Pikant: Asscher steunt Nederlandse krant van omstreden Turkse beweging

Vice-premier Lodewijk Asscher (PvdA) laat een aantal Turkse organisaties, de Suleymanci beweging, Milli Görüs en Diyanet, onder de loep nemen. Hij wil weten of deze organisaties de integratie belemmeren. Merkwaardig genoeg lanceert hij juist zelf een Nederlandstalige krant van een andere om dezelfde reden omstreden Turkse organisatie: de Gülenbeweging.

Reden voor het onderzoek dat Asscher laat uitvoeren  is een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau uit 2012 waarin gesteld wordt dat de Turkse gemeenschap in Nederland meer naar binnen gekeerd is dan andere minderheidsgroepen.

Turkije-correspondent Peter Edel meldt op Facebook dat het volgens critici opvallend is dat de Gülenbeweging ontbreekt in het rijtje te onderzoeken organisaties. Deze beweging is omstreden, internationaal opgezet en uiterst invloedrijk. De Gülenbeweging is bovendien een belangrijke steunpilaar van premier Erdogan, of althans tot voor kort. Journalisten die in Turkije kritisch schrijven over de beweging worden gearresteerd. 

Betsy Udink schreef vorig jaar in de Volkskrant :

Het is moeilijk inzicht te krijgen in de beweging van Gülen en haar uiteindelijke doelen. Zij bestaat uit losse groepen die zeggen een softe islam aan te hangen, die plaats biedt aan andersdenkendenen en aan vrouwen die hun haren niet bedekken. Ze noemen zich voorstanders van een pluralistische democratie. In Nederland heeft de beweging scholen en internaten; in de grote Nederlandse steden zijn Gülen-verenigingen van Turkse zakenlieden en van studenten. Nooit dragen ze de naam Gülen en zelden hebben ze het woord ‘islam’ in hun titel.

Volgens Udink heerst de vrees dat de beweging ondertussen een geheime agenda koestert en uit is op het vestigen van een islamitische staat. De belangrijkste aanwijzing daarvoor is een oude video-opname waarop de oprichter en leider van de beweging, de in de VS woonachtige Fethullah Gülen, die strategie uiteenzet.

De Gülenbeweging bezit in Turkije een media-imperium waaronder ook het dagblad Zaman valt. Die krant start volgende maand in Nederland en België met een weekblad. Zaman Vandaag ,  gericht op Nederlands sprekende lezers met een Turkse achtergrond.

Voor Asscher staat integratie hoog op de agenda maar in een interview met Flanders Today zegt hoofdredacteur Mete Öztürk dat het begrip ‘integratie’ niet altijd van toepassing is. “Wie moet er integreren? Iemand van buiten. Maar ik ben hier geboren. Als je over integratie praat voel ik me buitengesloten. Wij praten niet over integratie maar over participatie. Ik wil ook deelnemen, ik wil meebouwen aan onze gezamenlijke toekomst.”  

De woorden moeten minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher, kampioen integratiedenken, op het eerste gezicht rillingen bezorgen. Ze zijn in lijn met wat premier Erdogan voorstaat: de Turkse gemeenschap in Europa moet voor alles Turks blijven. De Gülenbeweging lanceert met hetzelfde doel een weekblad gericht op derde generatie Turken die inmiddels onvoldoende Turks spreken. . Juist de vrees voor die houding is aanleiding voor het onderzoek van Asscher naar een aantal islamitische organisaties. 

In opdracht van de Tweede Kamer werd in 2010 al  onderzoek (pdf)  naar de Gülenbeweging verricht. De onderzoekers zijn niet uitgesproken negatief over de organisatie maar uiten in de conclusies wel twijfels over de ware bedoelingen van de beweging. Voor wat betreft de integratie concluderen de onderzoekers:

De Gülenbeweging is een sociaal en moreel behoudende religieuze beweging met een ondoorzichtige organisatiestructuur. Die ondoorzichtigheid wordt mede veroorzaakt door de scheiding van religieuze devotionele activiteiten, die in de besloten privésfeer plaatsvinden, en de niet-religieuze maatschappelijke activiteiten in het publieke domein. Doordat zij haar religieuze activiteiten buiten het publieke domein houdt, slaagt de beweging er uitstekend in, in geseculariseerde samenlevingen te opereren zonder zelf concessies te doen aan de religieuze overtuigingen en devoties.

Het sociale verkeer buiten de eigen groep beperkt zich veelal tot de onderwijs- en werksfeer. In internaten en dersanes wordt aangedrongen op een ernstige, naar binnen gekeerde houding en het vermijden van frivool amusement; contacten met de andere sekse worden ontmoedigd en uitgesteld tot latere leeftijd. Huwelijken worden bij voorkeur gesloten met partners die binnen de beweging of met bemiddeling van de beweging worden gevonden.

Asscher neemt op 9 april het eerste nummer van Zaman Vandaag in ontvangst.