int.

Ik ben in uw hoofdkantoor in Lachen en ik zou u graag willen spreken. Er komen nu net een paar collega’s van u binnen. Ik ga wel met ze praten en dan bel ik u terug. Maar ik ben zeer teleurgesteld.

Man

Wilt u hier alstublieft niet filmen?

Man

Het beste wat u nu kunt doen is het gebouw te verlaten. Dan zullen we uw vragen bestuderen, zoals Thomas al zei en op de hiertoe geëigende wijze reageren.  

Int.

U zult dus mijn vragen beantwoorden.

Man

Zeker.

Int.

U bevestigt dat u onze vragen zult beantwoorden.

voice-over

Op verzoek van de politie gaat de cameraman weg en wordt de microfoon uitgezet. Het hoofd communicatie belooft een antwoord op de vragen. Het is een lange lijst, over de risico’s van betaald plasma en de handelwijze van het Amerikaanse plasmacentrum van Octapharma. Maar de antwoorden blijven uit.

Voor de farmaceutische bedrijven is bloedplasma een winstgevend product. In de straatarme wijken van Cleveland stellen donoren geen vragen aan de bedrijven. Voor veel bewoners is het geven van plasma een broodnodig middel om te overleven.

Int.

Hoe was uw bloeddruk?

Mark

Best goed, ik heb het opgeschreven. Hij was lager dan gisteren. Hij was 129 over 82, dat is best goed.

Int.

Wat gaat u nu doen? Thuis een beetje uitrusten?

Mark

Ja, ik doe het even rustig aan. Thuis wat op krachten komen. Even een lekker dutje doen is altijd nuttig.

Tamara

Ik kan bijna nooit uitgaan met vrienden of collega’s. Ik voel me meestal niet goed of ik heb pijn. Maar mijn familie is er altijd voor mij, dat is het belangrijkste.

Tissot

Het gaat hier om de uitbuiting van mensen.

[caption]

Tissot

De term daarvoor is ‘nieuw kannibalisme’. Als we niet bereid zijn deze donaties vanuit een andere ethiek te benaderen, als we het verhandelen van lichamen accepteren, zijn we tot alles in staat.

Donor

Dit is Amerika. Alles draait hier om de grote bedrijven. Zonder geld krijg je niks voor elkaar. Als de markt instort, stort alles in. Dan krijgen we geen cent meer van de regering. Dus wat moet je? ‘Octaplasma’ is er dan vast nog wel. Dus gauw even wat dollars verdienen. Slurp m’n arm maar lekker leeg. Wij geven ze wat ze willen, dan krijgen we tenminste ook wat.

33.55

[caption]

Gebruikt u plasmageneesmiddelen en heeft u vragen naar aanleiding van deze uitzending? Ga dan naar onze website: www.zembla.tv

34.07