Openbaarheid over missers van medici

Ilka Grooten kan nooit meer normaal lopen. Dat komt door een mislukte rugoperatie. Zij werd geopereerd in het Waterland Ziekenhuis in Purmerend. De chirurg die haar behandelde heeft een verkeerde diagnose gesteld. Hij heeft een andere operatie uitgevoerd dan hij vooraf had verteld en hij heeft haar niet genezen, maar alleen nog maar extra schade toegebracht. Later bleek dat de chirurg al eerder in opspraak kwam. Hij was al eens gewaarschuwd door het Regionaal Tuchtcollege. Dat had Ilka graag willen weten, vertelt ze in de uitzending van De Ombudsman van 8 oktober (19.25 u, Ned. 2). Ze had voorafgaand aan de operatie zelfs informatie ingewonnen bij haar zorgverzekeraar. Van een medewerker kreeg ze te horen dat het een prima arts was. “Een lot uit de loterij”, zo zei ze. Als ze had gehoord dat hij was gewaarschuwd voor het geven van slechte voorlichting had ze een second opinion aangevraagd.

Elk jaar krijgen meer dan honderd zorgverleners een waarschuwing of een berisping van een Regionaal Tuchtcollege. Maar patiënten mogen niet weten wie dat zijn. Alleen als een arts is geschorst of uit zijn beroep is gezet, valt dat na te lezen in het zogenaamde BIG-register. Dat register is genoemd naar de wet BIG. De wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. Zorgverleners als artsen, psychiaters en verpleegkundigen moeten allemaal in dat register staan. De wet is bedoeld om patiënten te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen, zo stelt het Ministerie van Volksgezondheid. Maar waarom staan waarschuwingen en berispingen er dan niet in? Zelfs eerdere schorsingen worden niet vermeld.

Als patiënt kun je dus niet te weten komen dat een arts eerder is geschorst. De chirurg die verantwoordelijk is voor de mislukte operatie van Ilka heeft een waarschuwing en twee berispingen aan zijn broek. Er zijn 110 klachten tegen hem ingediend en hij is inmiddels ontslagen door het Waterland Ziekenhuis, maar als je zijn naam opzoekt in het BIG-register, lijkt hij een onbeschreven blad. Wat het register betreft kan hij morgen weer aan de slag.

De KNMG, de belangenbehartiger van artsen in Nederland, is tegen het openbaar maken van deze gegevens. In onze uitzending betwijfelt Arie Nieuwenhuijzen Kruseman, voorzitter van de KNMG, of openbaarmaking van uitspraken van een Regionaal Tuchtcollege de zorg verbetert. Hij vreest dat een arts om een enkele waarschuwing op een zwarte lijst wordt geplaatst. Als een arts ongeschikt is voor zijn vak wordt hij geschorst. Dat een tuchtcollege alleen een waarschuwing of een berisping oplegt, betekent dus dat hij niet ongeschikt is.

Maar van de door de KNMG voorzitter gevreesde heksenjacht is geen sprake. De openbaarheid dwingt een gewaarschuwde of berispte arts alleen om uit te leggen hoe hij van zijn fout heeft geleerd. Daar wordt de zorg alleen maar beter van. Maar de KNMG heeft blijkbaar zo weinig vertrouwen in artsen en patiënten dat zij de uitspraken van een Regionaal Tuchtcollege liever geheim houdt.

Gelukkig denkt de meerderheid van de Tweede Kamer er anders over. Henk van Gerven van de SP vertelt in onze uitzending dat het belang van de patiënt voorop staat. “Het is niet leuk als je als arts ooit een berisping of waarschuwing hebt gehad, maar ik denk dat het belang van de patiënt zwaarder weegt dan de privacy van artsen.” Ook VVD Kamerlid Halbe Zijlstra, ondersteunt dit standpunt. “Een patiënt moet kunnen zien wat er in het verleden is gebeurd. Dus moet een patiënt kunnen kiezen op basis van alle beschikbare informatie.” Ook Groen Links en de PvdA zijn voor meer openbaarheid over de oordelen van een Regionaal Tuchtcollege. Daarmee is er een meerderheid voor het veranderen van de Wet Big. Omdat de wet binnenkort toch wordt behandeld in de Tweede Kamer kan het snel gaan. De VVD en de SP zullen samen een amendement indienen om de openbaarheid af te dwingen. Volgend jaar juli kan de gewijzigde wet dan in werking treden.

Dat betekent dat vanaf 1 juli 2011 waarschuwingen, berispingen en eerdere schorsingen van een Regionaal Tuchtcollege niet meer voor patiënten geheim gehouden kunnen worden. Het betekent dat patiënten als Ilka Grooten vooraf kunnen nazoeken wat de staat van dienst is van de arts die hen gaat opereren. Het betekent dat gewaarschuwde of berispte artsen moeten laten zien dat ze van hun fouten hebben geleerd.