Slag om de diepzee: wel of geen diepzeemijnbouw

Op een grote VN-conferentie in Jamaica wordt op dit moment onderhandeld over het wel of niet toestaan van diepzeemijnbouw. Steeds meer landen en bedrijven staan te popelen om hiermee aan de slag te gaan. Ze hebben vooral interesse in de mangaanknollen op de bodem van de Stille Oceaan. Die knollen zitten vol met waardevolle metalen als nikkel, koper, kobalt en natuurlijk mangaan. Belangrijk voor bijvoorbeeld de productie van batterijen.

De milieubeweging en steeds meer wetenschappers pleiten juist voor een verbod op deze vorm van mijnbouw. Zij vrezen voor enorme gevolgen op de (nog grotendeels onbekende) onderzeese natuur. In Vroege Vogels een gesprek met Sascha Landshoff, oceanencampaigner bij Greenpeace.

De mineralen waar het om gaat zitten dus met name in mangaanknollen. Dat zijn ‘stenen’, vaak ter grootte van een aardappel, die in de loop van miljoenen jaren zijn gegroeid en die op kilometers diepte op de bodem van de oceaan liggen. Behalve heel veel mangaan zit er ook een beetje nikkel en kobalt in, mineralen die een grote rol kunnen spelen in de energietransitie. Bij de productie van moderne accu’s en andere elektronica zijn deze mineralen essentieel. Deze knollen worden dan ook niet voor niets ‘de truffels van de oceaan’ genoemd.

De conferentie is in handen van de Internationale Zeebodem Autoriteit (ISA). Deze VN-organisatie bestaat uit een raad met 36 landen, waaronder Nederland. De raad praat op dit moment over de voorwaarden waarbinnen de winning in de toekomst zou moeten plaatsvinden. Een soort mijnbouwcode. Het gaat dan onder meer over het beperken van de milieuschade. Uiteindelijk stemmen alle lidstaten hierover tijdens de Algemene Vergadering.

Uit de eerste experimenten met de winning van mangaanknollen blijkt dat er enorme stofwolken ontstaan, wanneer de stenen van de bodem worden geschraapt. Die stofwolken bedekken vervolgens het schaarse leven dat er op die diepten leeft. Omdat er beneden een diepte van 200 meter sowieso al heel weinig voedsel in het water zit, is zo’n stofwolk mogelijk dodelijk voor het diepzeeleven.

Milieuorganisaties pleiten al jaren voor een verbod op diepzeemijnbouw. Volgens Greenpeace vormt de winning een grote bedreiging voor unieke ecosystemen van de oceaanbodem, waaronder voor het leefgebied van de Casper-octopus, die bekend staat om het leggen van haar eieren op mangaanknollen. Onderzoek toont aan dat er veel leven op en in de knollen zit, zoals bijvoorbeeld roeipootkreeftjes en aaltjes.

De petitie van Greenpeace tegen diepzeemijnbouw is al meer dan 100.000 keer getekend. De milieuorganisatie voert ook actie tegen het Nederlands-Zwitserse Allseas. Dit bedrijf bouwde het enige diepzeemijnbouwschip ter wereld en werkt aan de ontwikkeling van mijnbouwmachines.