Softie stoot machtige Portugese heerser van de troon

Wat moet je verwachten van regionale verkiezingen op een eiland dat al 36 jaar lijdt onder een corrupt regime? Het was bovendien ook nog de eerste stormachtige herfstdag op Madeira. De regen stroomde al sinds de ochtend met bakken van de berg en zo werd de weg naar het stembureau een glibberige glijbaan. Waarom zou je je leven op het spel zetten als je stem op links al 36 jaar geen verschil maakt? Dit is het politieke sprookje van een eiland in, je zult het bijna niet geloven, Europa.

Tot een uurtje of tien was het stil in Funchal tot ineens de brandweerwagens van mister Fluffie met loeiende sirenes het centrum binnenstormden. Paulo Cafofo, de leider van de ‘Mudanca’ coalitie, de coalitie voor verandering, won de verkiezingen in 7 van de 11 provincies. Een historische dag voor het Portugese eiland want sinds de revolutie in 1975 is het de oppositie nooit gelukt de rechtse president Alberto Joao Jardim van de troon te stoten.

‘Als je niet met ons bent, ben je tegen ons’, was zo’n beetje 36 jaar de filosofie van PSD, de partij van Alberto Jardim. Wie tegen hun was werd bedonderd of het leven flink zuur gemaakt. Zijn regime wordt zowel door links als rechts vergeleken met dat van Chavez en Pinochet. En dat zo’n systeem kan bestaan in Europa op een Portugees eiland waar we graag op vakantie gaan, boeide tot nu toe niemand. Gek genoeg zijn ook veel Madeirezen gewend geraakt aan de absurde corrupte situatie. Het is een vredelievend volk dat liever een hand uitsteekt dan zijn vuist laat zien. Een sterke oppositie liet misschien daarom wel zo lang op zich wachten.

De sfeer veranderde echter toen Jardim de onafhankelijkheid van het eiland te grabbel gooide. In 2010 kwam de Portugese nationale bank tot de ontdekking dat hij 2 miljard staatstekort verborgen hield. Jardims liefde voor cement en beton heeft zich de afgelopen tien jaar geuit in kilometers tunnel, indrukwekkende fly-overs en exclusieve resorts. En toen hij die niet meer kon betalen van Europees subsidiegeld, leende hij van zijn rijke bankvriendjes. Hij eiland heeft inmiddels meer schulden dan alle Madeirezen samen met elkaar verdienen, de tekorten sleepten Portugal nog verder de financiële crisis in en niet Jardim, maar zijn eilandbewoners moeten opdraaien voor zijn hebberigheid. De revolutiestrijders verloren niet alleen hun ideaal, maar raakten ook hun onafhankelijkheid, spaargeld en een flink deel van hun pensioen kwijt.

En zo stond Jardim weer bij start terwijl de oppositie al op weg was naar nieuwe onafhankelijkheid. Alleen een sterke coalitie zou PSD omver kunnen blazen en dat zou mogelijk worden als één van de rechtse partijen met links in een coalitie zou stappen. PND dat op het vaste land behoorlijk rechts is, vaart op het eiland een gematigde, soms zelfs linkse koers en stemde uiteindelijk in. Cafofo werd de charismatische leider van het anti-oranje front. Zijn eerlijke en open glimlach deed het goed op verkiezingsposters en op televisie wist hij tussen alle gekken de rust en humor te bewaren. De jonge man is sympathiek, heeft geen verleden in de politiek, maar daarentegen wel een rijke historie in het onderwijs waar hij begon als docent. Ondanks zijn sterke uitstraling, bleek hij ook een man van het volk waardoor hij de bijnaam ‘Fofo’ kreeg wat in het Portugees ‘fluffie’ betekent. De hoop dat Jardim ooit verslagen werd, was bijna verloren, maar dat dit nu gelukt is, nog wel door een ‘softie’, is de klap op de vuurpijl.

Eén van Fluffie’s belangrijkste wetten zal gelijk van kracht worden. Sinds de revolutie konden burgemeesters jaren blijven zitten, maar Cafofo wil iedere vier jaar opnieuw regionale verkiezingen. De grootste overwinning haalde Mudanca in Funchal, dat normaal gesproken in handen valt van het oranje PSD. In een zijstraat van het stadhuisplein waar Mudanca kantoor houdt, brak het feest zondagavond los. Burgers speechten één voor één voor ‘Fofo’. Het einde van de corruptie op het eiland trok als een film voorbij. “Je hoeft niet langer de zoon van de burgemeester te zijn om de nieuwe burgemeester te worden”, was één van de leuzen. Ondertussen arriveerde Cafofo’s campagneauto, een lijkwagen waarin achterin de oranje kist al lag opgebaard. De corruptie ging de grond in, terwijl Fluffie arriveerde en burgers op straat innig begon te omhelzen.

De herfstachtige storm die zondagavond op Madeira begon, is nog maar een begin. Het vuur van een nieuwe revolutie is aangestoken. En Jardim? Die houdt zich nog koeltjes. Als ik mijn handen niet omhoog hou, heb ik nog niet verloren denkt hij. Pijnlijk, dat moet het toch wel een beetje zijn, als je na 36 jaar ruim verliest van een softie. Wellicht wordt het nog pijnlijker als je eigen volk straks over je heen stapt en geen enkele oranje vlag meer omhoog houdt.

Volg Margaux Tjoeng ook op Twitter