De Wereld Draait Door is gestopt. De talkshow met Matthijs van Nieuwkerk had op 27 maart 2020 de allerlaatste uitzending. 15 seizoenen lang is DWDD op de buis geweest. Je kunt hier op de site nog uitzendingen en fragmenten terugkijken.

Afstandsmoeder Ellen van Ree verbrak de stilte: ‘Mijn zoon whatsappte me een hartje’

19-11-2019
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
161 keer bekeken
  •  
Artikel Aftsandsmoeder 3

In het Nederland van de jaren '50, ‘60,‘70 en zelfs '80 was het een schande om ongehuwd moeder te worden. Vrouwen die ongehuwd zwanger raakten werden gezien als een probleem, waar beleid voor gemaakt moest worden. De 'oplossing' werd gezien in het scheiden van moeders en hun pasgeborenen ‘desnoods onder dwang’. Die dwang kwam meestal al van de omgeving van de zwangere vrouwen en meisjes.

In de periode 1968 tot 1972 werden er duizend baby’s per jaar afgestaan voor adoptie. Nadat Trudy Scheele-Gertsen in september dit jaar de staat aanklaagde voor het leed dat haar is aangedaan, werd op 1 oktober een meldpunt in het leven geroepen voor afstandsmoeders en hun kinderen. Op 29 oktober hadden zich al meer dan 200 mensen gemeld, onder wie Ellen van Ree, die in de uitzending van DWDD haar verhaal deelde en daarmee veel losmaakte. Wij spraken met haar over de vele reacties en de ‘rollercoaster aan emoties’ die zou volgen.

“Het heeft toch best een impact als je zo even met je oude kop op tv bent. Het heeft heel veel opengebroken. Ik heb ongelofelijk veel reacties gehad. Vrouwen van mijn generatie die vertellen dat ze ook ‘zo’n geval’ in hun omgeving kennen. Maar het verhaal gaat niet alleen over de moeders, wat denk je dat al die kinderen en kraamverzorgsters en verpleegsters hebben meegemaakt? Ik ben helemaal geen BN’er, zelfs geen BBN’er (bijna bekende Nederlander), maar ik werd gewoon op straat herkend. Vrouwen die naar me toekwamen en vroegen: “Mag ik even met je praten?” Dan weet je wel wat daar speelt.

Maar ik kreeg ook veel reacties van mannen. Bijvoorbeeld van iemand die ik al heel lang volg op Twitter, die ouder is dan ik ben (69, red.) en die me vertelde dat zijn ouders ook ongehuwd waren toen hij werd geboren. En hoe dankbaar hij was dat dat in zijn geval wel geaccepteerd werd.”

Hoe reageerde je omgeving?

“De reacties waren hartverwarmend. Neven en nichten uit Brabant en Limburg stuurden complimenten. Heel veel mensen blijken ervan te hebben geweten, maar niemand heeft ooit iets gezegd. Het ligt zo gevoelig. Mijn buurvrouw kwam heel lief bloemen brengen. En mijn zoon whatsappte me een groen hartje. Zo van ‘goed gedaan’. Dat vond ik heel fijn, want het is moeilijk voor hem om hierover te praten. Op mijn vragen over die tijd krijg ik nooit een antwoord.”

‘Nu pas opperen mensen dat ik misschien wel PTSS heb. Dat kwam echt hard binnen’

Heeft u steun kunnen vinden bij lotgenoten?

“Wij beginnen een hecht verbond te vormen. Wat dat betreft is social media echt geweldig. Je begint wat te twitteren en huppakee er komt van alles los. Ik heb in al die jaren heel vaak hulp gezocht als ik het moeilijk had, maar nu pas opperen mensen dat ik misschien wel PTSS (posttraumatische-stressstoornis) heb. Dat kwam echt hard binnen. Ik heb zo vaak jankend mijn verhaal gedaan bij een hulpverlener, maar nooit heeft iemand die link gelegd.”

U neemt zelf ook deel aan het onderzoek, hoe was dat voor u?

“Nou dat was wel weer een ‘rollercoaster’ van emoties en niet alleen voor mij. Ik vind het eerlijk gezegd wel jammer dat ze bij het meldpunt zo slecht bereikbaar zijn. Je moet je voorstellen dat het een enorme drempel is om eindelijk de stilte te doorbreken. Die vrouwen zitten de hele dag moed bij elkaar te schrapen om te bellen, maar dat is als de lijnen sluiten om een uur ’s middags vaak nog niet gelukt. En als je dan die grote sprong in het diepe gewaagd hebt en je krijgt te horen dat je wordt teruggebeld, om vervolgens weken niets te vernemen, dan is dat heel pijnlijk.

Toch probeer ik iedereen naar het meldpunt te krijgen, want het is belangrijk dat er een zo compleet mogelijk beeld ontstaat. Ik heb uiteindelijk mijn verhaal kunnen doen bij een jonge vrouw die zelf geadopteerd bleek te zijn. Het gesprek greep haar duidelijk aan. Bizar hoe zoiets loopt in het leven. Je zou het niet kunnen verzinnen.”

Er is nu ineens heel veel media-aandacht voor de verhalen van Afstandsmoeders, bent u daar blij mee?

“Ik denk dat het heel goed is dat dit stukje geschiedenis wordt opgetekend. Nu pas komt het besef van wat er gebeurd is en de impact die dat heeft gehad. Er is geen kwartje gevallen, maar een rijksdaalder.

Tegelijkertijd wil ik – als oud-journalist – benadrukken dat het echt heftige verhalen zijn die mensen al heel lang bij zich dragen. Dus als je mensen om een interview vraagt, ga er dan op zijn minst tegenover zitten en verwacht niet dat ze hun trauma’s over de telefoon gooien. Maar er zijn ook hele mooie, respectvolle reportages. Dat stuk in de Stentor van het weekend. En die prachtige column van Nynke de Jong in het AD maandag.”

‘Ik ben indertijd ook naar een abortuskliniek geweest, maar het was al te laat’

Nynke de Jong legt in die column over Trudy Scheele-Gertsen, de vrouw die Afstandsmoeders op de kaart zette met haar rechtszaak tegen de staat, een duidelijke link met het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen en de anti-abortusprotesten van vorig weekend. Ze schrijft: “Trudy’s verhaal leert ons wat er gebeurt als een vrouw geen zelfbeschikking heeft over haar lichaam.” Hoe kijkt u daarnaar?

“Ze heeft gelijk. Ik ben indertijd ook naar een abortuskliniek geweest, maar het was al te laat. Bovendien had ik geen geld. In die tijd was er geen seksuele voorlichting, geen zwangerschapstest die je zelf kon kopen. Kapotjes (condooms, red.) waren onbetaalbaar. De meeste vrouwen in mijn situatie zaten nog op school, of ze werkten net maar woonden nog thuis. Zij moesten vaak hun salaris afdragen bij wijze van kostgeld. Je had geen geld en dus geen andere keuze dan het je familie te vertellen, ook al wist je dat ze je waarschijnlijk zouden wegsturen. Je moest wel.”

Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.