Euthanasieverklaring bij dementerenden moet anders

Een schriftelijke verklaring voor euthanasie bij patiënten met dementie heeft meer waarde als die vaker opnieuw wordt getekend. Dat zeggen zes artsen en wetenschappers dinsdag in een ingezonden brief in dagblad Trouw.

Twijfel Euthanasie bij mensen die dementeren leidt vaak tot ingewikkelde discussies. Wie het van dichtbij heeft meegemaakt weet hoe moeilijk het is. Een euthanasieverklaring is in principe voor altijd geldig. Je kunt de wilsverklaring opstellen en ondertekenen als je nog niet ernstig dementeert, maar sta je nog wel achter je verklaring als je wél ernstig dementeert? Wat doe je als iemands ziektebeeld plotseling snel verslechtert en je als arts ziet dat de euthanasieverklaring al jaren oud is? Vaak slaat dan de twijfel toe. Wil de patiënt dan nog wel euthanasie laten plegen?

Kanttekeningen De artsen vinden dat we kanttekeningen moeten plaatsen bij de aanname dat euthanasie bij vergevorderde dementie niet mogelijk is. Ook als een patiënt vergevorderde dementie heeft, heeft hij nog ‘goede’ momenten, waarop hij kan aangeven wat hij echt wil. Daar kunnen artsen ook op inspelen door de patiënt juist ook op de goede momenten te bezoeken. Zo kan een arts op verschillende tijdstippen nagaan of de patiënt nog steeds euthanasie wil. De familie van de patiënt kan hier ook een belangrijke rol bij spelen. Zij kennen de patiënt immers het best.

‘Levend document’ De artsen vinden dat de wilsverklaring niet een eenmalige handtekening van de patiënt moet zijn, maar meer een levend document waarin de kijk van de patiënt tijdens een nieuw stadium van de ziekte steeds opnieuw wordt bijgewerkt. Als je de geldigheid van de verklaring beperkt tot een verklaring die ieder jaar een nieuwe update moet krijgen en maximaal twee jaar geldig is, krijg je een veel beter beeld van de wensen van iemand met dementie. En kun je als arts beter handelen op het moment dat iemand opeens achteruit gaat zonder dat je voor moeilijke beslissingen of patstellingen komt te staan.

Mocht iemand met dementie opeens sneller achteruit gaan  dan verwacht, dan kan de arts zich beroepen op de wilsverklaring. Een voorbeeld dat de artsen aanhalen is het geval van een patiënt die plotseling een herseninfarct of een andere acute aandoening krijgt waardoor hij niet meer kan communiceren. Als er in de wilsverklaring duidelijk staat dat iemand in zo’n geval niet verder wil, dan zou euthanasie op basis van de verklaring mogelijk moeten zijn. De artsen die de brief hebben ondertekend zijn oud-voorzitter van de artsenfederatie KNMG Arie Nieuwenhuijzen Kruseman,  hoogleraar medische filosofie en ethiek Guy Widdershoven, hoogleraar neuropsychiatrie Frans Verhey, de arts Corrine Vreeling-van Braband, huisarts Constance de Vries-Ekkers en emeritus hoogleraar gezondheidsrecht Frans van Wijmen.

Lees de hele brief op de website van Trouw.

CC foto: Deb Collins