Joop

Rutte negeerde archiefwet en wiste jarenlang elke dag sms’jes

Landsadvocaat: toestel premier had ruimte voor slechts 20 berichten

Lees meer

Joop

Wat Macron wil, is niet meer van deze tijd

Opinie

•

23-02-2018

•

leestijd 6 minuten

•

cc-foto: Thierry Llansades

42% van de winst die de privatisering – en flexibiliseringspolitiek van Emmanuel Macron met zich meebrengt zal ten goede komen aan de bovenste 5% van de Franse bevolking

Emmanuel Macron heerst over Frankrijk alsof het land een bedrijf is. Hij heeft in tegenstelling tot zijn voorgangers nooit aan lokale politiek gedaan. De Fransen zeggen, letterlijk vertaald: hij heeft zich nooit aan de dagelijkse realiteit van de gewone man ‘geschuurd’. Hij heeft een flitscarrière achter de rug van bankier. Hij speelt daarnaast een beetje voor filosoof, maar wie daar nog intrapt is een idioot.

Hij is een schoolvoorbeeld van de technocraat die vers van een van de Franse elitescholen (‘Grandes Ecoles’) op de top van een bedrijf of staatsinstelling wordt gedropt, in zijn geval de ‘Entreprise France’. Sinds zijn intronisatie heeft hij het land aan een schoktherapie onderworpen. Frankrijk moet attractief worden voor buitenlandse bedrijven en multinationals, opdat ze zich in het land komen vestigen. Maar hiervoor moeten de arbeidsvoorwaarden worden versoepeld, flexibiliteit is het grote woord (of – hypocriet: ‘flexisécurité’). En voorzieningen die tot dusver de staat voor zijn rekening nam, worden aangeboden als marktwaar waar handige jongens rijk van kunnen worden.

Kortom, we privatiseren wat los en vast zit. Het nieuwste betreft de spoorwegen. Allerlei lokale lijntjes staan plotseling op de helling. Te weinig rendement. En nu dreigt een project waardoor aan een van de meest opvallende treinstations van de wereld de oude glorie zou worden teruggegeven in het water te vallen. Ik heb het over het station van Canfranc.

Canfranc Het is een prachtig gebouw in de typische art-decostijl van de jaren ’20 van de vorige eeuw. In het midden, boven de centrale hal, een hoog koepeldak. Wijd uitgestrekte vleugels links en rechts, tientallen meterslang, met een opeenvolging van glazen deuren. Aan de voorkant een door glas overdekt perron, aan de achterkant een door glas overdekt perron. Maar wat is de voorkant, wat de achterkant?

Er is een Franse kant en een Spaanse kant. Het station ligt hoog in het Pyreneeënmassief, op bijna 1200 meter. Reizigers komend uit Pau moesten hier, even over de grens, overstappen in een Spaanse trein, omdat de breedte van de Spaanse rails groter was dan die van het Franse spoor. Ze moesten dan door de grote hal naar de andere kant van het station lopen, waar de Spaanse trein met bestemming Jaca hen opwachtte. En voor Spanjaarden gold hetzelfde, maar dan in omgekeerde richting.

Dit bijzondere station – wie verwacht er nu een soort Gare St Lazare in een landschap van hoge rots-hellingen? – kwam in 1928 in gebruik, vrucht van een Frans-Spaans verdrag. De geschiedenis van de lijn Pau-Jaca is nogal getourmenteerd. Tijdens de Spaanse burgeroorlog werd het Spaanse tracé gesloten. Tussen 1940 en het einde van de Tweede Wereldoorlog was het weer open, daarna niet meer. Het Franse tracé, dat langer dienst bleef doen, werd in 1970, na de instorting van een brug, voor onbruikbaar verklaard.

Sinds 2000 gaan er zowel van Franse als van Spaanse zijde stemmen op om de spoorlijn in zijn geheel in ere te herstellen. Het station van Canfranc is gerestaureerd. De keer dat ik er langs reed (met de auto over de gewone weg), was het dat nog niet: roest, graffiti, onkruid, bramen – een surrealistische aanblik! Aan de Franse kant rijden over een deel van het tracé (tussen Pau en Bedous) weer treinen. Het idee was om ook het vervolg (Bedous-Canfranc) opnieuw bruikbaar te maken. In het begin van dit jaar is een officieel rapport verschenen (rapport Spinetti) die dit project dreigt op te blazen. Niet rendabel.

Chambrey Emmanuel Macron is een anachronisme. De wereld van nu vraagt – schreeuwt – om een andere koers dan die van de achterhaalde neoliberale concurrentiepolitiek. In hun tijd waren Thatcher en Reagan nieuw. Tony Blair was nieuw omdat hij de eerste vertegenwoordiger was van een socialisme dat mee ging fluiten op de muziek van TINA (‘there is no alternative’). Emmanuel Macron komt te laat, we beginnen nu toch werkelijk in te zien dat het overleveren van grote domeinen van de bestaande werkelijkheid aan het zuivere marktmechanisme (dat nooit zuiver is, en ook nooit kan zijn), met de ongenadige concurrentieslag die daaruit voortvloeit, de wereld naar de bliksem helpt. En nog voordat de natuur ons serieus de parten gaat spelen, dreigt de menselijke samenleving te exploderen.

Volgens de OFCE (een officieel Frans orgaan dat prognoses ontwikkelt over de economische politiek) zal 42% van de winst die de privatisering – en flexibiliseringspolitiek van Emmanuel Macron met zich meebrengt ten goede komen aan de bovenste 5% van de Franse bevolking. Het proces van verpaupering van de onderste 5% heeft al ingezet. Dit zet kwaad bloed. En waar concurrentie al een vorm van oorlog is – er is weinig voor nodig of het slaat om in gewapend geweld – is dit kwade bloed nog eens te meer als een kruitvat te beschouwen: wie zal het lont aansteken? En wat we dan zullen beleven – het zal ons voorkomen als een wrange ‘déjà vu’…

cc-foto: alainalele

Terwijl deze sombere gedachten door mijn hoofd malen, zie ik verderop, beneden de weg (N74) die Nancy met Château Salins verbindt, het ‘keizerlijke station’ van Chambrey liggen. En ook hier: wat een wonderlijke gewaarwording! Het station ligt buiten het dorp, in open grasland, nergens zijn rails te bekennen. Het is een groot bouwwerk, opgetrokken uit oranje-gele zandsteen, de stenen zijn massief, en het heeft een vierkanten toren. De stijl is neo-Duitse sprookjes, anders gezegd Wilhelm II.

Dit station is vlak na de Frans-Duitse oorlog van 1870 gebouwd – oorlog waarin Frankrijk de regio Elzas-Lotharingen moest afstaan. Chambrey lag in het door de Duitsers geannexeerde deel van Frankrijk, op een paar honderd meters afstand van de nieuwe grens. Wanneer de Fransen via Nancy met de trein naar Duitsland reisden, was Chambrey het eerste station op Duits grondgebied. De Duitsers hadden met opzet aan dit station – station van een dorp van niks – een monumentaal karakter willen geven. Het mocht de Franse reizigers eens goed worden ingepeperd, hoe groot en machtig het Duitse keizerrijk rijk was. En toen kwam nog een oorlog, en daarna nog een – en nu staat het station er doelloos en verlaten bij. Waar was het allemaal voor?

Houyet Emmanuel Macron had het slim gespeeld. Je hoeft geen complotdenker te zijn om tijdens de Franse verkiezingen bij de kandidaten allerlei manoeuvres te veronderstellen. Hoe dan ook, het kwam hem bijzonder goed van pas dat zijn uiteindelijk mededingster niemand anders dan Marine Le Pen was. Veel mensen die niets met hem en zijn (overigens vage) voorstellen ophadden, voelden zich nu wel verplicht voor hem te kiezen. Het ging er bij hen enkel en alleen om een barrière op te richten tegen het extreemrechtse Front National. ‘Faire barrage’ – zeiden ze.

Minder begrijpelijk is waarom zoveel mensen twee maanden later, bij de parlementsverkiezingen, ook voor zijn partij van in de haast bijeengeraapte elementen uit de meest verschillende (hogere) sferen stemden. Een president zonder draagvlak in het parlement kan niet regeren, was het argument. Veel mensen hebben nu spijt. En Emmanuel Macron heerst oppermachtig. In het parlement kan hij rekenen op een absolute meerderheid, stuk voor stuk even gedweeë jaknikkers (die op partijseminars door partijmanagers worden gehersenspoeld).

Macron is koning. Hij ontvangt in het kasteel van Versailles, hij brengt vakanties door in Chambord, hij wil de presidentiële jacht, opvolger van de ‘chasses royales’, afgeschaft door president Chirac, weer invoeren. Ook dat is goed voor de attractiviteit. Goed voor de band met topmensen van internationale bedrijven en banken: samen jagen. Ja, jagen…

cc-foto: Antonio Ponte

In de Belgische Ardennen, niet ver van de grens met Frankrijk, heb je een stationnetje waar destijds koning Leopold II van België uitstapte wanneer hij zijn gigantische ‘Chateau royal d’Ardenne’ bezocht. Het kasteel bestaat niet meer, het omliggende park is nu golfterrein. Het minuscule station was speciaal voor de koning en zijn gasten bestemd. Het ligt boven het riviertje de Lesse, en je ziet het spoortraject even verderop in een tunnel duiken.

Het stationnetje is opgetrokken uit ruwe grijze steen, het bestaat – als ik me goed herinner – uit één enkel vertrek, open richting spoor, en met een uitgang die naar een klein voorplein leidt – voorplein dat zich voortzet in een laag ommuurde weg die met de heuvel naar boven kronkelt. Hier kwam de koets de koning ophalen. Het stationnetje is door dicht lover omgeven, de stenen zijn bemost, tussen de keien van de weg groeit hoog onkruid.

Et sic transit gloria mundi.

Meer over:

emmanuel macron, frankrijk, opinie, neoliberalisme

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

Reacties (17)

Sorteren op:

Bouwman225 feb. 2018 - 13:03

Bij de laatste presidentsverkiezingen in de Republiek was OLH geen kandidaat. Je kon enkel kiezen tussen Marine le Pen (v) of Emmanuel Macron (m). Dat gold ook voor erg links, bruxisme alom.Maar groot was de opluchting. En natuurlijk valt de gekozene dan altijd tegen. Is er net gekozen, nauwelijks met de bouw begonnen of de eerste slopers arriveren reeds. Fransen houden wel van een vleug grandeur. Nederland is een koninkrijk met een staatshoofd aan een president gelijk en in Frankrijk is dat precies andersom. Beide landen hebben gemeen dat ze geen rozentuin zijn. Voor sommigen went dat beklemmende idee nooit. Het is net als bij fobieën: gewenning helpt om ermee te leven.

Minoes&tuin25 feb. 2018 - 4:16

Niets nieuws voor mij, heb dat al gezegd toen hij nog niet gekozen was en eenieder zo met hem wegliep. Hij heeft het enkel bevestigd.

quatsch25 feb. 2018 - 4:04

De rijken beleggen hun geld goed! Alleen onze pensioenfondsen doen dat niet, Multinationals betalen weinig/geen belasting! Ons midden en kleinbedrijf betaalt de volledige mep, terwijl zij toch de motor van de economie zijn. Goed onderwijs, cultuur en kunst creëert kritische mensen! Daarop wordt bezuinigd. De gezondheidszorg die veel kost, maar waar ook veel te verdienen valt, komt in private handen. Het 'creëren van vijanden' in het Midden-Oosten! De wapenhandel heeft Tony Blair en de zoon van Thatcher geen windeieren gelegd. De strijd tegen landen in het Midden-Oosten is ingeruild voor de 'eeuwig durende strijd' tegen terrorisme! Gewone burgers in Nederland worden nu bespied om dat gevaar te keren. De lijst is niet compleet. Maar wat we hier reeds kunnen zien is dat de neo liberale elite: - zich in rap tempo gelden toeeigenen, - probeert te voorkomen dat zich in de toekomst tegenkrachten ontwikkelen, door nu reeds te gaan spioneren en goede educatie te frustreren, - mensen wijs maakt dat neo liberaal stelen goed, maar socialistisch stelen slecht is. En ja, niet alleen in Nederland maar ook in Frankrijk hebben ze met dit probleem te kampen.

2 Reacties

Bouwman225 feb. 2018 - 13:33

Een rendement van 7 procent, dat is het zo ongeveer bij de pensioenfondsen. Dat is een langjarige opbrengst om u tegen te zeggen. Enkel beleggen in bitcoins schijnt beter, zegt men. Multinationals betalen net als bijna iedereen zo weinig mogelijk voor de collectiviteit. Maar ze leveren wel een bijdrage aan de werkgelegenheid. Nu in de buurt van de 96 procent en dus bijna volledig. Gewone burgers zijn wel degelijk gebaat bij inlichtingendiensten die criminaliteit bestrijden. Tenzij je criminaliteit natuurlijk als iets beschouwt als een leuke verdienste, a way of livin". En de wet heet natuurlijk geen sleepwet, dat is een nepnaam zoals er vele zijn. Bij een referendum daarover past een bijsluiter: referenda zijn zo juist afgeschaft. Samenvattend: je pseudoniem, aannemend dat je niet voortdurend rondloopt met zo'n kaartje op je trui is goed gekozen.

0 Rapporteren

quatsch25 feb. 2018 - 22:57

#Nu in de buurt van de 96 procent en dus bijna volledig. # Tjonge, wist niet dat bijna alle Nederlanders voor een multinationals werken! # inlichtingendiensten die criminaliteit bestrijden. # Tjonge, dacht dat dat het werk van de politie was! #En de wet heet natuurlijk geen sleepwet# Ik heb het daar niet over gehad, maar goed dat u het meedeelt hoor! U heeft niet veel begrepen van mijn bijdrage. Maar dank voor uw positieve bijdrage daaraan.

0 Rapporteren

henk-alexander25 feb. 2018 - 0:07

Macron is er nog niet want zijn mandaat is niet zo sterk. Dit gezien de keuze tussen de pest of de cholera (Macron of Le Pen) en een lage opkomst (gemiddeld ca. 45%) bij de parlementsverkiezingen, waarbij zijn 'La République en marche' (equivalent van het nationalistische 'Forza Italia' van Berlusconi) een absolute meerderheid kreeg. Macron mag dan wel over de staat heersen, maar de macht over de straat kan hij vergeten

Woeki Hypo24 feb. 2018 - 16:40

Wat Macron wil, is niet meer van deze tijd “42% van de winst die de privatisering – en flexibiliseringspolitiek van Emmanuel Macron met zich meebrengt zal ten goede komen aan de bovenste 5% van de Franse bevolking” Teruggeven. Het is de taak van Macron om Frankrijk, het land van de Franse Revolutie, van vrijheid gelijkheid en broederschap, terug te geven aan de feodaliteit (en de oligarchie), ofwel het neoliberalisme. Restauratie als (“progressieve”) “hervorming”. Franse Revolutie. Daarna kan de herdenking of viering van de bestorming van de Bastille-gevangenis op 14 juli, het begin van de Franse Revolutie, beëindigd worden. Algemeen kiesrecht. Daarna kan op een geschikt politiek moment ook het algemeen kiesrecht afgeschaft worden. Kennis maatschappij. T.b.v. bijvoorbeeld een kiesrecht alleen voor hogeropgeleiden. We zijn tenslotte een kennis maatschappij. Fascisme, de stok. Kennis is de stok van hogeropgeleiden om lageropgeleiden mee te slaan. Kennis is dan ook “racisme” 1). Bestuur. We zullen dan a.h.w. door de top wetenschap bestuurd worden. Wetenschap (top). Deze top wetenschap zal net zo corrupt blijken te zijn als de aristocratie van voor de Franse Revolutie. Algemeen belang. Waarheid en algemeen belang zullen gedefinieerd worden als het maximale belang van de / een oligarchie. Wetenschap ingelijfd bij feodaliteit en oligarchie. Prototype. Al te herkennen aan de neoliberale economie, deze top wetenschap. Inclusief het principe: Kennis is corrupt. Fantasie. Natuurlijk heb ik graag ongelijk over deze fantasieën. Hypocrisie. Een andere (misschien meer realistische) optie is, dat alle / de meeste / vele historische symbolen nog blijven bestaan, maar dat ze in de praktijk weinig of niets meer betekenen. Hypocrisie of schijnheiligheid als realiteit: Bijvoorbeeld. We heten een democratie, maar zijn een dictatuur. Het goede voorbeeld? Macron, niet de Verlichter, maar de oplichter? Woeki Hypo is gematigd liberaal. P.S.: 1) Zie ook de bezwaren (“argumenten”) van sommigen (ook het hypocriete D66, partij van hogeropgeleiden en voor “de wetenschap”) tegen het / een referendum, in welke vorm dan ook.

Buzzer24 feb. 2018 - 14:51

Met alle respect het is wel van deze tijd, de rijken worden in sneltreinvaart rijker, gesteund door de politici en het Europarlement.

Absconditus24 feb. 2018 - 14:37

Niets meer dan een getrouwe uitvoerder van de Brusselse/Berlijnse agenda dus. Daar is hij ook voor op die post gezet. Want Duitsland kan en wil de EU-kar niet langer alleen trekken, dus moet Frankrijk op klassiek neo-liberale wijze worden ''gesaneerd.''

Onruststoker24 feb. 2018 - 13:59

Macron durft enkele dingetjes op te knappen die een hele serie presidenten voor hem niet durfden op te knappen, en waardoor de Franse staat behoorlijk in de problemen zit. De pensioengerechtigde leeftijd, in Frankrijk krijgen mensen op hun 63 al een soort van uitkering, niet genoeg om van te leven, maar toch, het kost de staat miljarden. Na enige tijd groeit dat bedrag door naar iets waarvan je wel kunt leven. Er zijn echter al mensen die op 58 al een volledig staatspensioen krijgen. Iedere keer dat een regering dat durft aan te pakken staat half Frankrijk op de kop. Macron gaat het wel aanpakken, en ziet wel waar het schip strand. Misschien redt hij het, misschien niet. Dan heb je de onrendabele industrie in Noord Frankrijk. Noord Frankrijk was vroeger rijk. Mijnbouw, staalindustrie, en de graanschuur van Frankrijk. Nu doet een boer, zonder een knecht tientallen hectares graan oogsten. De dorpen in de graan-regio zijn ontvolkt. Daarbij komt dat de industrie volledig verouderd is en aan het instorten. Deze industrie wordt met veel overheidsgeld overeind gehouden. Maar het is trekken aan een dood paard. Op een bepaald moment moet je inzien dat het zo niet verder kan, en moet je economisch gaan hervormen. Maar de bevolking is enorm achtergebleven. 30% verlaat de school zonder diploma. Ik heb door de regio gereisd, op een fiets, en overal zie je dronken jongeren met slecht gebit. Dat klinkt ongelooflijk, maar het is werkelijk waar. Gewoon op een doordeweekse dag om vijf uur 's middags zie je jongeren dronken en lallend met een blikje in de hand rond trekken. Het zal nog een flinke klus worden om deze regio in het spoor van de vaart der volkeren te krijgen. Alle presidenten voor Macron keken de andere kant op. Macron trekt zich de problemen aan maar weet dat een oplossing langer gaat duren dan zijn presidentsperiode. En dan heb je de voorsteden, de banlieues. Sarkozy beloofde al tien jaar geleden dat hij de banlieues op orde ging brengen. Hij liet zich filmen in een kwalijke wijk naast een brandende auto. Hij deed niets. Hollande deed ook niets. De ramp wordt steeds groter, mensen hebben geen opleiding, geen werk, ze radicaliseren, de politie heeft er niet veel te zeggen. Het gaat tien jaar of meer kosten om deze wijken weer een beetje in het gareel te brengen. En niet alleen veel tijd gaat het kosten, maar ook heel veel geld. En dan zie je waar de bezuinigingen op het pensioen naar toe moeten. Macron heeft onze steun nodig, laten we helpen dat hij 10% van de problemen aan kan pakken, dan heeft hij meer gedaan dan 10 presidenten voor hem.

Cliff Clavin24 feb. 2018 - 13:55

Dank aan Caspar Visser 't Hooft voor deze bijdrage, die zowel feitelijk als emotioneel is - Macron is inderdaad een anachronisme. Hij vertegenwoordigt naar de geest genomen de oude Europese adel; die adel mag dan alleen nog in de vorm van bizarre titulatuur, tragikomische toneelstukjes, en met de hulp van daarbij behorende legers van royalty-watchers bestaan, het gevaarlijke ideeëngoed ervan leeft nog altijd voort. Ik wijs op de Mont Pèlerin Society (Vevey, 1947). Op namen als von Mises en von Hayek. Die MPS is een geheim genootschap van lieden die zich als uitverkorenen beschouw(d)en, zieners, met schitterende inzichten over de manier waarop politiek-economisch beleid in Europa (en de rest van de wereld) eruit zou moeten gaan zien. Zieners menen dat gewone stervelingen (het vulgus, οἱ πολλοί) hun genialiteit niet kunnen begrijpen, dus moet het domme volk eronder gehouden worden, desnoods met geweld. Von Hayeks moeder kwam uit een adellijk geslacht, een zeer rijke familie van landeigenaren. Voor von Mises geldt hetzelfde. Hun voorvaderen buitten gewetenloos de landarbeiders ('peasants') uit. Deze historische lijn is even fascinerend als huiveringwekkend. Uit de neoklassieke economische school werd het neoliberalisme geboren, dat ons anno 2018 terroriseert. De slavenhouderij is terug van weggeweest, nu heet ze alleen anders: we kennen een enorm leger van flexwerkers en 'participerende' werklozen. Onderbetaald, overgestresst, en op weg naar een burnout, naar depressie, naar zelfmoord (ja, ook dat is gewoon: waar). Von Hayek werd geboren in Wenen. Von Mises in Lemberg, in de Oostenrijk-Hongaarse dubbelmonarchie (Lemberg heet nu Lviv, en ligt in het huidige Oekraïne). (Over de historische verbanden tussen Oostenrijk, onderdrukking, slavenhouderij, en tirannie hoef ik niets te vertellen; dat is algemene kennis.) Emmanuel Macron is als CEO van Frankrijk niets meer dan een kleine tiran. Een aalgladde zaakvoerder, die zich ver verheven voelt boven het gewone volk - wat zeg ik: hij heeft nog nooit temidden van het gewone volk verkeerd. George Orwell zou zomaar dat woord: 'flexi-sécurité' bewonderd hebben, in een Franse heruitgave van '1984'. Misschien is er een geneaologische verwantschap tussen Emanuelleke en Marie-Antoinette, je weet het maar nooit. Tenslotte: Frits Bolkestein is lid van de Mont Pélerin Society. Dat is wel terecht, vind ik. Want of je nu naar von Hayek, von Mises, de vulgaire populist Milton Friedman, of naar Frits Bolkestein kijkt: ze zijn (waren) allen pseudo-intellectuelen, die voorgeven dat zijn het alleenrecht hebben op een zuivere totaalvisie op de wijze waarop een maatschappij van mensen afgedwongen moet worden. Die oude adel mag dan passé zijn, harteloze onderdrukkers met krankzinnige ideeën zullen altijd onder ons zijn. https://en.wikipedia.org/wiki/Ludwig_von_Mises https://en.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Hayek

Zapata24 feb. 2018 - 8:36

Ghe, zowel Alde als GL willen samen met de partij van Macron in het EU parlement. De verschillen zijn miniem zo blijkt maar weer.

3 Reacties

Cliff Clavin24 feb. 2018 - 13:57

Inderdaad, Zapata - het zou een grote misstap van Klaver zijn om zich met Macron te affiliëren.

0 Rapporteren

Minoes&tuin26 feb. 2018 - 1:21

CliffClavin Ik heb eens naar het programma van GL in onze gemeente gekeken, ben bang dat ik dit keer voor het eerst in mijn leven, niet ga stemmen. Ik heb nog steeds een heel dubbel gevoel bij GL.

0 Rapporteren

Cliff Clavin26 feb. 2018 - 13:23

@ Minoes - dank je. Ik zal ook het lokale program van GL doornemen. Ik hoop dat Jesse beseft dat hij een historische kans heeft. En ook dat hij die kan vergooien door rechtsaf te slaan.

0 Rapporteren

Andreas J24 feb. 2018 - 8:07

Tja, het blijft moeilijk he? Al die veranderingen. Eerst Paard en wagen, de trekboten en nu dit weer...

Piet de Geus24 feb. 2018 - 1:43

Begrijp ik het nu goed dat Macron iets doet aan het Frankrijk van de overbodig geworden stationnetjes? Daarvan blijkt dan in ieder geval weinig uit zijn Europese koers, want die is nog steeds gericht op het binnenslepen van zoveel mogelijk buitenlands geld om de symbolen van de vergane glorie in stand te houden. Misschien niet de stationnetjes maar toch zeker de boeren en de vissers en de industrie.