Woman at War: milieuproblematiek op een niet-dwingende, amusante manier

From Iceland with love én met een staaltje verrassende anarchie. Halla (Halldóra Geirharosdótir), de hoofdpersoon uit Woman at War, is een opgeruimde, onafhankelijke 50-jarig vrouw, die in het dagelijks leven een koor dirigeert. Daarnaast heeft ze een missie: in haar eentje heeft ze de oorlog verklaard aan de lokale aluminiumindustrie. Om de ongerepte natuur van haar geliefde IJsland te beschermen gaat ze door roeien en ruiten. In de eerste scène zien we Halla als ze met pijl en boog een elektriciteitsmast onklaar maakt, waarna ze, achtervolgd door helikopters en de plaatselijke politiemacht, behendig weet te ontsnappen.

‘The woman of the mountain’ wordt ze door de media en de bewoners van IJsland genoemd, maar zodra ze in haar knusse, smaakvolle huis is, haar combatoutfit heeft verruild voor een bloemetjesjurk, is ze haar charmante zelf. Er is maar één iemand die weet heeft van haar activiteiten: het enige mannelijke koorlid, die ook wat in de melk te brokkelen heeft in de aluminiumfabriek en met wie ze in de pauzes tussen de repetities informatie uitwisselt, waarbij ze hun mobiele telefoons steevast in de vriezer leggen. Haar acties, die aanvankelijk nog mild zijn, worden allengs gewaagder. Maar op het moment dat ze haar allergrootste sabotage-actie aan het plannen is, ontvangt ze bericht van het adoptiebureau: de inschrijving die ze vier jaar geleden deed en die ze eigenlijk was vergeten, is gehonoreerd. In Oekraïne wacht een 4-jarig meisje om door haar opgehaald te worden. Halla zal moeder worden.

Wat Woman at War bijzonder maakt, is dat het op een niet-dwingende, amusante manier aandacht vraagt voor milieuproblematiek. De sabotage-acties van Halla hebben verstrekkende gevolgen. Ze bereikt er zelfs mee dat de onderhandelingen tussen de regering en een buitenlandse partij over de bouw van een nieuwe fabriek worden stilgelegd. Tegelijkertijd vallen haar acties niet alleen slecht bij de autoriteiten, ook de publieke opinie heeft ze tegen. Veel mensen zijn doodsbang dat haar acties van invloed zijn op de welvaart van het land. Zelfs haar geliefde tweelingzus (Geirharosdótir speelt knap een dubbelrol), een yogi die de wereld met liefde en spiritualiteit wil veranderen, is sceptisch. Het maakt Halla een eenzame, maar vastbesloten pionier.

Bij vlagen is Woman at War spannend. Vooral de laatste actie, waarbij Halla, roekelozer nu, een bijna megalomane daad wil stellen voordat ze naar Oekraïne vertrekt. Toch is de film geen klimaatthriller. Al was het maar omdat er steeds weer een orkest als Grieks koor opduikt overal waar Halla is. Dit Brechtiaanse stijlmiddel, waarbij de kijker er aan wordt herinnerd dat het fictie is wat we zien, maakt dat Woman at War beslist geen genre-film is. Eerder een heel persoonlijke film, van een regisseur met een boodschap.

Die regisseur is Benedikt Erlingsson, in IJsland al bekend als acteur, maar sinds zijn succesvolle regiedebuut Of Horses and Men (2013), timmert hij ook internationaal aan de weg als maker. In die film, over de relatie tussen de mens en zijn paard, is eveneens een hoofdrol weggelegd voor het oogstrelend mooie IJslandse landschap en ook hier ligt de nadruk op een gevoelig absurdisme.

Woman at War heeft een klassiekere narratief dan Erlingssons debuut. Een bewuste keuze, vertelde hij in een interview, omdat hij er de vorige keer van werd beticht een ‘festivalliefhebber’ te hebben gemaakt, dat zoiets wil zeggen: leuk, maar voor een klein, elitair publiek. Dat Of Horses and Men in 2014 de IJslandse inzending voor de Oscars was, deed daar niets aan af. Erlingssons wilde met zijn nieuwe project laten zien dat hij ook raad wist met een feelgoodfilm, bedoeld voor een groter publiek.

Nu zal Woman at War geen blockbuster worden, daarvoor is de film te excentriek en eigenzinnig. Maar dat zijn ook precies de elementen waarom hij zo verrast.