AFM: banken komen zorgplicht niet na

De Autoriteit Financiële Markten wil de bevoegdheid krijgen om hypotheekverstrekkers te dwingen hun zorgplicht na te komen bij klanten die een betalingsachterstand met hun hypotheek oplopen. Banken en verzekeraars moeten niet alleen een passend hypotheekadvies geven, maar vroegtijdig eventuele betalingsproblemen bij hun klanten signaleren om te voorkomen dat zij uit hun huis worden gezet. “Onze indruk is dat banken dat onvoldoende doen,” zegt AFM-bestuurslid T. Kockelkoren in de ZEMBLA-aflevering ‘Horrorhypotheken’ (vrijdag 24 februari, 21.20 uur, Nederland 2).

De politiek moet het toezicht van de AFM verruimen over de hele looptijd van de hypotheek, zegt Kockelkoren: ”We willen een doorlopende zorgplicht creëren waarop we kunnen ingrijpen daar waar nodig is.”

Waarschuwingen
De AFM constateert dat eerdere waarschuwingen van de toezichthouder aan het adres van de hypotheekverstrekkers over risicovolle hypotheken (in 2003 over de beleggingshypotheek en in 2009 over de aflossingsvrije hypotheek) niet ter harte zijn genomen.

Momenteel heeft de AFM niet de wettelijke bevoegdheid om de hypotheekverstrekkers te kunnen dwingen zich aan hun zorgplicht te houden. Kockelkoren: “Dat vinden we een gemis, want we kunnen wel aan het begin, bij het eerste hypotheekadvies, ingrijpen als dat niet goed gaat. Maar we niet kunnen niet ingrijpen als gedurende de rit de bank niet in het belang van de klant handelt.”

Vorig jaar riep de AFM de hypotheekverstrekkers op eventuele problemen van hun klanten met de betaling van hun hypotheekverplichtingen vroegtijdig te signaleren om betalingsachterstanden en huisuitzettingen te voorkomen. Maar AFM-bestuurder Kockelkoren ziet geen aanwijzingen dat deze oproep gehoor vindt bij de hypotheekverstrekkers: “De banken hebben hier in enige mate actie op ondernomen, maar onze indruk is dat dat onvoldoende systematisch gebeurt.”

Hij voegt daaraan toe: “Op het moment dat er in het verleden een hypotheek is verstrekt waarvan iemand nu knel komt te zitten, dan moet je zo snel mogelijk proberen bij te sturen. Dat kan de consument niet zelf bedenken, daar moet de bank bij helpen.”

Banken en andere financiële dienstverleners hebben een zorgplicht ten opzichte van hun klanten. Die zorgplicht is wettelijk vastgelegd en houdt in dat hypotheekverstrekkers consumenten niet te veel geld lenen en hen een product adviseren dat bij hen past.

Volgens het Bureau Kredietregistratie (BKR) hadden begin dit jaar 47.000 huishoudens een betalingsachterstand op hun hypotheek van vier maanden of meer. Dat is een stijging van ruim 40 procent ten opzichte van twee jaar geleden. Ook het aantal executieveilingen stijgt explosief: in 2010 moesten 2086 mensen hun huis noodgedwongen in de verkoop zetten, in 2011 waren dat er 725 meer, een stijging van 34,8 procent.

ZEMBLA: ‘Horrorhypotheken’, vrijdag 24 februari 2012 om 21.20 uur bij de VARA op Nederland 2. Beluister ook het fragment van DeGids.fm over dit onderwerp

Zie ook: zembla.vara.nl