Horkerige dokters maken patiënten zieker

De beste dokter, hoe ziet die eruit? Wat doet hij waardoor we hem of haar de beste vinden? Uit onderzoek weten we al dat het voor een belangrijk gedeelte afhankelijk is van wat je verwachtingen zijn als je naar een dokter gaat. Als je wonderen van een arts verwacht zal je alleen met een wonderdokter tevreden zijn. Die zijn dun gezaaid en beloven vaak meer dan ze waar kunnen maken. Reële verwachtingen zijn daarom van groot belang. Verder is de communicatie en bejegening belangrijk.

We weten al lang dat een bezoekje aan een begrijpende arts die je in begrijpelijke taal een beetje uitlegt wat hij of zij denkt dat er speelt vaak al voldoende is om een patiënt gerust te stellen. We hebben niet allemaal een hartinfarct of kanker. Het meeste lijden is aanzienlijk kleiner van omvang, maar moet wel serieus genomen worden. Daar zit nu juist het probleem. Onderzoek laat zien dat artsen die je niet serieus nemen en laten merken dat ze jouw mening onbelangrijk vinden, mensen juist zieker maken.

Nocebo-effect Niet de beste dokter dus. We noemen dat het nocebo-effect en het is het omgekeerde van het placebo-effect. In dat laatste geval zorgt het idee dat je begrepen wordt en dat de dokter je dus echt helpt bij wat er aan de hand is voor een genezend effect. Je verlaat de spreekkamer met een gevoel van opluchting. Bij het nocebo-effect gebeurt het tegengestelde.

Voor het onderzoek werden 90 patiënten met pijn in een pijnkliniek geïnterviewd, waarbij een deel van de artsen invoelend was en een ander deel van de artsen een wat badinerende houding had en dingen zei zoals “ik begrijp niet waar u zich druk over maakt, zoveel pijn kan het toch niet opleveren” of “we hebben alles nagekeken en we vinden niets dat de pijn kan verklaren”. Het bleek te leiden tot boosheid bij de patiënten, meer stress en tot ernstiger klachten. Voor een deel leek die verergering van de klachten zelfs voort te komen uit een poging te laten zien dat de pijn toch echt wel serieus was.

Hork Zulke onderzoeken zijn zo boeiend omdat ze de invloed van communicatie door artsen laat zien. Je kunt zeggen dat niet iedereen nu eenmaal goed communiceert, maar dat is een onzinopmerking als je het over beroepen hebt waarbij juist communicatie zo’n ongelooflijk belangrijke rol speelt. Natuurlijk wordt er in de opleiding wel iets aan gedaan, maar je kunt van mij aannemen dat een onvoldoende voor cardiologie zwaarder meeweegt bij het al of niet slagen voor je artsexamen dan of je een hork in de communicatie bent.

Ik droom soms van medische opleidingen waar zoiets even zwaar telt en waar je al in jaar 1 al hoort van je opleiding dat je geschikter bent voor een andere opleiding.

Het laatste boek van Ivan Wolffers is ‘Als de tijd voor altijd stil zou staan ‘

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop regelmatig een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht