Studeren: massaler en schoolser

Schoolser, strenger en ook simpeler. Studeren is de afgelopen decennia zowel makkelijker als moeilijker geworden. Het nieuwe collegejaar staat op punt van beginnen. Door de langstudeermaatregel en de kritiek op meerdere hbo-opleidingen de afgelopen tijd is er nogal wat druk op studenten komen te staan. Als ze te lang over hun studie doen, wordt het collegegeld verhoogd met 3000 euro.

,,Het hoger onderwijs is een stuk massaler geworden. Was het vroeger slechts voor een kleine club weggelegd om naar de universiteit te gaan, nu is het heel normaal. Het aanzien van universiteiten is gedaald'', zegt Peter Jan Knegtmans van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Knegtmans is gespecialiseerd in de geschiedenis van het hoger en wetenschappelijk onderwijs in Nederland en het studentenleven.

Voor 1960 was het onderwijs vooral gericht op zelfstudie. ,,De studenten moesten enorm veel zelf lezen en leren. Een paar jaar lang volgden ze college en daarna werd er gerust een heel jaar uitgetrokken ter voorbereiding op het afstuderen.''

Tegenwoordig is begeleiding veel belangrijker. ,,Het onderwijs is schoolser. Er is veel meer toezicht op de studenten. Door propedeuses en andere tussentijdse toetsen weet zowel de instelling als de student waar hij of zij staat.'' Dat moet ook wel. Waar studenten vroeger met gemak jaren en jaren over hun studie mochten doen, mag vanaf 2012 nog maar één jaar studievertraging worden opgelopen. Doet een student er toch langer over, volgt een boete van 3000 euro.

Een ander groot verschil tussen studenten nu en zo'n 50, 60 jaar geleden, is het verenigingsleven. ,,De studententijd is een belangrijke vormende periode, zowel wetenschappelijk als persoonlijk. Het waren de corpsen die zorgden voor de persoonlijke ontwikkeling door het verenigingsleven.'' Vanaf 1970 is het aantal mensen dat bij een corps zat, sterk gedaald. ,,Het paste niet bij de hippietijd'', zegt Knegtmans. ,,De universiteiten vonden het toch belangrijk dat er een verenigingsleven was, daarom zijn er allemaal clubjes in het leven geroepen zoals bijvoorbeeld toneelverenigingen.'' Het aantal studenten dat bij een studentenvereniging zit, is tegenwoordig redelijk stabiel. Volgens de overkoepelende organisatie Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) is tegen de 40.000 studenten lid van een vereniging. Dat is ongeveer 8 procent van alle studenten.

ANP