Zihni Özdil opent aanval op tolerantie

In Nederland is sprake van apartheid, hoogleraar Paul Scheffer (PvdA) verkondigt precies hetzelfde als de PVV en het woord allochtonen is niets anders dan racisme. Maatschappijhistoricus Zihni Özdil presenteerde in een afgeladen zaal in De Balie zijn langverwachte pamflet waarin hij de Nederlandse zelfgenoegzaamheid fileert en tegelijkertijd zijn plaats opeist als burger.

Horzels – Zihni Özdil from De Balie on Vimeo.

De Salon van het Amsterdamse debatcentrum De Balie was afgeladen met witte mensen donderdag voor de presentatie van het pamflet ‘Nederland Mijn Vaderland’ door de Rotterdamse historicus Zihni Özdil. Geheel in lijn met zijn polemische, vaak spottende stijl is de titel ontleend aan de beruchte nationalistische Facebook-groep waar racisme floreert als schimmel in een vochtige kelder.

In het boek betoogt Özdil dat de veelgeprezen Nederlandse tolerantie funest is om het ideaal van een geïntegreerde samenleving te bereiken. Tolerantie betekent gedogen in plaats van accepteren en daarom hebben burgers met een niet-Nederlandse – lees niet-Westerse of niet-witte – achtergrond geen volwaardige plaats in de maatschappij. Dat is geen kwade opzet maar komt door een fundamenteel verkeerde benadering waardoor witte Nederlanders niet in staat zijn gesteld hun gekleurde medeburgers als volwaardig te zien.

Özdil trakteert op een stortvloed aan voorbeelden. Zo worden witte sporters bij overwinningen in de commentaren geprezen om hun karakter en mentaliteit terwijl de lof bij gekleurde sporters zich voornamelijk richt op hun fysieke eigenschappen zoals spierkracht. Dat is, hoe onbewust ook, racisme. De historicus benadrukt dat het kwaad onbewust geschiedt. “Witte Nederlanders zijn veelal geen racisten maar hun manier van denken is wel racistisch.”

Hij diepte op waar het begrip allochtoon eigenlijk vandaan kwam. Ooit werd het woord gebruikt om de binnenlandse migratie te benoemen, mensen die van de ene provincie naar de andere trokken. Amsterdam is in die zin altijd al een stad van allochtonen geweest. Maar de term kreeg pas de huidige lading door de progressieve sociologe Hilda Verwey-Jonker die de term muntte in de jaren zeventig. Özdil las voor hoe de wetenschapper en prominent sociaal-democraat in haar eigen woorden het begrip definieerde in een rapport voor de overheid:

De […] reden voor de keuze is de duidelijke herkenbaarheid van de hier besproken groepen. Deze berust in vele gevallen op een opvallend uiterlijk – met name de huidskleur – en in sommige gevallen op de vreemde, voor weinig Nederlanders verstaanbare taal.

Huidskleur, dat was dus de reden voor het woord allochtoon hield Özdil zijn publiek voor en constateerde fijntjes dat daarmee de apartheid werd geïntroduceerd. Die stelling werd, zoals wel meer stellingen van de historicus, ter plekke bestreden door hoogleraar Paul Scheffer, auteur van het beroemde en beruchte essay ‘Het multiculturele drama’ dat 15 jaar geleden binnen linkse kringen het debat over integratie openbrak. De prominente PvdA’er hield Özdil voor dat het zwaar overdreven is om de classificatie van Verwey-Jonker gelijk te stellen aan een misdadig systeem dat er op uit is gekleurde burgers tot op alle niveau’s hun rechten te ontnemen.

Overdreven, dat was een rode lijn in de kritiek die Scheffer uitte op het pamflet, al prees de hoogleraar Nederland Mijn Vaderland uitgebreid vanwege de stortvloed aan voorbeelden en scherpe observaties waarmee Özdil de samenleving een leerzame spiegel voorhoudt.

Het debat in De Balie, dat overigens amper een debat was maar meer een nu en dan door Zihni onderbroken gastcollege van Scheffer, werd nog even spannend toen de hoogleraar duidelijk maakte dat hij het niet pikte dat de historicus zijn essay ‘Het multiculturele drama’ gelijkstelde aan het verkiezingsprogramma van de PVV. Özdil haalde met een diplomatiek antwoord dat er op neer kwam dat hij het niet zo bedoelde maar dat het toch zo was, of andersom, direct de angel uit de kwestie. 

Özdil is naast wetenschapper en columnist ook vermaard als straatvechter op Twitter. Hij voert felle discussies en in zijn boek citeert hij ook gretig uit het medium als thermometer voor het nationalistisch denken. Geheel in stijl eindigde de bijeenkomst nog met een rel op Twitter omdat een aanwezige twitteraar moderator Martijn de Greve impliciet van racisme beschuldigde. Die deed daar tijdens de borrel na afloop op hoge toon zijn beklag over en vroeg vervolgens in een tweet om rectificatie. Nederland Mijn Vaderland is ook Nederland Mijn Twitterland.

Nederland Mijn Vaderland door Zihni Özdil, 96 pagina’s, verschenen bij De Bezige Bij in de pamflet-serie Horzels.