'Kieswijzers moeten met een flinke korrel zout genomen worden'
Nu de populariteit van stemwijzers oprukt en vooral worden gebruikt als stemhulp, waarschuwen drie wetenschappers voor het gebruik er van. In de Volkskrant wijzen ze er op dat ze nuttig zijn voor informatie, maar dat er een taltijk mitsen en maren zijn bij het gebruik van de Stemwijzer en het KiesKompas.
Miljoenen Nederlanders gebruiken de online-stemwijzers als stemhulp. Bij een groot deel beïnvloed de uitslag van de stemwijzer de uiteindelijke stemkeuze.
In de Volkskrant zegt Michiel Nuytemans, maker van Vlaamse kieswijzers, dat nauwelijks vragen worden gesteld over ethische kwesties. Ook het formuleren van de vragen, het selecteren van de vragen en de wijze waarop je kunt antwoorden en hoe dan het advies wordt gemeten wegen allemaal mee.
Politicoloog en onderzoeker van kiezersgedrag Martin Rosema meent dat de PVV het heel erg getroffen heeft met het KiesKompas. Op de tweedimensionale as van links naar rechts en van progressief naar conservatief komt de PVV als middenpartij uit de bus, juist het segment waar de meeste kiezers zich bevinden.
“Maar die assen zijn een keuze. Je zou ook een as kunnen maken van populistisch naar niet-populistisch. De vraag is of de dimensies en thema’s die de makers van de kieswijzers kiezen ook de thema’s zijn waar het voor de kiezers in de politiek over moet gaan”, zegt Rosema.
Een andere tekortkoming is het feit dat kieswijzers one-issuepartijen meestal buiten beschouwing laten omdat die niet op alle stellingen antwoord hebben. Ook gaan ze er vanuit dat mensen hun politieke mening al klaar hebben voordat ze zich laten adviseren.
“Terwijl politiek ook dynamisch is. Misschien zijn mensen wel helemaal verkeerd geïnformeerd”, zegt filosoof Joel Anderson, die onderzoek doet naar stemhulpen. “Zij zouden er dan meer baat bij hebben als er ook informatie en argumenten worden geboden om een mening te ontwikkelen.”