Logo Zembla
Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek

Transcriptie - Beter worden van ziek zijn

00.18
[caption]
Zembla
Voice-over
Mediteren met Tibetaanse monniken en holistische behandelingen uitgevoerd door fysiotherapeuten en psychologen. De kunst van gezond zijn. ZO noemt revalidatie instelling Ciran dat.  
Stem filmpje
De kunst van gezond zijn gaat over een revalidatieaanpak die anders is. En die werkt.
voice-over
Ciran behandelt patiënten die zijn doorverwezen door de bedrijfsarts, huisarts of specialist. Meestal mensen met chronische pijn en vermoeidheidsklachten.
Van Rens
Traplopen gaat moeilijk. Ja sporten gaat niet meer.
voice-over
Kosten: rond 15.000 euro per persoon. Grotendeels vergoed uit het basispakket van de zorgverzekeraar. Volgens Ciran, dat een jaaromzet van 40 miljoen euro heeft, is het een succes.
Stem filmpje
Ruim driekwart van de mensen die wij behandelen kan na acht weken weer naar buiten en echt meedoen.
Volkstedt
Het is gebakken lucht!
Int.
Hoe kwam u eruit?
Van Rens
Nog slechter dan dat ik erin ging.
Vrouw
Het kan niet zo zijn dat een zorgverzekeraar dit betaalt.
voice-over
Jonge fysiotherapeuten en psychologen moeten van Ciran alles wat ze tijdens hun studie hebben geleerd, vergeten.
Medewerker
Er was maar één richtlijn die we moesten volgen en dat was de Ciran-richtiljn.
Man
Ja dit is, dit is onvoorstelbaar. Ja.
voice-over
Ciran bestaat zeventien jaar. Waarom hebben de zorgautoriteiten niet ingegrepen? Zembla onderzoekt de werkwijze van Ciran.
01.53
[caption]
Beter worden van ziek zijn
voice-over
Mevrouw van Rens merkt in 2014 dat ze steeds sneller moe wordt en slechter gaat zien. Ze blijkt een goedaardig gezwel te hebben in haar hersenen.  Dat wordt verwijderd maar de klachten blijven. En dan krijgt haar echtgenoot thuis een hartaanval, in het bijzijn van mevrouw Van Rens.
[caption]
Miek van Rens
Van Rens
Ik heb mijn echtgenoot gereanimeerd en na 40 minuten hard werken ja heeft zijn hart het opgegeven. Dus ik heb hem zelf gereanimeerd en ik had er tamelijk veel last van.
voice-over
Na deze traumatische gebeurtenis raakt ze arbeidsongeschikt. Ze werkte als assistent op een huisartsenpraktijk. De bedrijfsarts verwijst haar door naar de revalidatie en re-integratie instelling Ciran.
Van Rens
Het idee was dat ik weer als doktersassistente zou kunnen gaan fungeren. Dat ik naar mijn werk terug kon en eh…
Int.
Dat zeiden ze tegen u.
Van Rens
Dat was het doel. Ja.
voice-over
Mevrouw van Rens vult thuis een vragenlijst in. Het medisch team van Ciran beoordeelt de antwoorden, waarna een intake volgt. Mevrouw van Rens wordt medegedeeld dat ze psychische stoornissen en sociale beperkingen heeft. Ze weet niet wat ze hoort.
Van Rens
Problemen met collega’s heb ik niet.
Int.
Problemen met werkdruk?
Van Rens
Nee ook niet.
Int.
Burn-out?
Van Rens
Nee helemaal niet.
voice-over
We doen navraag bij haar oud-werkgever. Ook hij verklaart deze door Ciran vastgestelde klachten bij mevrouw van Rens niet te herkennen. Mevrouw van Rens wil een nieuwe intake, maar die krijgt ze niet. Wel wordt ze uitgenodigd voor een gesprek.
Van Rens
Toen moest ik bij een psycholoog komen.
Int.
En toen?
Van Rens
Ja en die zei dus, waar maak je je druk over Miek?
Int.
Dat was het.
Van Rens
Ja en je bent een controlefreak, je wilt de puntjes op de i zetten.
Int.
U moest niet zeuren.
Van Rens
Ja. Daar kwam het op neer.
voice-over
Op de website van Ciran zien we een filmpje waarin Ciran haar werkwijze uitlegt.
[Caption]
Stem filmpje
De elementaire therapie van Ciran richt zich op lijf, leefomgeving en ziel. Alles draait om de kunst van gezond zijn, zo lezen we. De revalidatie instelling heeft 19 vestigingen, behandelt jaarlijks zo’n 4000 patiënten en heeft een omzet van 40 miljoen euro. Ciran heeft een behandelplan voor mevrouw van Rens gemaakt met daarin een lijst met behandelingen en therapieën die ze moet gaan volgen.
Van Rens
Graded activity 32 uur. neuroplasticiteit, 8 uur. Seminar levenskunst 20 uur. Transformatieve dynamiek 7,5 uur. Voice dialoog module 2 uur.
Int.
Zeiden die u iets op dat moment?
[caption]
Van Rens
Miek van Rens
Helemaal niks.
Int.
wat werd daarover uitgelegd?
Van Rens
Niks.
Int.
Kon u kiezen uit die modules of was het de bedoeling dat u alles zou doen?
Van Rens
Nee die 19 modules volgens mij dat het waren, daar kon ik niet uit kiezen. Nee. Die kwamen blijkbaar uit die vragenlijst gerold.
05.15
voice-over
Eén van die 19 modules is een seminar levenskunst.
Van Rens
Toen vroeg ik wel wat dat was. En ze zeiden, ja dat in een klooster, twee dagen in een klooster was, bij monniken. Ja en toen zei ik al meteen dat dat niet meteen mijn ding was, mijn levensvisie was en dat ik daar niet naartoe wilde. Maar het werd evengoed meegenomen.
Int.
U moest daar wel heen.
Van Rens
Ja.
voice-over
Mevrouw van Rens is niet de enige met klachten over Ciran. Op verschillende websites en op social media uiten patiënten en oud-patiënten hun onvrede over Ciran. We spreken de afgelopen weken tientallen van hen. Eén daarvan is mevrouw Volkstedt uit Amsterdam. Ze is ZZP-er en heeft een adviesbureau. Begin vorig jaar krijgt ze last van chronische pijn in haar nek en rug. Haar huisarts verwijst haar door naar Ciran. Ze is direct onder de indruk van wat ze haar daar vertellen.
[caption]
Ilse Volkstedt
Volkstedt
En toen zei die man van wij hebben de behandeling voor u. U kunt beter worden. Dat is hartstikke gaaf, als je ziek bent he, als je iets fysieks niet, als het niet helemaal goed gaat. Als iemand zegt he, bij ons gaat het lukken. Nou. Dat wil je.
[caption]
Reconstructie
voice-over
Als de fysiotherapeut tijdens het intakegesprek de natwoorden van haar vragenlijst met haar doorneemt gebeurt er iets opmerkelijks.  
Volkstedt
Wilde ik in aanmerking komen voor een behandeling, dan moest ik het erger maken. Er is zo’n vraag van in hoeverre voelt u zich belemmerd om uw huishoudelijk werk te doen. Nou, dan heb ik bijvoorbeeld aangegeven ik voel me matig belemmerd. Nou. Dat was eigenlijk niet het goeie antwoord. Hij gaf aan dat matig was te licht. Ik moest het ernstiger maken> En dat gebeurde tijdens dat gesprek dat ‘ie mij dan die kant zo op al pratend en dan inderdaad ook letterlijk de antwoorden in mijn vragenlijsten op het scherm ging veranderen.
voice-over
Mevrouw Volkstedt krijgt ook te horen dat er op psychisch vlak van alles met haar mis is.
Volkstedt
Ik kom  daar vanwege rug- en nekklachten. En ik krijg te horen dat ik niet goed omga met m’n gevoelens, dat ik m’n lijf niet voldoende aandacht geef. Dat ik eh me over verantwoordelijk voel voor Jan en alleman. He?
voice-over
Mevrouw Volkstedt moet haar klachten erger maken. En dat horen we van meer oud patiënten.
Stem
Ik kreeg te horen dat ik mijn klachten moest aandikken. Vooral op psychologisch gebied.
Stem
Eigenlijk had ik al na de intake af moeten haken toen mij gevraagd werd om de kruisjes bij de psychologische onderzoeken wat verder naar links of naar rechts te zetten. Ik wilde zo graag beter worden, dat ik dat heb gedaan.  
08.17
voice-over
We komen in contact met een oud werknemer van Ciran. Hij is psycholoog. Hij doet zijn verhaal anoniem uit angst voor represailles van Ciran. Hij is zeer kritisch op de in zijn ogen schadelijke werkwijze van de instelling. Ook hij bevestigt dat medewerkers patiënten aanzetten hun klachten te overdrijven.
[caption]
Oud werknemer Ciran
Oud-medewerker
Als de vragenlijst als niet ernstig genoeg werd bestempeld dan moesten wij tijdens een psychologisch onderzoek de vragenlijsten nog een keer openen en zeggen dat ze moesten overdrijven in hun klachten.
Int.
Dus mensen moesten hun klachten aandikken.
Oud-medew
Ja, die moesten hun klachten aandikken.
voice-over
We leggen de uitspraken van de psycholoog voor aan meerdere oud-werknemers en oud-patiënten. Alles wat de psycholoog vertelt over Ciran wordt door meerdere bronnen bevestigd. Emeritus hoogleraar neurologie Rien Vermeulen, verbonden aan het AMC Amsterdam, heeft veel ervaring met de behandeling van patiënten met chronische pijn. Wat zijn de gevolgen van het erger maken van klachten?
Vermeulen
Dan geef je dus een behandeling terwijl die patiënt dat eigenlijk niet nodig heeft. Dat is toch de wereld op z’n kop.
[caption]
Rien Vermeulen, emeritus hoogleraar neurologie AMC
Vermeulen
Ik kijk hier werkelijk van op.
Int.
War draaide het om bij Ciran?
Oud-medewerker
Geld. Zoveel mogelijk trajecten doorlopen, zoveel mogelijk intakes doen. Zoveel mogelijk mensen binnenhalen.
voice-over
Waarom moeten patiënten hun psychische klachten overdrijven? Volgens oud-werknemers heeft dat te maken met het verdienmodel van Ciran. Lichamelijke klachten worden door de fysiotherapeut behandeld. Maar met het opvoeren van psychische klachten kan Ciran ook een psycholoog inzetten voor de behandeling.
[caption]
Reconstructie
voice-over
Hierdoor is er sprake van zogenoemde multidisciplinaire zorg. Omdat Ciran er ook nog een revalidatiearts, een medisch specialist, bij betrekt, is er uiteindelijk sprake van medisch specialistische revalidatiezorg.
Peerenboom
De vergoedingen in de medisch specialistische revalidatie, dat zijn, dat zijn hoge tarieven.
voice-over
Zegt onderzoeker en voormalig arts Peter Bob Peerenboom. Hij onderzocht in opdracht van de zorgverzekeraars die deze zorg vergoeden, hoe die hoge tarieven tot stand komen.
[caption]
Peter Bob Peerenboom, zorgadviseur
Peerenboom
Omdat medisch specialistische revalidatie er heel specifiek individueel op gericht is, met een belangrijke functie voor die revalidatiearts, want hij moet het team aansturen dus hij moet tussentijds evalueren van he, gaat het wel goed met deze patiënt? Moet ik niet wat meer van dit of meer van dat behandelen.
Int.
Die moet er bovenop zitten.
10.53
Peerenboom
Die moet er bovenop zitten. En daar wordt ‘ie ook voor betaald uiteindelijk natuurlijk. Daarom zijn die type behandelingen zo duur.
voice-over
De betrokkenheid van de medisch specialist, de revalidatiearts, maakt de behandeling duur. Maar is die arts in werkelijkheid wel zo betrokken? Zorgverzekeraars ontvangen signalen dat dit bij veel revalidatiecentra, waaronder Ciran, niet het geval is. Ze vragen Peerenboom dit nader te onderzoeken.
Peerenboom
Wat wij geconstateerd hebben is dat de revalidatiearts daar niet altijd heel erg intensief bij betrokken was.
Int.
Hoe lang heeft u de revalidatiearts gesproken?
[caption]
Miek van Rens
Van Rens
Eh, tijdens de intake denk ik een minuut of 3. Hooguit 5.
Int.
Vindt u dat dat in vijf minuten mogelijk is?
Peerenboom
Nou dan moet, ik denk dat moet dan al een hele specifieke standaardaandoening zijn zal ik maar zeggen, wil dat mogelijk zijn. Maar normaalgesproken zou ik zeggen, nee. Dat is niet mogelijk.
Int.
Heeft de revalidatiearts u ook fysiek onderzocht?
Van Rens
Nee. Nee, die heeft me niet aangeraakt. Volgens mij werd er een handtekening gezet en eh… ’t kon beginnen.
voice-over
Mevrouw Volkstedt heeft ook een intakegesprek met de revalidatiearts. Maar die is tot haar grote verbazing niet lijfelijk aanwezig, maar via een videoverbinding.
[caption]
Reconstructie
Volkstedt
En toen kwam dus die revalidatiearts in beeld.
[caption]
Ilse Volkstedt
Volkstedt
Zo mevrouw Volkstedt. En ik dacht, oké, ehm…. ik vond het eigenlijk behoorlijk spannend want ik had zoiets nog nooit eerder meegemaakt en ik zat dan in een kamer met die twee mannen en dan zo’n eh zo’n arts op dat scherm, die ik niet kende.
Int.
Kan een revalidatiearts wel een goede intake doen via een videoverbinding?
12.40
Peerenboom
Ik vind dat dat niet kan. Het is uiteindelijk een derdelijns genees, medisch specialist die de meest ingewikkelde patiënten krijgt. Ik vind dat echt onverantwoord als ‘ie dan een heel multidisciplinair team gaat instrueren hoe die patiënt behandeld wordt terwijl die de patiënt niet gezien heeft. Dat, dat kan niet via skype of wat dan ook. Daar hoort gewoon echt face to face contact tussen de medisch specialist en z’n individuele patiënt hoort daar plaats te vinden.
Stem
Op uw beeldscherm zal zo meteen verschijnen dat de opnames zijn gestart en dat u daar akkoord voor heeft verleend. Dan ga ik jullie nu doorverbinden en wens ik jullie een goed gesprek en een fijne dag.
voice-over
We ontdekken dat revalidatieartsen bij Ciran op grote schaal intakes doen via een webverbinding. Dit zijn originele beelden van zo’n intake. We zien mevrouw Balk Ze krijgt uitleg over haar behandelplan.
Stem Balk
Grappig, ik heb dit nog nooit eh….
Stem Behandelaar
Nee, dat is op afstand.
Stem Balk
Via de… doen jullie dat allang zo?
Stem Behandelaar
Ja, al een tijdje. We hebben ze ook wel eens hier hoor. Maar de revalidatieartsen zijn niet altijd op locatie aanwezig dus dan doen we het via de telecom.
voice-over
Mevrouw Balk heeft een chronische spierziekte en is door haar bedrijfsarts doorverwezen naar Ciran. De intake wordt hier niet gedaan door een revalidatiearts, maar door een bedrijfsarts, zo ontdekken we.
Stem arts
Goeiedag, mevrouw Balk.
Stem Balk
Goeiemorgen.
Stem arts
Ik ben de arts bij Ciran. Doel van dit gesprek is om een aantal zaken die uit de indicatiestelling naar voren kwamen met u te bespreken.
[caption]
Marijke Balk
Balk
Ik vond het niet professioneel. Het zijn best wel hele belangrijke dingen die, die besproken worden en die gebeurden en waar het voor gedaan wordt, ja dat, ik verwacht die man z’n expertise gebruikt om mij daadwerkelijk te zien, te onderzoeken eventueel. In ieder geval een goed gesprek te hebben met mij.
Stem Balk
Dan heb ik liever tips of een leidraad van pak he thuis op, of,....
Stem arts
Begrijp ik. Alleen dat kunnen wij niet bieden. Bij ons is het alles of niets. We hebben geen ‘light’ versie of iets dergelijks.
voice-over
Met deze werkwijze handelt Ciran in strijd met de geldende richtlijnen. De richtlijnen staan in het beroepskader van de vereniging van revalidatieartsen. Het Zorginstituut Nederland bepaalt dat zodra er met richtlijnen wordt gewerkt, de zorg vergoed wordt via de basisverzekering. Maar dan moet de revalidatiearts de patiënt in het  gehele traject drie keer fysiek ontmoeten. Tijdens de intake, tijdens de behandeling en bij de evaluatie aan het einde.
15.23
Int.
Is de revalidatiearts altijd drie keer fysiek een keer 1 op 1 met de patiënt?
[caption]
Oud-werknemer Ciran
Oud-werknemer
Nee, dat gebeurt eigenlijk niet. Nee.  Bij de intake gebeurt het vaak via de webcam. Bij ’t evaluatiemoment komt hij alleen via de webcam in beeld wanneer het traject stagneert. En bij het eindgesprek is hij niet aanwezig, ook niet via de webcam.
Int.
Dat weet u heel zeker?
Oud-werknemer
Dat weet ik heel zeker.
Int.
Dus het traject wordt afgesloten. Het afsluiten gebeurt niet door een revalidatiearts.
Oud-werknemer
Nee. Ik heb zelf wel eens een afsluitend gesprek gedaan en dat was zonder revalidatiearts.
voice-over
We leggen de werkwijze van Ciran voor aan professor Hans Rietman, revalidatiearts en voorzitter van de vereniging van revalidatieartsen die de richtlijnen heeft opgesteld.
Int.
Wist u dat dit bij Ciran op grote schaal zo gaat?
[caption]
Hans Rietman, voorzitter Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen
Rietman
Nee dat wist ik niet.
Int.
Dit is nieuw voor u.
Rietman
Dit is nieuw voor mij. Ik vind dat dat geen goede ontwikkeling is.
Int.
U keurt dat af?
Rietman
Dat, dan keur ik dat af ja. Als het zo gebeurt zoals u zegt, dan keur ik dat vanuit de beroepsgroep af.
voice-over
De revalidatiearts ziet de patiënt dus niet drie keer zoals wel is voorgeschreven. Wat vindt professor Rietman daarvan?
16.40
Rietman
Dan voldoet dat niet aan het huidige beroepskader. Dat klopt.
Int.
Maar dat is ernstig. 
Rietman
Als die constatering juist is, is dat vrij ernstig. En dan moet er dus wel wat gebeuren.
voice-over
In het jaarverslag 2015 van Ciran staat dat ze ruim 4000 patiënten behandelen en 19 vestigingen hebben. Uit navraag blijkt dat Ciran vier revalidatieartsen in dienst heeft, waaronder één arts met een halve aanstelling.
Int.
Hoe kunnen zij dat überhaupt dan doen? Als zij door heel Nederland 19 vestigingen hebben en drieënhalve FTE aan revalidatiearts.
[caption]
Hans Rietman, voorzitter Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen
Rietman
Ja dat is schier onmogelijk denk ik om dat allemaal fysiek te doen. Dat is dan wel heel hard werken.
Int.
Ja. Maar, en dat had u toch kunnen weten?
Rietman
Ja als u het zo brengt hadden we dat, had ik dat kunnen weten als u mij dat persoonlijk vraagt. Eh, maar daar ben ik nogmaals als voorzitter van de ver… op dit, niet mee bezig geweest, met deze specifieke casuïstiek.
voice-over
Ciran houdt zich dus niet aan het beroepskader. De revalidatiearts heeft tijdens het traject nauwelijks contact met de patiënt.
Rietman
Dan kun je je afvragen of dat medisch specialistische revalidatie is. En dan vind ik ook dat je je wel degelijk mag afvragen of je dat als zodanig mag declareren bij de zorgverzekeraar.
voice-over
Chris Oomen, directeur van zorgverzekeraar DSW, vindt van niet. Hij ontvangt al langer signalen dat Ciran zich niet aan het beroepskader houdt.
Oomen
..middag
voice-over
Hij besluit zelf onderzoek te doen naar de declaraties van Ciran.
[caption]
Chris Oomen, directeur DSW
Oomen
In een aantal gevallen die we hebben bekeken bleek dus dat de revalidatiearts maar voor ongeveer 1 procent erbij betrokken was. Ja, dan kun je het moeilijk medisch specialistische zorg noemen.
Int.
Maar wat betekent dat voor de tarieven?
Oomen
Nou ja voor de tarieven betekent dat over het algemeen een verdubbeling .
18.35
voice-over
En daarom vergoedt DSW sinds 23014 nog maar de helft van iedere declaratie die Ciran indient. Ciran daagt DSW daarom voor de rechter.
[Caption]
Chris Oomen, directeur DSW
Oomen
In die rechtszaak zijn een aantal zittingen geweest en uiteindelijk zijn er twee punten overgebleven die door een commissie van deskundigen bekeken wordt. Je moet onder andere kritisch kijken naar de betrokkenheid van de revalidatiearts in de gevallen die wij hebben aangedragen. En die moeten voor, ergens in april, met een rapport naar buiten komen en dan staan we weer voor de rechter.
voice-over
Bij DSW gaat het conflict met Ciran over de declaraties van de gehele behandeling. Wij ontdekken dat er ook een conflict is geweest over de intakegesprekken tussen Ciran en zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Ciran heeft intakes ten onrechte te hoog gedeclareerd. We gaan terug naar mevrouw Volkstedt. Ze is verzekerd bij Zilveren Kruis. Ze ziet na de intake af van het traject bij Ciran omdat ze er geen vertrouwen in heeft. Kort daarna krijgt ze de factuur van haar intake onder ogen.
Volkstedt
2430 euro.
Int.
Wat dacht u toen u dat hoorde?
[Caption]
Ilse Volkstedt
Volkstedt
Toen dacht ik ze hebben een fout gemaakt. Dat klopt niet.
Int.
Waarom dacht u dat?
Volkstedt
Omdat ik een intake heb gehad en een aantal, waaronder een aantal gesprekken. En op de rekening staat eh fysio, behandeling. Psychologische behandeling. Ik denk behandeling, maar ik heb helemaal geen behandeling gehad. Gewoon intakegesprek.
voice-over
Voor een intake mag Ciran bij Zilveren Kruis 822 euro declareren. Maar Ciran brengt ruim 2400 euro in rekening, 1600 euro meer. Zilveren Kruis heeft de afgelopen maanden meer klachten ontvangen over hoge intake declaraties door Ciran. Zilveren Kruis onderzoekt de zaak en laat ons weten:
Stem
“Naar aanleiding van ons onderzoek zal Ciran het teveel c.q. verkeerd gedeclareerde terugbetalen aan ons.”
voice-over
Ciran incasseert dus honderden euro’s teveel verzekeringsgeld per intake. Ook zorgverzekeraar VGZ meldt ons dat ze na klachten van verzekerden onderzoek doen naar declaraties van Ciran. Dat onderzoek loopt nog en daarom geeft VGZ verder geen commentaar. We vragen de Nederlandse Zorgautoriteit om een reactie. De NZa weet van de te hoge declaraties van Ciran en vindt de situatie onacceptabel.
21.10
“Daarom ontwikkelt de NZa nieuwe regelgeving en werkt met Zorgverzekeraars Nederland en de Vereniging Revalidatieartsen aan een goede oplossing.
voice-over
De NZa roept patiënten met klachten over de declaraties van Ciran op zich te melden. We willen een reactie van Ciran en vragen om een interview. De directie neemt ons verzoek in beraad. Ondertussen gaan wij terug naar mevrouw Van Rens. Ze start begin 2016 met haar traject. Ze heeft te horen gekregen dat Ciran een passend programma voor haar heeft.
[Caption]
Miek van Rens
Van Rens
Ik wilde een passend programma voor mijn niet aangeboren hersenletsel en voor het overlijden van mijn echtgenoot, traumatische ervaring, die ik door de reanimatie had opgelopen. En dat kreeg ik niet.
voice-over
Oud-werknemers vertellen ons dat iedereen bij Ciran vrijwel exact hetzelfde traject moet volgen. Eén van hen zegt:
Stem
Het is een dictatoriaal traject, niet toegesneden op de patiënt.
Voice-over
Een oud patiënt vertelt ons hierover:
Stem
Naar de patiënt wordt totaal niet geluisterd. Er is maar één doel. Het programma afwerken.
[caption]
Oud-werknemer Ciran
Oud-werknemer
Voor iedereen moesten we dezelfde ‘plaat’ draaien, om ’t zo maar te zeggen. We hadden protocollen die we van A tot Z moesten volgen, individuele variatie daarin was niet mogelijk.
voice-over
Emeritus hoogleraar neurologie Vermeulen kent patiënten die bij Ciran en vergelijkbare revalidatiecentra onder behandeling stonden.
[Caption]
Rien Vermeulen, emeritus hoogleraar neurologie AMC
Vermeulen
Ik heb alleen maar patiënten gezien die niet zijn verbeterd en ook omdat ze ja natuurlijk ook in het verzet kwamen tegen zo’n behandelcentrum he, van ik moet allerlei dingen doen waarvan ik de zin helemaal niet inzie. Dat is niet bevorderlijk voor je herstel.
Van Rens
Op een gegeven moment moest ik op een loopband, anderhalf of twee kilometer per uur lopen en dat dan vijf minuten. Ja dat ging, ja ik liep gewoon mank.
Vermeulen
Dat is natuurlijk een hele rare manier van patiënten behandelen. Je moet die mensen in hun eigen tempo  moet je ze weer op gang zien te krijgen.
[caption]
Reconstructie
Vermeulen
Wat gebeurt er in zo’n centrum als Ciran bijvoorbeeld? Nou daar worden ze gewoon te midden van andere patiënten gezet en dan krijgen ze een programma wat veel te belastend is voor deze mensen, waardoor de klachten alleen maar toenemen. 
23.36
voice-over
Mevrouw Van Rens moet, naast uren sporten en bewegen, ook psychologische behandelingen ondergaan. Vaak in groepsverband.
Van Rens
Wat ik erg vond is dat ik mijn privacy prijs moest geven, m’n, m’n medisch dossier eigenlijk prijs moest geven aan een groep mensen die ik absoluut niet kende. Dat vond ik verschrikkelijk.
Int.
Waarom deed u het dan toch?
Van Rens
Ja ik wilde wel beter worden. Ik wilde wel, ehm, ja ik wilde beter worden.
voice-over
Over de groepsbehandelingen horen we van oud patiënten het volgende.
Stem
Ze verwachten dat je met iedereen over je problemen gaat praten. Nou, zo ben ik niet.
Stem
Ik kwam daar voor mijn pijnklachten. Dan moest ik een uur luisteren naar privéproblemen van een ander.  
Vermeulen
Wat mij niet aanstaat in dat soort instellingen is 1, dat ze alles gewoon op één hoop gooien.
[caption]
Rien Vermeulen, emeritus hoogleraar neurologie AMC
Vermeulen
En dat is een principe in de geneeskunde, je moet weten wat er met een patiënt aan de hand is voordat je gaat praten over een behandeling. Nou, en dan, de volgende stap, dat al die mensen die daar binnenkomen die allemaal toch wat verschillends hebben, die krijgen allemaal dezelfde, dezelfde behandeling. Een beetje psychologie en een beetje ook wat flauwekuldingen zitten daar bij.
24.48
Oud-medewerker
Ciran zelf vertelde ons dat wij een andere zienswijze hadden dan de medische instellingen die gangbaar zijn.
Int.
En wat is die zienswijze?
Oud-medewerker
Die zienswijze is dat alles eigenlijk op te lossen valt door anders te denken. En eigenlijk met zogenaamde ‘paramitas’ het leven te delen.
Int.
Hoe moet ik dat zien, paramitas?
Oud-medewerker
Paramitas is een begrip vanuit het boeddhisme. Dat zijn begrippen als edelmoedigheid, wijsheid, enthousiasme. Dat soort begrippen.
Int.
Moest u de patiënten dat ook bijbrengen?
Oud-medewerker
Ja, ik moest die patiënten daarin onderwijzen.
voice-over
Psychologen die bij Ciran gaan werken moeten verplicht een interne opleiding volgen. Daar leren ze hoe ze deze levenswijze over moeten brengen op de patiënten.
Int.
Geloofde u dat zelf allemaal?
Oud-medewerker
Nee.
Int.
Dus u moest mensen dingen uitleggen…
Oud-medewerker
Waar ik niet achter stond. Nee.
Int.
Hoe doe je dat dan?
Oud-medewerker
Door er toch mijn eigen draai aan te geven. Iets wat niet wenselijk was want ze moesten eigenlijk onderwezen worden in de paramitas.
Vermeulen
Ja dit, dit verrast me wel. Kijk ik had mijn twijfels over de kwaliteit van het werk daar. Maar dat het zo erg is dat psychologen ja gedwongen worden al deze flauwekul te verkopen dat had ik toch niet verwacht, daar kijk ik van op.
26.14
Int.
Wat dacht u toen?
Van Rens
Waar ben ik in hemelsnaam beland? Bij wat voor een zweverig iets?
Int.
Draagt zoiets bij tot vermindering van pijn en klachten?
Oud medew
In mijn ogen niet.
Vermeulen
Het is zo dat dit soort merkwaardige behandelingen he die komen dan uit het oosten en alleen daarom, omdat het van ver weg komt is dat dan interessant voor sommige mensen. Maar dat dat wetenschappelijk standhoudt, dat is uitermate onwaarschijnlijk.  Ik vind dat gewoon kwakzalverij. Ja.
26.54
[caption]
Beeld: Bart Schijf
voice-over
Het is de bedoeling dat patiënten tijdens hun traject ook een weekend in dit Tibetaans instituut verblijven voor een seminar levenskunst. Daar krijgen ze les van een monnik in de boeddhistische levenswijze.
Int.
En wilden alle deelnemers aan de trajecten daar altijd heen?
Oud medew
Nee zeker niet. Nee.
Int.
Werd dat getolereerd?
Oud medew
Nee. We werden als hulpverleners geinstrueerd om bij weerstand van de patiënt de patiënt te overtuigen er toch echt heen te moeten voor hun eigen bestwil.
Int.
Wat vond u daarvan?
Oud medewerker
Niet correct. Sommige patiënten kwamen nog vermoeider terug dan dat ze er heen gingen. Sommige patiënten kwamen verbouwereerd terug en waren kwaad over wat ze daar moesten doen. Op harde vloeren zitten en op oncomfortabele bedden liggen terwijl ze rugklachten hadden. Een aantal kilometers lopen terwijl ze vermoeidheidsklachten hebben.
Vermeulen
Het is onbegrijpelijk. Het kan zijn dat sommige mensen het prettig vinden om naar een boeddhistisch klooster te gaan. Dat kan. Maar dat is geen gezondheidszorg. Er zijn mensen die vinden het prettig om naar het Feijenoordstadion te gaan, zoals ik. Maar, ja en, en daar kan ik heel vrolijk uit komen.
voice-over
We zien op alle documenten en de website van Ciran het logo van het Radboud Universitair Medisch Centrum uit Nijmegen staan. Er is sprake van een samenwerkingsverband.
Vermeulen
Ik denk dat het belang van Ciran is om een wetenschappelijk sausje over hun behandelingen te krijgen he, dus dat zij kunnen gaan zeggen van ja moet je luisteren, wij hebben kritisch laten kijken naar onze behandelingen en wij krijgen een soort stempel van eh goedkeuring van een afdelingswerkende specialist.
Int.
Dus dat wekt vertrouwen.
Vermeulen
Dat wekt vertrouwen. Ja.
voice-over
Radboud UMC doet wetenschappelijk onderzoek naar het effect van de behandelmethodes van Ciran. Maar daarvan zijn nog geen resultaten bekend, meldt het Radboud ons.
Vermeulen
Ciran zegt zelf op z’n site, dat ze hun behandelingen nog moeten evalueren. Wij willen, staat er, van geloof naar evidence. Zelf vinden ze kennelijk dat ze zover helemaal nog niet zijn.
29.10
voice-over
Daarom komt Ciran graag in contact met medici, onderzoekers en experts die de instelling willen helpen bij de zoektocht naar bewijs, zo vermeldt de website. Terug naar mevrouw Van Rens. Ze voelt zich tijdens de behandeling met de week slechter worden. De sportsessies putten haar uit.
Van Rens
Ik moest daar dingen doen, net als buiten sporten, wat absoluut niet ging. Het was gewoon op, ik bedoel de vermoeidheid, slapeloze nachten. Het ging gewoon niet meer. M’n lijf was echt uitgeput.
voice-over
Dat horen we van meer oud patiënten.
Stem
Het sporten was voor mij iedere keer een aanslag op mijn lichaam.
Stem
Ik moest oefeningen doen waarvan ik steeds geblesseerder raakte. Het voelde alsof ik iedere week een ledemaat verloor.
Stem
Er zaten ook mensen in mijn groep met zware psychische problematiek. Die hoorden eigenlijk in de GGZ thuis.
voice-over
Meerdere bronnen vertellen dat leidinggevenden van Ciran er op aansturen dat behandelaars terughoudend moeten zijn met het doorverwijzen van patiënten die vastlopen. Ook als ze tijdens het traject ernstige psychische of lichamelijke klachten krijgen.
Stem
Die vrijheid was er nauwelijks. Als ik daarover begon werd er afwijzend op gereageerd.
Int.
Ko

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.