Formatie duurt nu langer dan gemiddeld

De duur van de kabinetsformatie is zondag over het na-oorlogse gemiddelde heen gewipt. Het is nu 88 dagen geleden dat de formatie met de allereerste consultaties door koningin Beatrix op 10 juni begon. De gemiddelde duur van een kabinetsformatie sinds 1946 ligt, gemeten in dagen na de verkiezingen, op 87 dagen.

De afgelopen drie maanden zijn verschillende opties gewogen en is over paars-plus en over een rechts minderheidskabinet van VVD en CDA, met gedoogsteun van de PVV, daadwerkelijk onderhandeld. Na het floppen van die besprekingen afgelopen vrijdag, is het nu weer aan het staatshoofd om richting te geven. Ze hoort daarvoor maandag en dinsdag eerst haar vaste adviseurs en de fractievoorzitters in de Tweede Kamer.

VVD-leider Mark Rutte, die de winnaar was van de verkiezingen op 9 juni, zei vlak voor de stembusgang nog dat hij ernaar streefde om voor 1 juli, ofwel binnen 21 dagen, een kabinet rond te hebben. Door de ingewikkelde verkiezingsuitslag en door het, zoals oud-informateur Uri Rosenthal het noemde, ,,verpulverde'' politieke landschap, bleek de door Rutte gewenste korte formatie al snel veel te ambitieus. Inmiddels gaat het proces komende zaterdag de vierde maand in.

De snelste formatie van na de oorlog was die van van het kabinet-Drees I, dat in 1948 al 31 dagen na de verkiezingen een feit was. De langste Nederlandse formatie was die in 1977, toen PvdA-leider Joop den Uyl er maar niet in slaagde zijn tweede kabinet te formeren. Dries van Agt (CDA) en Hans Wiegel (VVD) waren er vervolgens razendsnel uit, maar al met al waren er sinds de verkiezingen al wel 208 dagen verstreken.

Oud-premier Ruud Lubbers van het CDA was in de jaren tachtig vlot met formeren: zijn kabinetten waren in 57, 53 en 62 dagen klaar. Het eerste Paarse kabinet onder leiding van PvdA'er Wim Kok was er na 111 dagen, Paars-II na 89 dagen. CDA-leider Jan Peter Balkenende had in het roerige jaar 2002 na 68 dagen een kabinet met de VVD en de LPF op het bordes staan. Zijn tweede stond er in 2003 na 125 dagen (met VVD en D66) en zijn kabinet met PvdA en ChristenUnie was in 2007 na 93 dagen een feit. Bron: ANP