Je kon zien: hier staat de dompteur. Hij heeft alle wilde dieren in de hand. Ze grommen soms maar eten voor het merendeel toch uit zijn hand.
Je stelt Rutte een vraag en dan begint hij omtrekkende bewegingen te maken. De premier is buitengewoon spraakzaam. Hij verbergt de kern van zijn betoog in kolkende stromen overbodige informatie en irrelevante bespiegelingen tot iedereen vergeten is waar het ook alweer over ging. Dan plaatst hij enkele kritische kanttekeningen en het slotsom moet luiden dat de bestendig gebruikelijke praktijk van de premier de juiste was en de juiste blijft. Al stelt hij soms wel onderzoek en discussie in het vooruitzicht.
Zelfs zeer vasthoudende vragenstellers als Sylvana Simons weet Rutte hiermee op een afstand te houden. Ze stelde voor de samenlevingskortingen op bijstandsuitkeringen op te heffen om het voor mensen met een klein inkomen aantrekkelijk te maken in één woning samen te wonen. Nu wordt dat zwaar beboet en in feite onmogelijk gemaakt. Rutte gaf toe dat door die korting veel huizen onnodig bezet werden gehouden. Dat was zeker een nadeel maar het woog alles bij elkaar niet op tegen de vele voordelen. Sylvana Simons vroeg de premier er dan eens drie te noemen. Zij kreeg geen antwoord, ook toen zij als een strenge onderwijzeres haar vraag herhaalde. Rutte had geen voorbeelden paraat. Wel legde hij omstandig uit dat de kosten voor de sociale voorzieningen zo beheersbaar bleven. Volgens hem waren die samen met de systemen in Denemarken en Zweden de beste ter wereld. Nou dan!
Op dezelfde manier pakte Rutte vragen naar het CO2- en het stikstofbeleid aan. Hij nam er de tijd voor, had het over een vitaal platteland, noemde enorme bakken geld om de stikstofproblematiek onder controle te krijgen enzovoorts en zo verder. De premier meende dat het net zo’n grote ombouw van Nederland zou worden als die na de Tweede Wereldoorlog in het kader van de Marshallhulp. Bij wie de rekening terecht zou komen, bleef in het ongewisse. Met het huisvestingsbeleid idem dito. Er moesten veel meer sociale huurwoningen worden gebouwd maar aan hoe dat moest gebeuren ging hij fluks voorbi. Ook leek de premier niet van plan prijsopdrijving door vastgoedbezitters aan te pakken. Als hem concrete plannen werden voorgehouden – huurregeling, gemeentelijke woningbouw – volgde een woordenstroom die uiteindelijk maar tot één conclusie kon leiden: voor zulke acties was de premier niet te vinden. Hij zei dat naar gewoonte niet rechtstreeks. Rutte formuleerde een aantal vragen die eerst beantwoord moesten worden. In het kader daarvan stelt hij uitvoerige discussies in het vooruitzicht waarbij in het midden blijft wie ze zouden moeten voeren. Dat trucje heeft Hoekstra van hem geleerd maar dit terzijde. De leider van het CDA gedraagt zich al enkele jaren als een soort stand-in voor de premier.
In zijn eindeloze bijdrage aan de Algemene Beschouwingen gaf de premier door middel van lichaamstaal blijk van grote zelfingenomenheid. Je kon zien: hier staat de dompteur. Hij heeft alle wilde dieren in de hand. Ze grommen soms maar eten voor het merendeel toch uit zijn hand. Daar begint hij weer over een brede gedachtewisseling en zegt dat er een grote beweging moet worden gemaakt. De premier klapt zelden met de zweep. Met eindeloos geduld leert hij zijn dieren op verschillende manieren door hun hoepel te springen. Hij heerst niet door te straffen maar door te belonen. Er ligt voor een miljard aan snoepjes klaar. Zo kan de dompteur met zachtheid zijn nummer afmaken. Zoals altijd. Er doen wel een paar beesten niet mee maar hun spelbederf valt te weinig op om de voorstelling te bederven. Hoor, nu zegt hij dat de mondzorg de verantwoordelijkheid is van het individu en dat daar bijhoort dat men het gebit regelmatig laat controleren. Het eigen risico in de zorg is een vorm van solidariteit. Rutte begint over het drie keer solidair van de sterken met de zwakken en een keer van de zwakken met de sterken. Dat vindt hij heel verdedigbaar, die solidariteit van zieken met gezonden. Los van de kostenaspecten.
Op de affiches staat: Mark de Grote temt Nederland. In de tent klatert het applaus op.
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.