Flevonaar zoekt Flevodream

De provincie Flevoland kampt met een imagoprobleem. De Nederlanders die er sinds de jaren vijftig zijn gaan wonen is het niet gelukt om hun provincie aan te prijzen als een aantrekkelijke toevluchtsoord met een bruisend sociaal leven. Inmiddels lokt de provincie nieuwe inwoners met de illusie dat er een ‘Wizard of Oz’ huishoudt die geen grenzen kent aan de maakbaarheid van een nieuwe georganiseerde individualistische samenleving. De tovenaar maakt voor ieder zijn eigen Flevodream. Leuk, maar ik ken tot nu toe geen enkele inwoner die zich ‘Flevonaar’ durft te noemen. De tovenaar heeft de gemeenschap geen kleur gegeven. Provincie, wat ga je daar aan doen?

Vooroordelen over de Flevopolder en haar inwoners zijn er te over. Wie er gaat wonen is gek, wordt door sommigen zelfs saai gevonden en dus afgeserveerd voor de rest van zijn leven. Ik kan het weten want ik heb er mijn halve jeugd door weer en wind gesleten. In de tijd van de verhuizing vroeg een collega aan mijn vader waar hij dan ging wonen. “Dronten? Is dat niet ergens in Afghanistan?” Ik betwijfel of het slag mensen in de polder nu werkelijk zo anders is dan in Drenthe, Overijssel of Brabant. Ook daar wonen ruimtezoekers, natuurliefhebbers, levensgenieters en mensen ‘die het allemaal wel welletjes’ vinden.

Achter deze Flevokarikatuur schuilt een groter probleem. De Flevopolder, het toevluchtsoord voor de ruimtezoekende middenstander kampt met een integratieprobleem. Vanaf de jaren vijftig trok de eerste immigratiestroom Nederlanders naar deze provincie. Een verweesde club mensen afkomstig uit alle hoeken van het land die zich niet meer thuis voelden op de plek waar ze woonden. Als eerste de boeren die in de polder nog grote stukken land konden krijgen waarover ze eigen zeggenschap hadden. Later volgden de arbeiders die uit de Randstad werden verjaagd door torenhoge huizenprijzen.

In het ‘nieuwe’ Nederland waren er mogelijkheden te over en kon je toch nog even snel die Randstad in. Doordat de meesten bleven werken in de Randstad en er dus weinig in het eigen gebied werd geïnvesteerd kreeg de provincie lange tijd steun van de Europese Unie. Flevoland werd in de jaren negentig aangemerkt als arme regio van de EU.

Sindsdien zijn er allerlei pogingen ondernomen om Flevoland aantrekkelijker te maken. Maar gaan die hun vruchten afwerpen? Hoewel de bedrijvigheid aantrekt valt Flevoland niet erg in de smaak bij jongeren. De toekomst van het ‘nieuwe Nederland’ lijkt in duigen te vallen. De gemeente Lelystad doet stuiptrekkende onderzoekjes naar ‘de trek’ van jongeren en iedere stadse dertiger die ik spreek vreest te worden veroordeeld tot een leven in een vinexwijk in … ja, Almere. Waar dat gevoel vandaan komt? Wie voor een verkenningsbezoekje de polder in rijdt weet al snel waarom. Slogans als ‘Het gebeurt in Dronten’ en ‘De Flevopolder is ook van jou’ schieten beangstigend sneller op je af dan hazen over de weg. Het zijn hippe slogans die jongeren direct doen aanvoelen dat ze weg moeten wezen.

De Flevopolder heeft iets krampachtigs dat op den duur gaat jeuken was mijn ervaring na er vijf jaar gewoond te hebben. De wereld is er groots en wijd, een uitdaging waar ik als jong grassprietje nog niet mee uit de voeten kon. De maakbaarheid komt er in de meest griezelige kleine dingen tot uiting. Iedere weggebruiker heeft er zijn eigen baan. Straatnamen als Ansjovisweg, Botweg en Palingweg liggen parallel aan de seizoenswijken Zomer, Herfst en Lente (Winter bestond nog niet). Niet alleen jongeren, maar ook volwassenen konden er niet aarden. De ‘Te Koop’ borden schoten bij bosjes uit de grond in de wijk waar ik woonde.

Het polderleven is niet voor alle Nederlanders geschikt. Dromen delen met de mensen die dezelfde roots hebben, die uit hetzelfde nest komen, levert een vertrouwd en veilig gevoel op. En wat moet je dan eigenlijk in een polderpretpark waar iedereen zijn eigen Nederlandse cultuurtje in stand houdt. ‘Flevonaar’ is een scheldwoord. Men noemt zich nog liever ‘Gooise’, ‘Brabolander’ of ‘Amsterdammer’.

Flevoland kampt met een ander soort integratieprobleem dan de Randstad. Niet eentje met allochtonen, maar gewoon een met Hollanders. Terwijl in het hele land de discussie opgaat over het verruilen van boerenland voor natuur heeft de Flevoboer een andere kopzorg. De gemeente aast op zijn land om nog meer vinexwijken te kunnen bouwen. De boer is boos omdat hij voor de tweede keer wordt teleurgesteld. Ook de mensen uit de eerste twee migrantengolven voelen zich niet meer thuis. Hun vlakke kavel op de zuigende boerenklei voldoet voor een spotprijs aan alle materiële eisen, maar van die Flevodream is het nooit meer gekomen. Die was namelijk nooit aan de orde geweest bij de beweegredenen om huis en aard in een andere provincie achter te laten.

De Flevonaar heeft ervaren dat immigratie en integratie helemaal niet zo makkelijk is. De Turken en Marokkanen in de Randstad doen het misschien nog wel beter dan zij. Ironisch genoeg wordt in Almere de PVV aangewezen als de oplosser van dit integratieprobleem. De crux is niet te integratie van die Turken en Marokkanen of Surinamers en Antillianen in de polder. Die hebben juist ervaring met immigratie en integratie. Wat de provincie parten speelt is de erfenis van de eerste Nederlandse immigratiegolf. Zij hebben er hun stukje land veroverd en lijken daar geen vierkante meter van af te willen staan en krijgen nu ruzie met de andere Nederlanders die er hun eigen dromen willen verwezenlijken.

De provincie Flevoland roept voor de provinciale verkiezingen op tot een discussie. In het kader van de ‘ opkomstverhogende campagne ‘ zullen er de komende maand overal billboards opduiken met daarop vijf inwoners van Flevoland die hun medeprovincialen gaan vertellen dat ‘Flevoland er ook voor jou’ is. Dat klopt, de Flevotovenaar heeft zijn krachten getoond, maar we hebben nu ook wel gezien dat die geen integratieprobleem kan oplossen.