Prinsjesdag

Voor de derde keer mag ik in de Ridderzaal de Verenigde Vergadering der Staten-Generaal bijwonen.

De eerste keer vond ik hélemáál gewéldig. De tweede keer was ik wat teleurgesteld niet meteen door de bewaking herkend te worden. En zo heb ik net als anderen last van zogenaamde hedonische gewenning. Dat wil zeggen, het gelukseffect van positieve en negatieve ontwikkelingen neemt af over de tijd.

Deze hedonische aanpassing heeft een belangrijke evolutionaire functie. Zij beschermt ons tegen externe invloeden en maakt ons alerter in geval van belangrijke veranderingen in onze omgeving. Maar een belangrijk neveneffect is ook de hedonische tredmolen. We rennen wel in deze molen, maar onze pogingen ons eigen geluk te verhogen blijken tevergeefs. Het gevolg is onbehagen te midden ogenschijnlijke overvloed.

Een zorgelijk effect van de hedonische tredmolen is dat we niet bereid zijn groei in te leveren voor onze toekomstige economische gezondheid. Verliezen komen namelijk gemiddeld tweeëneenhalf keer zo hard aan als vergelijkbare winsten. Dit houdt direct verband met onze drang tot overleven. Gevaar en dreiging vormen een veel sterkere prikkel voor levende wezens zoals wij, omdat ze onze kans op overleven kleiner maken. Tegelijkertijd maakt die drang het ons moeilijk om te gaan met de onzekerheid die samenhangt met een veranderende omgeving.

Kortom, hedonische aanpassing heeft goede en slechte kanten. Als ons iets negatiefs overkomt, leren we er na verloop van tijd mee te leven. Dat is de goede kant. De slechte kant is dat als ons iets positiefs overkomt, we er ook aan wennen na verloop van tijd. De uitdaging is om gewenning wél bij negatieve ontwikkelingen te laten werken, maar níet bij positieve. Wat daarbij helpt is als de positieve ontwikkelingen steeds net iets anders zijn. Dan treedt gewenning minder snel op.

En daarom ga ik dit jaar niet net als de vorige twee keren met mijn vader naar Prinsjesdag, maar neem ik nu mijn vriend mee.

Deze column verscheen ook op Voxweb

Esther-Mirjam schreef onder meer: Fit, verbeter de conditie van uw organisatie

Volg Esther-Mirjam ook op Twitter