Kalief Abu Bakr Al-Baghdadi, de verleider

Zondagmiddag sloeg op de Haagse Hoefkade vlakbij station Hollands Spoor een klein vlammetje in een klein pannetje. Ongeveer honderd uiterst rechtse anti-Isisdemonstranten werden met stenen bekogeld door jongeren die “Allah is groot” riepen. De ME trad op en hield beide groepen uit elkaar. Het stelde niet veel voor en de rust was al gauw hersteld behalve op locaties als twitter waar de usual suspects van radicaal rechts en radicaal islamisme een nieuwe aanleiding kregen aangereikt om hun haat uit te braken. De neiging is dan ook groot om aan dit alles schouderophalend voorbij te gaan: laat ze elkaar rustig de hersens inslaan, die fanatici. Dan gaan wij ondertussen naar park en bioscoop.

Dat is onverstandig. Blijkbaar hebben allerlei jongelui in de dienstplichtige leeftijd genoeg met ISIS op om met stenen gewapend de lunatic fringe van uiterst rechts te lijf te gaan. Wat zien zij in Abu Bakr al-Baghdadi, de zelfbenoemde kalief der gelovigen?

Opvolger van de profeet Wie weet heet hij werkelijk wel Abu Bakr, die pretentieuze guerrillaleider. Dat zou dan wel heel toevallig zijn, want Abu Bakr was de schoonvader van Mohammed en na diens hemelvaart zijn opvolger. Hij geldt als de eerste van de vijf zogenaamde ‘rechtgeleide’ kaliefen, die de erfenis van Mohammed netjes beheerden. Daarna viel de allerhoogste waardigheid in handen van allerlei gespuis – althans volgens een gedeelte van de gelovigen – dat de ongehoorde brutaliteit had zich opvolger te noemen van de Profeet. Na de vijf rechtgeleiden is er geen kalief geweest, die door alle gelovigen werden erkend. Er zijn zelfs lange periode geweest met concurrerende kalifaten.

De beroemdste Kaliefdynastieën uit de grote tijd van de islam meer dan duizend jaar geleden, de Abbassieden en de Fatimiden in Caïro, beriepen zich op familierelaties met de Profeet. De nieuwe Abu Bakr durft dit nu ook staande te houden. De genen van Mohammed zitten in zijn DNA en daarom kon, ja móest hij het kalifaat herstellen. Abu Bakr noemt zich trouwens niet voor niets Al-Bagdhadi: de Abassieden (van Haroen al Rasjid uit de Duizend en één Nacht) zijn de stichters van Bagdad, die zij tot de schitterendste hoofdstad van de wereld maakten, misschien op de residentie van de Chinese keizer na.

Allah bracht hun harten bij elkaar Als opvolger van de Profeet is de kalief de geestelijk en wereldlijk leider van alle gelovigen. Tijdens zijn enige publieke optreden legde onze eigentijdse Abu Bakr daar ook de nadruk op. Volgens de Pakistaanse nieuwssite INCPak riep hij van de kansel het volgende:

O moslims overal, ik breng U een blijde boodschap. Verhef Uw hoofd, want gij hebt heden – door Allahs genade – een staat en een khilafa, die U Uw waardigheid, macht, rechten en leiderschap zal teruggeven. Het is een staat waarin de Arabieren en de niet Arabieren, blank en zwart, de oosterling en de westerling allen broeders zijn. Het is een khilafah dat de Kaukasiërs, de Indiërs, de Chinezen, de Shami, de Irakezen, de Jemenieten, de Egyptenaren de mensen uit de Maghreb, de Amerikanen, de Fransen, de Duitsers en de Australiërs heeft bijeengegaard. Allah bracht hun harten bij elkaar en zo werden zij broeders door zijn genade. Zij beminnen elkander om Allahs wil, ze staan in dezelfde loopgraaf, waar zij elkaar verdedigen en bewaken en zich voor elkaar opofferen.

Zonen van alle volkeren Dit is een hoogst verlokkende mededeling. In de gelederen van de kalief is plaats voor de zonen van alle volkeren, voor zover zij de enige ware interpretatie van de islam maar omarmen en uitdragen. Deze wordt aangereikt door de kalief, die als opvolger van de profeet zolang hij leeft, de ultieme bron is van alle waarheid en wijsheid. Abu Bakr al-Baghdadi gaat ver in zijn normering van de aan hem onderworpen bevolkingen. De vijf rechtgeleide kaliefen konden geheel in de geest van hun tijd doortastend en bloedig optreden maar van een consequente terreur zoals uitgeoefend door ISIS was geen sprake. Met name het beleid ten opzichte van andersgelovigen was aanzienlijk milder en toleranter. Wat dat betreft betoont de hedendaagse Abu Bakr zich geen erfgenaam van deze voorgangers. Hij lijkt eerder schatplichtig aan Stalin of dichter bij huis Saddam Hoessein.

Wankelmoedige jongemannen Toch is dat wellicht de reden van zijn aantrekkingskracht op wankelmoedige jongemannen uit de hele wereld. Zij stellen in hun eigen omgeving weinig voor maar straks mogen zij in het kalifaat namens Abu Bakr – zelf ook een man in de kracht van zijn leven met een gitzwarte baard – de wet stellen, de limieten aangeven, het verschil tussen goed en kwaad bepalen. Ze kunnen daar ook een einde maken aan alle verleidingen en geneugtes van de westerse maatschappij waar zij als marginale deelnemers van die samenlevingen wegens gebrek aan geld en vaak ook moed niet aan toekwamen. Ze krijgen wat hun eigen omgeving hen altijd ontzegde: macht. En je kunt ze als onderdaan van de kalief maar beter serieus nemen. Zulke jongemannen kunnen nu ook grenzen stellen aan vrouwen, die speelse en onbenaderbare wezens met hun vermogen om onbeheersbare maar zeker door Allah veroordeelde gedachtestromen op te wekken. En aan de andere kant is daar – als wij de propaganda van de Irakese regering moeten geloven, die zich daarbij in de eigen voet schiet – de slavinnenmarkt waar de ware gelovige zijn keus kan maken. Voor U rijst nu het beeld op van de maatschappelijke mislukkeling, de geijkte allochtoon met zijn politiecontacten en zijn gebrek aan diploma’s, de Marokkaan zoals hij door Wilders wordt geschetst.

Intellectuelen Vergis je niet, de boodschap van Abu Bakr al-Baghadi spreekt ook sommige studenten en intellectuelen aan: hen wordt immers ook niets gevraagd. Zij moeten zich conformeren naar de waarheden in de collegezaal. Zij hebben hun eigen intellectuele denkschema’s ontwikkeld. Zij weten nu hoe de wereld in elkaar zit maar de wereld wil niet luisteren. Zij krijgen naar hun inzicht te lage cijfers op tentamen. Tijdens werkcolleges worden zij door hun docent in de war gebracht met commentaar dat hun zekerheden ondermijnt. Hoe gemakkelijk is het in hem de kufar te zien, de ongelovige, ja zelfs de Satan die chaos schept in hoofd en hart van de gelovigen. Steeds. Maar. Weer. Zij moeten zich eenmaal in het arbeidsproces opgenomen conformeren aan de geldende denkwijzen in hun omgeving. En anders gaan zij de laan uit.

Zin en betekenis Al Baghdadi biedt een staat aan, waar je geen compromissen hoeft te sluiten en waarin naar jouw studiehoofd geluisterd wordt omdat je niet alleen een iPad maar ook een kalasjnikov bij de hand hebt. In het kalifaat wachten de eerbied, het respect en de waardering die je van je omgeving op universiteit en hogeschool nooit gekregen hebt. Zo glijd je gemakkelijk in de denkschema’s die de kalief oplegt en je maakt jezelf wijs dat je ze zelf hebt ontdekt. Aan de boorden van de Tigris krijgt het leven zin en betekenis. Je ziet jezelf al staan met je kromzwaard, onvermoeibaar strijder voor God, net als Saladdin die destijds Richard Leeuwenhart en zijn kruisvaarders een halt toeriep.

Als je het allemaal bij elkaar optelt, verschilt het eigenlijk niet zoveel van wat Tanja Nijmeijer bezielde, toen zij zich in Colombia bij de FARC meldde. Je mag held zijn. Dit is de verleiding van de kalief. Hij brengt waardering en bevrediging. Hij zegt: “Ook in jou zit een Saladdin”.  Dan stap je gauw over de boze gedachte heen, dat we hier te maken hebben met een charlatan, een emir van het zelfbedrog, een opgeblazen narcist die een afstamming van de Profeet bij elkaar verzonnen heeft.

Ik zeg niet dat moslims in het westen zich nu massaal bij het kalifaat zullen aansluiten. Integendeel waarschijnlijk want de kalief trapt op heel veel wat voor een belangrijk gedeelte van de moslims heilig is. Maar hij heeft voor jonge mensen die te weinig waardering ondervinden juist ook van zichzelf een gevaarlijke uitweg in de aanbieding.

Rancune en gefnuikte geldingsdrang Daarom mogen we de bestrijding van zijn denkbeelden niet overlaten aan extreem rechtse hangjeugd want het naar buiten brengen van haatgevoelens en weerzin jegens de kalief en zijn staat is geen effectief antwoord op een verleider als Abu Bakr al Baghdadi. Het kan evenmin blijven bij een bestrijding van zijn geloofsopvattingen en zijn interpretaties van de koran. Die vrij primitieve uitleg is immers de bovenbouw op een complex van (minderwaardigheids)gevoelens, herinneringen, rancune en gefnuikte geldingsdrang die mensen er toe brengen hun lot te verbinden met het kalifaat en alles waarvoor het staat. Wie dit complex veronachtzaamt, zal  de geestelijke strijd met Abu Bakr Al-Baghdadi niet winnen. Het wordt in iedere geval tijd dat we ons als samenleving bezig gaan houden met deze bedreiging zonder het debat te laten kapen door Wilders en wat zich rechts van hem beweegt. Het wordt echt tijd want we hebben te maken met een effectief tegenstander van wat democraten en vrije denkers heilig is.

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)