Rebel Hearts: fijnzinnig portret van vrijzinnige nonnen

In ontroerende documentaire is te zien hoe Amerikaanse nonnen zich in de jaren 60 tot ongenoegen van de katholieke kerk ontpoppen als vrije denkers.

Knielen, bidden, boenen en zwijgen. Het leven van een katholieke non in de Verenigde Staten was tot aan de jaren 60 buitengewoon puriteins. In Rebel Hearts is te zien hoe vrouwenemancipatie vanaf de jaren 50 doorwerkt in het Immaculate Heart College, een private universiteit voor vrouwen in Los Angeles. Tot ongenoegen van het Vaticaan. Met lede ogen zien hoge piefen uit de kerkgemeenschap aan hoe onderwijzende nonnen als Corita Kent en Anita Caspary zich ontwikkelen als progressieve, vrije denkers. En dat is natuurlijk niet de bedoeling: het onderwijs moet wel voortdurend in het teken staan van de dienstbaarheid aan het geloof.

Maar Kent en Caspary zien dat anders. Zij wilden niet alleen zelf meer weten van de wereld. Ze wilden ook dat de vrouwen die ze doceerden carrière konden maken. Dat ze zich als het ware losweken van het aanrecht. Fascinerend aan de documentaire is dat veel interviews al 20 jaar geleden werden afgenomen door Shawnee Isaac Smith. Zij is een filmproducent die van dat beeldmateriaal een film wilde maken. Dat lukt pas recent, als filmmaker Pedro Kos (Bending the Arc, 2017) zich mengt in het project. Niettemin is het goed dat Isaac Smith destijds proactief was: veel nonnen zijn in de tussentijd overleden.

Kos combineert de interviews op fijnzinnige wijze met animatiescènes en kreeg zelf ook nog een aantal oud-docenten te spreken. Geleidelijk laat hij in de film zien hoe de nonnen steeds minder vertrouwen krijgen in de mannen die hun onderwijsbeleid te vrijzinnig vinden. Het is geen verrassing dat veel vrouwen uiteindelijk hun geloften introkken en weer gewone burgers werden zodat ze hun idealen wel konden najagen. Of zoals een persoon in de film opmerkt: de mens verandert maar moeilijk. Vervang mens met kerk en je hebt Rebel Hearts in een notendop.

Rebel Hearts, vanaf donderdag 15 juni 2023 bij HBO Max