Tofikarus

Het bestuur van GroenLinks heeft vrijdagavond besloten de normale kandidatenprocedure voor het lijsttrekkerschap in de prullenbak te gooien. De ‘ongeschikte’ Tofik Dibi wordt toch voorgedragen aan de leden als kandidaat-lijsttrekker. De kans dat Dibi wint is klein. En de kans dat hij daarna niet in de Tweede Kamer terugkomt groter dan mensen denken.

Het is Tofik Dibi gelukt. Ondanks dat de kandidatencommissie hem unaniem niet vindt voldoen aan het vereiste profiel is hij nu toch kandidaat-lijsttrekker. Om dit te bereiken heeft hij scherp aan de wind moeten zeilen en de partijtop gedwongen tegen de democratische wil van het ledencongres in te gaan. Hij liet vroeger dan de bedoeling is zijn ambities weten en begon ook te vroeg aan zijn campagne. En gisteren nam hij geen genoegen met de afwijzing door de kandidatencommissie. Toch valt hem niet heel veel te verwijten. Een politicus mag ambitieus zijn, en proberen de regels naar zijn hand te zetten.

Heeft Dibi ook een goede kans om lijsttrekker te worden? De kans lijkt klein. Jolande Sap is niet per se heel populair, maar wel gerespecteerd. De leden van GroenLinks zijn (in tegenstelling tot wat vaak wordt gezegd) meestal volgzaam, en zullen niet gauw voor een ‘ongeschikte’ kandidaat kiezen. Dibi heeft geen ervaring als manager en is vaak moeilijk te volgen. Wat hij wel heeft aan enthousiasme en creativiteit past beter bij een Kamerlid dan een lijsttrekker. Voor een ‘El Salvador’ imago voor een partij in nood is hij teveel een insider.

Maar het is vooral het gedrag van Dibi dat zijn kansen schaadt. De naakte ambitie die hij uitstraalt is niet iets wat traditioneel bij GroenLinks past. Hij erkent dat hij geen andere inhoudelijke koers voorstaat, terwijl er in de partij vruchtbare ontevredenheid is over de keuzes van de fractie en de dominantie van de Halsema-stroming. Door zo hard in de media tekeer te gaan tegen het partijbestuur (“dinosaurussen”) stuurt hij een signaal dat de partij met hem geen eenheid zal kunnen uitstralen. De leden weten ook dat veel mensen nu niet  meer graag met hem samenwerken, waardoor een uittocht van talent en ervaring dreigt. Zijn campagne is ook ronduit provocerend: het campagnemateriaal is een kopie van de reclames van Defensie, met 2 vakjes ‘ongeschikt’ en ‘geschikt’.

Dibi valt de laatste dagen ook op door potsierlijke uitspraken. Hij stelt dat dat zijn kandidatuur de ‘genadeklap’ is voor de PVV, omdat hij een jonge moslim is die zich inzet voor democratie. In Nieuwsuur stelde hij dat een stem op Sap een stem tegen partijdemocratie is. De kans dat Dibi in de komende debatten en interviews meer uitspraken doet die niet serieus te nemen zijn, is groot.

Als Dibi het referendum wint is er op deze manier een groot risico ontstaan dat de partij rollebollend over straat gaat, maar waarschijnlijk verliest hij. Het is de vraag wat er dan gebeurt. Natuurlijk is het goed mogelijk dat Dibi weer terugkomt als Kamerlid. Hij wordt gerespecteerd om zijn werk, en vaak worden verliezers beloond met het vice-leiderschap om de partij te verzoenen. Maar vaak gaat het dan om 2 politieke vleugels die tevreden gehouden moeten worden. Bij Sap en Dibi speelt dat nauwelijks. Als de uitslag van het referendum flink in zijn nadeel is of de campagne naar de mening van de leden niet respectvol was dan kan het zomaar zijn dat hij niet in de top van de lijst wordt gekozen. Met zijn ambitieuze uitspraken zal Dibi een plek buiten de Top 3 niet kunnen accepteren.

Het lijkt er daarom sterk op dat Tofik Dibi, nadat Femke ‘Daedalus’ Halsema hem 6 jaar geleden vleugels gaf, te dicht bij de zon is gaan vliegen. Of hij ook echt politiek neerstort is de vraag, maar met meer geduld was hij waarschijnlijk verder gekomen. En had hij zijn partij een betere dienst bewezen. Want de peilingen laten nu al een negatieve reactie op de onduidelijkheid rond Dibi zien, en intern zijn er nu appeltjes te schillen over de ‘onfatsoenlijke’ druk die VIPs (ook Sap, zo te zien) op de kandidatencommissie hebben uitgeoefend.