De Bijlmervliegramp, een reconstructie van de ramp.

Door Lotte Schuurman

Op 04 oktober 1992 vond de beruchte vliegramp plaats in Bijlmermeer in Amsterdam. Een Boeing 747-vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij EL AI, stortte neer op de flats Groeneveen en Klein-Kruitberg. De driekoppige bemanning, een enkele passagier en vele bewoners van de flats overleefden de ramp niet. We blikken terug op wat er die dag allemaal is gebeurd. 

14:31 uur.
Op 4 oktober 1992 vertrok een Boeing 747-vrachtschip van EL AI van New York naar Tel Aviv. Om 14:31 landde zij netjes op tijd bij haar tussenstop op Schiphol. Hier kreeg het vliegtuig een door de Douane goedgekeurde nieuwe lading en voldoende brandstof voor het laatste deel van de reis. Anat Solomon, eveneens werkzaam bij EL AI, vloog als enige passagier mee naar Tel Aviv. Eenmaal daar zou zij gaan trouwen met een andere EL AI medewerker.

18:22 uur.
Het vliegtuig vertrekt, met een vertraging van 52 minuten, richting Tel Aviv. Hoewel het weer op dit moment erg slecht was en er een zeer stevige wind stond, vertrok de Boeing via de zogenoemde Pampus-vertrekroute. Direct na de eerste bocht kwam zij in problemen.

18:27 uur.
Er klinken enkele harde knallen boven het Gooimeer. Een aantal opvarende van plezierjachten zien twee objecten het meer invallen en doen melding bij de kustwacht. Ondertussen meldt de bemanning van de Boeing 747 het eerste probleem. “Shiphol 1862. We have an emergancy, number 3 and 4 engine inopperative.” Motor 3 breekt af door metaalmoeheid en botst hierbij tegen motor 4, waardoor ook deze afbreekt. Dit heeft als gevolg dat de vleugel beschadigt. De bemanning van de Boeing geeft aan terug te willen keren naar Schiphol en krijgt toestemming voor een noodlanding. Het vliegtuig daalt snel. Wanneer de Boeing snelheid verliest, raakt ze onbestuurbaar. “Going down! Going down! Going down!” Zijn de woorden die de copiloot gebruikt om aan de verkeersleiding te melden dat het vliegtuig gaat neerstorten.

18:35 uur.
De Boeing stort vrijwel verticaal naar beneden en belandt in het hoekpunt dat de flats Klein-Kruitberg en Groeneveen met elkaar verbindt. Er ontstaat direct een enorme brand en beide gebouwen storten gedeeltelijk in. Ongeveer 100 appartementen zijn verwoest en enkele bewoners zitten vast in hun appartementen. Volgens een ooggetuigen springen enkele bewoners vanaf de zevende verdieping naar beneden. Vanuit de verkeerstoren en vele andere delen van Amsterdam is er een enorme rookwolk te zien. Hulpdiensten worden gealarmeerd en zijn vrijwel direct ter plaatse.

Na de ramp.
In de uren na de ramp wordt er door de politie geconstateerd dat er plunderingen plaatsvinden in de ontruimde woningen in het rampgebied. Daarnaast zijn er enkele mensen die personen in witte pakken over de rampplek zien lopen, zij zijn spullen aan het verzamelen. Ook heeft de politie veel moeite met het tegenhouden van ramptoeristen vanuit zowel Amsterdam als daarbuiten.

1.566 vermiste personen.
De identificatie van de slachtoffers is een ingewikkelde operatie. Het aantal dodelijke slachtoffer wordt uiteindelijk vastgesteld op 43. De lijst met vermiste personen loopt echter op tot 1.566. De reden hiervoor was dat veel mensen misbruik maakten van de situatie en personen met een onjuiste reden als vermist opgaven. (Bijvoorbeeld wegens een betalingsverplichting van de vermiste persoon.) De burgemeester heeft uiteindelijk, samen met de staatssecretaris besloten dat iedereen die illegaal in die flats woonden, maar de ramp had overleefd, in aanmerking kwam voor een verblijfsvergunning. Daar hebben 1797 mensen op gereageerd. Uiteindelijk is na onderzoek deze lijst gereduceerd naar 91 personen, waarvan 55 een definitieve verblijfsvergunning hebben gekregen.