Een puntzakje met liefde

Wie kent het niet? De teleurstelling als nóg een muziekwinkel sluit, een boekwinkel of een groenteboer? Wie vindt het niet jammer? Dat elektronicazaakje van die aardige man, weggedrukt door de Mediamarkt? Dat kleine boetiekjes plaatsmaken voor grootwinkelbedrijven?

Wie vindt het niet erg? Het dierenleed, de veeziektes, de schade aan het milieu?

En wie is er nu echt tevreden met een massaproduct, vooral als het gaat om iets speciaals ‒ een cadeau, een aandenken of iets moois voor in de tuin? Wie wil dan eigenlijk niet iets unieks waaraan het werk en de aandacht zijn af te zien?

We klagen en we mopperen.

Maar het is een keuze.

Liever een lullig kookboekje  dan een mooi verzorgd werk. Gekocht op internet, want dat is twee euro goedkoper. Niemand betaalt toch graag te veel?

Of dan de bakker. Alleen op zaterdagochtend – als we er al aan toe komen, want de super is zo makkelijk. Ook voor de groente, want anders moet ik er apart de deur voor uit.

Biologisch vlees, of scharrel – ach, dat is toch te duur. Dan maar de kiloknaller – de antibiotica zitten er al in. Gemak dient de mens.

Een kunstwerk voor aan de muur, een sieraad of een kledingstuk – och, ’t is al gauw veel geld. Dan toch maar een poster van een tientje. Of een broek van twintig euro – gemaakt door kinderen in verre landen, maar daar kunnen wij toch niets aan doen?

We leggen de schuld graag bij de ander. Bij de openingstijden, de prijs, het beperkte assortiment. Of de overheid, die maatregelen moet nemen. Maar daar hoort het niet.

We zijn het zelf.

Wij zijn liever lui dan moe – of te belazerd om die paar euro te betalen voor kwaliteit, voor service, expertise, duurzaamheid of handwerk. Omdat het speciaal is, onderscheidend of gewoon mooi. Of omdat je het iemand gewoon gunt.

Zijn we zo geconditioneerd dat we kwaliteit niet meer zien, dat we geen prijs meer stellen op kennis en  vakmanschap?  Of gewoon op de knusheid, persoonlijke aandacht en bekendheid van een buurtwinkel of een zaakje in de stad?  Waar de klant nog koning is, geen wandelende zak met geld? Waar je koopt bij gedreven mensen met hart voor hun product?

Misschien zijn we wel verpest. Je zou het soms denken.

En toch – je hoort de klachten over kwaliteit, over service. De zorgen om het milieu, de stad, het dorp, de verdwijnende winkels en diensten.

En wie kent het niet? Het voldane gevoel als je tevreden weggaat? Bij die winkelier die jóu zag staan, die de tijd voor je nam? Die geen glad verhaal ophing, maar luisterde naar voor je wensen? Bij wie je terug wilt komen? Van wie je wat aanneemt, omdat je hem vertrouwt?

Genieten van een kwaliteitsproduct, handgemaakte schoenen, dat unieke sieraad bij dat gezellige winkeltje, een origineel, geblazen drinkglas – of een mooi ontworpen site? Waaraan je kan zien dat het met zorg en aandacht is gemaakt? Op een eerlijke en duurzame manier?

Van de smaak van écht lekker vlees, een goede wijn of versgemalen koffie? Thuis, of in een restaurant – bij die kok die níet uit pakjes kookt? Of, voor mijn part, bij die snackbar met de zelfgesneden friet – het puntzakje met liefde? Van een concert of een voorstelling, die je inspireert? Een belevenis die je verrijkt en die je jaren bijblijft? Van het zien en waarderen van bevlogenheid?

Laten we elkaar geen fabeltjes vertellen.

Sommige mensen kunnen het gewoon niet betalen. Dat is jammer.

Bijna niemand heeft geld voor altíjd de beste en het mooiste. En dat hoeft ook niet.

Niet iedere winkel is te redden. Internet verbreedt ook je bereik en biedt allerlei nieuwe kansen. Industrie heeft ons heel veel opgeleverd en doet dat nog steeds. En iedereen is druk en supermarkten zijn makkelijk en snel – en daar is op zichzelf niets mis mee.

Je houdt niet alles tegen, en dat moet je ook niet willen. De wereld verandert en vooruitgang heeft ook goede kanten. Heel veel zelfs.

Maar met al dat voorbehoud:

Kwaliteit en ambachtelijkheid voegen wel degelijk iets toe. Dat moeten we niet vergeten. Dat kost misschien wat meer, en misschien kan het niet elke dag en misschien moet je er iets voor laten. Maar dan heb je ook wat.

Is dat het niet gewoon waard?

Wij denken van wel.

Dit artikel is mede geschreven door Jody van der Kwaak, ontwerper en fotograaf.