Waar gebruikt de vogel zijn neus voor?

Wist je dat vogels kunnen ruiken? Zo kunnen stormvogels geuren van mijlenver oppikken en herkennen jonge zebravinken met behulp van geur hun eigen nest. Biologiestudent aan de RUG, Alexander Schlatmann, doet onderzoek naar het reukvermogen van pimpelmezen. 

Lang is gedacht dat vogels niet kunnen ruiken. Dat heeft te maken met experimenten die beroemde onderzoekers Charles Darwin en John Jams Audubon uitvoerden in de negentiende eeuw. Uit die experimenten concludeerden zij dat vogels niet konden ruiken, een aanname die pas decennia later weerlegd werd door de Amerikaanse onderzoeker Kenneth Stager. Het lukte hem om in de jaren zestig aan te tonen waarom de experimenten van Darwin en Audubon niet klopten.

Kenneth Stager ontdekte bovendien dat reuk voor gieren van groot belang is: als aaseters leven zij van dode dieren, die ze opsporen via geur. Stager ontdekte dit toen een oliemaatschappij contact met hem opnam. Daar lukte het de gieren telkens gaslekken op te sporen, omdat via het gaslek ook ethaanthiol (ethylmercaptaan) vrijkwam. Dit is een organische zwavelverbinding die stinkt naar rotte kool of zweetvoeten. Deze geur komt ook vrij wanneer organisch materiaal begint te decomposeren, en dit trekt gieren aan. Bij de oliemaatschappij kwamen de gieren zo vaak op de gaslekken af, dat ze de vogels als waarschuwingssysteem gingen gebruiken. Dit is een van de experimenten waarmee Stager kon aantonen dat vogels wel degelijk kunnen ruiken. 

Het verschilt sterk per vogelsoort op welke manier ze hun neusgaten gebruiken. Zo gebruiken jonge zebravinken om hun eigen nest te herkennen en vertrouwt de kiwi op zijn neus om voedsel te vinden, aangezien deze vogel slecht zicht heeft. Er is nog genoeg te onderzoeken dus.