Jim Jefferies: nog steeds heerlijk lomp én onbeholpen

Met een stoïcijnse blik betreedt de Australisch-Amerikaanse komiek Jim Jefferies – die intussen alweer jaren woonachtig is in Los Angeles – de bühne. Zijn nieuwe voorstelling heet Intolerant en dus valt de provocateur extraordinaire maar meteen met de deur in huis: ‘Ik kan niet meer zoveel drinken als voorheen.’ Zijn lichaam (hij wordt ouder) en zijn levensstijl (het vaderschap) hebben hem gedwongen tot het minderen van alcohol. De druppel die de emmer deed overlopen was toen Jefferies een biertje opende ten overstaan van zijn 5-jarige zoontje, die daarop zei: ‘Papa, ben je álweer aan het drinken?’

Maar ach. Vroeger dronk de komiek 35 drankjes per week. Nu is hij 6 dagen nuchter, en drinkt hij op de 7 e dag wat hij eerder in een week deed, biecht hij op met een grote glimlach op z’n gezicht. Dan nog iets waar Jefferies allergisch voor is: melkproducten. Het feit dat hij acute diarree krijgt van ijs en kaas – zo een beetje zijn favoriete liefhebberijen – loopt als een rode (of bruine) draad door de hele voorstelling. Jefferies gebruikt het ook als een metafoor voor intolerantie in de maatschappij: homofobie en transfobie passeren de revue, evenals zijn aversie tegen betweterige millennials.

‘Jullie denken dat jullie de meest progressieve generatie zijn. Maar weet je wat? Dat zal de generatie na jullie ook denken.’ Overigens komen niet alle grappen even goed uit de verf. Omdat Jefferies moet uitleggen dat zijn al dan niet geveinsde misogynie toch echt komisch bedoeld is. Komieken die hun grappen moeten uitleggen doen toch ergens iets verkeerd. Dat geeft Jefferies ook toe, maar het leidt niet tot diepere inzichten. Hoewel hij lof verdient voor zijn openhartigheid; en het feit dat hij nog steeds zo onbeholpen en lomp is als tien jaar geleden.

Jefferies is een beetje een contradictio in terminis: hij is een toonbeeld van tanende witte mannelijkheid (een bierdrinkende, tirades spuwende macho), terwijl hij het ook – niet altijd even succesvol en tactvol – opneemt voor minderheden. Het is precies die innerlijke strijd die hij probeert te externaliseren in Intolerant. Dat wordt nog interessanter wanneer het persoonlijk wordt; wanneer de komiek begint over zijn ouders, en zijn broer. Omdat hij ook confronterende details uit zijn familierelaties niet uit de weg gaat (zoals dat de vrienden van zijn vader hem ridiculiseren omdat hij voor het homohuwelijk stemde).

En hij eindigt de voorstelling in majeur met een ontroerende anekdote uit zijn jeugd. Voor eventjes krijgen we een blik achter de schermen te zien; van de persoon achter de persoon. Het harnas dat Jefferies steevast draagt begint scheuren te vertonen. Voor even is hij niet een provocateur, maar een zoon en een broer.