De grootste uitdaging

Na de afgelopen verkiezingen is er géén commissie aan de slag gegaan om de campagne en de resultaten te analyseren, en dat heeft óók al niet het gewenste effect. Terwijl de partij er toch niet in geslaagd is om zichtbaar en succesvol uit de verkiezingen tevoorschijn te komen. Het geneuzel ben ik zat als nooit tevoren, maar helemaal niet terugblikken kan natuurlijk niet.

Na de Europese verkiezingen vorig jaar leverde een commissie onder leiding van Sharon Dijksma een rapport af, waarin stond wat er allemaal mis was gegaan tijdens die verkiezingen. Omdat ik tabak had van het interne geneuzel en vooral wilde praten over waar de PvdA voor stond, ben ik de site www.wijdoennietmeermee.nl gestart. Die site was een groot succes: meer dan honderd ondertekenaars, tienduizenden hits en nogal wat persaandacht.

Die site bestaat niet meer, en na de afgelopen verkiezingen is er géén commissie aan de slag gegaan om de campagne en de resultaten te analyseren, en dat heeft óók al niet het gewenste effect. Terwijl de partij er toch niet in geslaagd is om zichtbaar en succesvol uit de verkiezingen tevoorschijn te komen. Het geneuzel ben ik zat als nooit tevoren, maar helemaal niet terugblikken kan natuurlijk niet.

Een analyse zou toch niet zo moeilijk moeten zijn. In ieder geval vier onderdelen vielen me op: (1) de overgang van Bos naar Cohen (waarbij er een oud team op de oude manier een nieuwe lijsttrekker bediende),  (2) de opstelling van de PvdA met betrekking tot welke coalitie de voorkeur heeft (eerst “over rechts” adviseren en een middenkabinet tegenhouden, daarna onduidelijkheid scheppen over hoe het standpunt mbt dat middenkabinet nu precies was) en (3) de houding van de PvdA toen “Paars+” een optie was (de als arrogant beleefde houding van sommige PvdA-ers tijdens en rond de onderhandelingen. Daarnaast (4, dus) natuurlijk een aantal inhoudelijke thema’s:

De hypotheekrente-aftrek wordt vooral op een negatieve manier “geframed”, namelijk dat het niet zo mag zijn dat iemand met veel geld minder betaalt voor hetzelfde huis dan iemand met weinig geld. Nu denk ik dat het verschijnsel van de hypotheekrente-aftrek vooral een subsidie aan banken is, maar een feit is dat de discussie over een eventueel einde aan de aftrek onzekerheid veroorzaakt bij huizenbezitters en daarom alleen al geen algemeen gejuich verzoorzaakt.

Niet de economie kapotbezuinigen lijkt me een sterk en sociaal-democratisch thema. Je moet dan alleen wél met een sterk alternatief komen voor de reeëel bestaande problemen. Het liefst gebaseerd op een herkenbare visie. Die was er niet, althans heb ik gemist.

Het sociaal leenstelsel (studenten moeten lenen) klinkt redelijk: veel hoger opgeleiden krijgen beter betaalde banen, dus kunnen later de lening terugbetalen. Nu is het probleem alleen dat door het belastingstelsel de mensen met beter betaalde banen al meer belasting betalen, en ik -ook uit eigen ervaring- weet dat mensen toch liever niet hun carriere beginnen met een schuld. Het zal dus onmiskenbaar leiden tot minder studenten met ouders met minder geld. Met andere woorden: studeren wordt weer alleen voor de rijken. Schandalig.

Dat de PvdA er toch nog in geslaagd is om als tweede partij uit de verkiezingen te komen, is volgens mij voor een groot gedeelte te verklaren uit partijtrouw: veel oudere traditionele PvdA-stemmers blijven de PvdA steunen. Er is een levensgroot gevaar om juist die groep ( verder ) van de PvdA te vervreemden.

Ik heb me dan ook erg verbaasd over het interview dat Job Cohen vandaag aan de Volkskrant heeft afgegeven. Er staan opmerkingen in als “ik weet niet precies met welke plannen van het kabinet ik het eens ben” en “Voor dinsdag ligt er nog niets”. Een visie op de inhoud van de samenwerking in de oppositie, een mening over het Kabinet, een alternatief -waar ik op zou hopen- voor veel van de bezuinigingen van deze regering: er wordt over gezwegen. Verbazend ook dat de PvdA de PVV-stemmer “terug wil winnen”, terwijl de PVV stemmers nu juist van  VVD, de SP en het CDA afkomstig zijn. En of je het vragen van excuses nu als speerpunt van je oppositiestrategie moet maken…

Ik hou voor morgenmiddag dan ook mijn hart vast.

En dat terwijl de “traditionele” uitgangspunten van de PvdA actueler zijn dan ooit: in het collectief regelen wat het individu niet kan, iedereen de mogelijkheid geven voor gelijke toegang geven tot geld, macht en opleiding, het mensen mogelijk maken verder te komen in het leven. Tel daarbij op dat de PvdA een partij is met een zeer actieve achterban, die in de haarvaten van de samenleving actief zijn, en je hebt een sterke basis om een goed en herkenbaar verhaal op te houden.

Laten we gewoon proberen om iedere dag de wereld een beetje mooier te maken. Nogal wat stemmen op de PVV zijn van afkomstig mensen die een probleem hebben met de manier waarop de politiek werkt. Het is dan ook een strategische meesterzet van het CDA om de PVV onderdeel te maken van het politieke establishment. Het is echter aan het CDA, de VVD én de PvdA om het vertrouwen in de politiek te herstellen. En dat zou wel eens de grootste uitdaging van de komende kabinetsperiode kunnen zijn. Dit artikel is eerder verschenen op het weblog Baruch Blogt