Integriteit vergt onderhoud door de leiding, juist bij de politie

De politie selecteert agenten op hun integere karakter, van jongsaf gevormd met een sterk normbesef en groot gevoel voor rechtvaardigheid. De vaardigheden om inderdaad integer te kunnen handelen, leren zij bij de politie, in de opleiding en training.

Zoals de kunst van het staande houden, specifiek op basis van signalement. Of de verkeerscontroles, juist aselectief steekproefsgewijs onder alle passanten. En de kunst van het arresteren, waaronder het toepassen van de nekklem bij verzet. Het is verschrikkelijk als die vaardigheden mank gaan, deprimerend voor Typhoon en anderen die etnisch geprofileerd worden en dodelijk voor mannen als Mitch Hendriques, die de nekklem niet overleefde.

Wat te doen? Terug naar de integriteit. Vaardigheden zijn te repareren, maar als de integriteit gaat slijten, hebben wij een mentaliteitsverandering nodig. De politie hoort het integriteitbesef welbewust scherp te houden, want de integriteit die agenten meenemen bij hun aanstelling, vergt onderhoud. Het moet, want als de integriteit ontbreekt, werken de vaardigheden niet langer. Dan krijgt de politie geen informatie meer, bij twijfel over de integriteit verdwijnt ook de bereidheid tot aangifte doen en verliest de politie haar gezag. Dat gezag heeft de politie nodig om onze vrijheid te beschermen: die van cabaretiers en moslims, maar ook die van de homo’s, die zich nu al zorgen maken over de Gay Pride na Orlando.

‘Komt goed’, zei minister Van der Steur woensdag tegen Tweede Kamerleden in een algemeen overleg. Hij spreekt van enkele incidenten en dat is gelukkig ook zo, maar incidenten kunnen besmettelijk zijn; zeker bij een organisatie in reorganisatie. Zo moeten van de veertienduizend agenten met toegang tot vertrouwelijke informatie à la de mol Mark M., nu nog drieduizend agenten gescreend worden. Dus van mij mag de minister veel meer urgentiebesef en gedrevenheid uitdragen voor een integriteitprogramma. Hij moet beginnen bij de leiding. Als er een braindrain van chefs en ander talent ontstaat, is er iets mis bij de politieleiding. Volgens vakbondsleider Jan Struijs, naar aanleiding van het vertrek van chef cybercriminaliteit Inge Philips, besteden leidinggevenden hun energie niet aan de problemen, maar maken zij de melders monddood. Dat is nogal wat. Toch zegt chef van de Landelijke Eenheid, Janine van den Berg, dat het angstige agenten betreft die bang zijn voor hun nieuwe werkomgeving. Veel waarschijnlijker is echter dat het juist toegewijde mensen zijn die vertrekken, nadat zij het vertrouwen verloren dat zij bij de politie de kwaliteit kunnen leveren die de samenleving nodig heeft. Dus alle rode pijlen wijzen wat mij betreft richting leiding. Zoals dat ook geldt voor de werving van diversiteit.

Heel goed dat juist korpschef Erik Akerboom herhaaldelijk uitdraagt dat diversiteit zijn persoonlijke opdracht is en zijn belofte herhaalt dat in zijn politiekorps straks één op de vier agenten diverse wortels heeft, met agenten, vrouwen en mannen, die kunnen lezen en schrijven met diverse kringen uit de bevolking. De korpschef heeft een nieuwe troef, hij gaat gevarieerde selectieteams samenstellen, zei hij op 22 juni in Nieuwsuur, om te voorkomen dat homogene groepen homogene nieuwe collega’s selecteren. Terecht. ‘Lukt niet’, zegt vakbondsleider Struijs, ‘de politie wil niet en werkzoekenden ook niet’. Maar het lukt wél.

De werving begint namelijk te werken in Amsterdam, waar vers van de pers in de nieuwe lichting aspirant agenten 17% met allochtone wortels aantreedt. Dat was een half jaar eerder 12% en het wordt 20%, voorziet Amsterdam. Dus hier hebben de minister en de korpschef een case om actief uit te dragen. Daar is een meerderheid voor, ook bij de VVD en de PVV. Maar geen concessies doen aan de selectiecriteria, waarschuwden zij de minister. Van der Steur beloofde het. Ho, wacht eens even! Dat vraagt om een correctie. Want divers talent biedt én de kwalificaties én een plus daarbovenop. Want als zij bij de politie in dienst komen, ontstaat een politie die de bevolking beter kent, die vaker aangifte doet. Een politie die meer informatie krijgt, en meer bekentenissen doordat oom agent de normensteller ‘van ons’ is. Van ons allemaal.

cc-foto: Joe Pemberton