De ontwerper van ons decor: Ronald van den Bersselaar

Ronald neemt ons mee in het proces van decorontwerpen. Bij sommige producties krijgt hij hele specifieke richtlijnen en aanwijzingen. Dan zijn in een regieplan bijvoorbeeld de posities van presentatoren, de loopjes en plekken voor gasten of kandidaten al bepaald. Soms ligt in het format ook de huisstijl al vast. “Dat maakt het voor mij aan de ene kant makkelijker om een ontwerp te maken, omdat je verschillende zaken eigenlijk direct al uit kunt sluiten. Maar soms word ik erdoor uitgedaagd om juist hele andere, afwijkende stappen te maken. Als dat lukt, inspireer ik de producent weer.”

Een andere keer krijgt Ronald carte-blanche. Hij gaat dan op zoek naar een vertrekpunt voor het ontwerp. Dat kan iets zijn dat wordt beschreven in het format, maar ook bijvoorbeeld een uitspraak van iemand tijdens een briefing. Kleine, in eerste instantie onbeduidende details die nét die trigger kunnen geven voor een goed idee. Een voorbeeld daarvan is het ontwerp voor So You Think You Can Dance voor NET5. Ronald: “Wij merkten al snel dat we de internationale en kostbare uitstraling niet waar konden maken, en wilden geen goedkope kopie van de Britse set maken. In een meeting werd gesproken over de plek waar de dansers van het programma zouden repeteren. Dat was in een oud gebouw in Amsterdam. Die opmerking triggerde bij mij het idee van een loft in een grote stad. Dat was de geboorte van het grote boograam in het decor, een echte eyecatcher, en de industriële look.”

(tekst gaat verder onder foto)

Ronald vertelt dat ook kleur een belangrijke rol speelt. Zo is het niet toevallig dat The Voice bekendstaat om zijn felrode tint, aldus Ronald. Zo’n tien jaar geleden, toen het programma voor het eerst op televisie verscheen, werden vooral blauw en paars met talentenshows geassocieerd”, legt hij uit. Ronald wilde iets unieks. "Rood is een krachtige, energieke kleur die erg goed paste bij de dynamiek van het programma, afweek van de geldende norm voor talentenjachten en ook bijzonder in de smaak viel van de zender." 

De Wereld Draait Door had ook rood als belangrijkste kleur. Een verwijzing naar de socialistische achtergrond van, toen nog, de VARA. Als knipoog naar de geschiedenis heeft de tafel van De Vooravond ook een rood element. Daarbij is de kleur opvallend en geeft urgentie, maar straalt tegelijkertijd warmte uit.

Nog zo’n kenmerkend element in The Voice zijn de draaiende stoelen van de juryleden. Dat lijkt iets simpels, maar daar zit heel veel denkwerk in. Zo moeten de stoelen niet te snel draaien, niet te abrupt stoppen en na een draai altijd op dezelfde plek eindigen. De opgedane ervaring gebruikte hij voor De Vooravond. Daar draait de hele tafel van een tweegesprek-setting, tussen Fidan en Renze, naar een interviewsetting met de tafelgasten. Dat levert dynamiek aan het programma, zo stelt Ronald.

Bij het ontwerp zijn behoorlijk wat zaken waar hij rekening mee moet houden. Hij besteedt allereerst aandacht aan de camera-posities en verschillende shots. Het decor moet er goed uitzien in een totaalshot, maar ook in een close-up. “Ik ontwerp vanuit het grote geheel en zoom, letterlijk, in naar de plekken waar zich uiteindelijk mensen zullen bevinden.” In de ruime shots van De Vooravond zie je de letters van het programma: “Ga maar eens op zoek, de V, de O, de R en de D zijn allemaal terug te vinden in het decor!”. In close-ups zie je dan uitsneden van de letters, wat dan weer terug te zien is in bijvoorbeeld de vormgeving op de sociale media-kanalen van het programma.

Dan zijn er ook nog wensen van andere disciplines. De lichtontwerper moet zijn lampen op kunnen hangen, de geluidstechnicus wil geen kale, galmende ruimte. “Dat vind ik het leuke aan het werk. Je begint met twee man en uiteindelijk sta je met zijn vijftienen in de studio.” 

(tekst gaat verder onder video)

Afgelopen jaar werd Ronald naar aanleiding van Dutch Design Week uitgenodigd om een lezing te geven over talkshowtafels. Daarin vertelde hij waarom in ons land zo vaak een tafel bij talkshows wordt gebruikt. “In Nederland overleggen we graag en veel, polderen zit ons in het bloed. Iedereen is gelijk en mag meepraten, maar het blijft beschaafd en beheerst. Zo’n dialoog werkt het prettigst als je bij elkaar zit, op gelijke afstand. In een kring bijvoorbeeld, als op zo’n typisch Nederlands verjaardagsfeestje. De Nederlandse talkshowtafel is de verbeelding daarvan.”

Ronald benoemt het verschil met zuidelijke landen. “Het is daar allemaal feller en temperamentvoller. Typisch is ook de keuze voor hardere kleuren, witte materialen en snoeihard licht.” Daarnaast vertelt hij dat de positionering van gasten in buitenlandse talkshows in onze ogen al snel als ‘onwennig’ of zelfs ‘ongemakkelijk’ kan worden beschouwd. “Een Nederlandse talkshow daarentegen is vrijwel altijd warm, knus en gezellig.”

Naast televisie doet Ronald ook veel live evenementen, concerten en festivals. 2020 zou voor deze branche een bijzonder jaar worden. Evenementen zoals de Olympische spelen en het Songfestival zijn stilgevallen. Dat heeft veel invloed op zijn werk. Alles moet worden aangepast, zo ook de studio voor De Vooravond. De tafel werd al Covid-proof ontworpen en is daardoor behoorlijk prominent. De bankjes voor het publiek kunnen makkelijk verplaatst of weggehaald worden. Het publiek was al best bescheiden in omvang, maar is na verscherping van de maatregelen zelfs vervallen. “In mijn beleving heeft dat het totaalbeeld van De Vooravond eigenlijk alleen maar krachtiger gemaakt. Maar dat is een heel persoonlijke opvatting.”

Als we vragen naar zijn favoriete ontwerp, kan Ronald geen keuze maken. “Ik denk dat veel creatievelingen dit zullen herkennen, maar iedere keer wanneer je kijkt naar je werk zie je weer iets wat je de volgende keer anders zou doen.” Zijn werk is daarom nooit echt af.

In de toekomst hoopt Ronald graag nog een keer te kunnen werken aan een opera, klassiek stuk of een musical. “Misjel Vermeiren, mijn leermeester toen ik net begon als decorontwerper, is een klassiek geschoold ontwerper met roots in de operawereld. Hij heeft mij enorm geïnspireerd, en heb mijn liefde voor opera voor een groot deel aan hem te danken. In mijn beleving is opera de meest pure vorm van kunst, waar zowat alle muzen bij elkaar komen. Ik ben enorm bewonderaar van Es Devlin, een Britse designer die op waanzinnig hoog niveau vorm geeft aan rockconcerten (denk aan U2 en Rihanna), maar ook voor theater en opera prachtige sets ontwerpt. Bijna altijd vanuit een technisch/filosofisch standpunt. Het lijkt mij inspirerend om eens puur academisch een ontwerp te benaderen, vanuit een diepe, filosofische visie.”