Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

We moeten een vuurtje stoken onder het EU-voorzitterschap

  •  
18-01-2016
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
lightfire
Over de nieuwe tijdbom onder ons financiële stelsel die we onszelf moeten besparen
Het heilige vuur is er bij de Europese Unie wat uit. Ik heb niet de indruk dat onze eerste minister – ook al is die voor een half jaar voorzitter van de EU – in de startblokken staat om dat vuur weer aan te wakkeren. Dus stel ik voor, laten we zelf het vuurtje op stoken. Als we ons daaraan wagen, dan is het niet moeilijk om onderwerpen te benoemen die om een oplossing schreeuwen.
Ik noem er twee. In Brussel worden alle trossen losgegooid om te komen tot wat genoemd wordt een kapitaalmarktunie. Hoezo? Wat moet men zich daarbij voorstellen? Laten we ons een middelgroot of klein bedrijf voor de geest halen. Om uit te breiden of nieuwe projecten te ondernemen heeft die onderneming misschien een geldlening nodig. Normaal gesproken klopt zo een bedrijf daarvoor aan bij een bank. Maar, banken geven vandaag de dag steeds minder leningen aan het midden- en kleinbedrijf.
Hun redenering voor dat weigerachtig gedrag is dat ze, sinds de crisis van 2008, meer reserves moeten aanhouden dan voorheen en dus minder kunnen uitlenen. Dat zogenaamde gebrek aan geld bij banken kan echter makkelijk opgevangen worden. In de wereld barst het van het kapitaal dat een bestemming moet vinden. Dus zou het voor de hand liggen dat dat bij de banken terecht komt die daarmee dan wel leningen kunnen geven.
Nu komt het probleem om de hoek kijken: de grote beleggers hebben er helemaal geen zin om hun geld bij banken te parkeren. Dat levert te weinig op en het is afhankelijk van de regels die voor het bankverkeer geldend zijn. Dus is de gedachte ontstaan: maak het mogelijk dat de grote beleggers buiten de banken om leningen gaan verstrekken, maar niet zoals banken dat keurig horen te doen. De bedoeling is dat er zo hoog mogelijke rendementen gehaald kunnen worden. Hoe zou dat gerealiseerd kunnen worden? Het antwoord is: door te speculeren.
De naam die hiervoor bedacht is, is kapitaalmarktunie. De techniek is als volgt: geldleningen en de schulden die daar tegenover staan, worden in stukjes geknipt, en die stukjes worden weer in andere stukjes verpakt, om op die manier de hoogste rendementen te halen, buiten het zicht van welk controleorgaan dan ook. Dus ook, zonder dat wie dan ook weet aan wie geleend is en wie daar verantwoordelijk voor is. Klinkt dit verpakken van opgeknipte leningen en schulden ons niet bekend in de oren? Inderdaad, het was deze praktijk van het verpakken van leningen en schulden die ons in 2008 in de Grote Crisis gestort heeft. Roekeloos, gevaarlijk, misdadig?
Rutte: bespaar ons zo een nieuwe tijdbom onder ons financiële stelsel. Als tweede punt waar Rutte en de zijnen zich druk om zouden moeten maken is het feit dat veel grote ondernemingen zich eigenlijk alleen maar bekommeren om de belangen van aandeelhouders. Sociale, ecologische, economische en culturele belangen van burgers spelen te weinig een rol. Door het gelobby van die grote ondernemingen – en hun dreigementen om zich elders te vestigen als het hen hier niet bevalt – zijn onze staten minder en minder in staat om een goede balans aan te brengen tussen terechte belangen van ondernemingen en het ecologische, sociale, culturele en economische belang van burgers.
Voor zover staten nog wel de beleidsvrijheid hebben om te balanceren tussen die diverse belangen, daar dreigt precies in dit jaar 2016 een einde een te komen, ten nadele van ons als burgers. Wat staat er voor fataals op stapel? Dat zijn combinaties van enkele letters: TTIP en CETA. TTIP is de Transatlantic Trade and Investment Partnership , het voorgenomen vrijhandelsverdrag tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie. CETA staat voor Comprehensive Economic and Trade Agreement dat het vrijhandelsverdrag moet worden tussen Canada en de Europese Unie. Het doel van beide vrijhandelsverdragen is dat ondernemingen, niet gestoord door al te veel en onderling al te verschillende regels, zaken kunnen doen in het immens grote gebied aan beide zijden van de Atlantische Oceaan.
Dus gaat het er om dat staten nog minder de macht zullen hebben om zelf te bedenken welke regels ze van belang vinden, voor bijvoorbeeld voedselveiligheid, voor verbetering van het klimaat, voor het ordenen van financiële markten enzovoorts en zo verder.
In de voorgenomen vrijhandelsverdragen TTIP en CETA staat uitdrukkelijk dat ondernemingen staten kunnen aanklagen voor wetten en regels die hen niet aanstaan. Dat is bekend. Wat minder bekend is, is dat alle wetten en regels die onze gekozen parlementen en regeringen van plan zijn in te voeren van te voren voorgelegd moeten worden aan wat genoemd wordt de Regulatory Cooperation Body. Dat moet een orgaan worden dat samengesteld is uit ambtenaren uit de lidstaten van TTIP en van CETA. Die ambtenaren moeten beslissen of de wetten en regels, die onze regeringen van plan zijn voor te leggen aan de parlementen, stroken met de belangen van bedrijven. Zo niet, dan moge die wetten en regels niet eens aan de parlementen worden voorgelegd.
Dat is dus het einde van onze democratie. Dus, Rutte, gebruik het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie om TTIP en CETA in de kiem te smoren en om onze economische democratie te redden.
Joost Smiers is, samen met John Huige en Pieter Pekelharing, auteur van Macht van de megaonderneming. Naar een rechtvaardige internationale economie (Van Gennep, Amsterdam)
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.