De duistere kant van idealisme

“Jede Konsequenz führt zum Teufel.” Of deze uitspraak nou van Luther, Goethe of Berthold Brecht komt, is omstreden. Hoe dan ook, dit principe wordt bijzonder treffend aangetoond in de thriller Night Moves, waarin milieuterroristen meer kapot maken dan bedoeld, in meer dan één opzicht.

Jesse Eisenberg, met zijn humorloze gezicht en samengeknepen ogen, is perfect gecast als Josh, die werkt op een eco-boerderij, maar voelt dat eindeloos discussiëren en het bekijken van correcte documentaires onvoldoende is om de wereld te redden van de ondergang. Samen met Dena (Dakota Fanning), op wie hij heimelijk verliefd lijkt te zijn, zoekt hij contact met de radicalere Harmon (Peter Sarsgaard). Gedrieën smeden ze een plan om met een kunstmestbom een stuwdam op te blazen.

Akelige sfeer Tijdens hun voorbereiding overheerst een akelige sfeer van isolatie. Dit gevoel wordt opgewekt met sobere cameravoering en slimme geluidsmixage, waarop bijna geen achtergrondgeluid te horen is, behalve een enkele schrille kinderstem of een unheimisch stroompje water. Hiermee wordt uitgedrukt hoe ongemakkelijk, wantrouwig en fundamenteel ongelukkig deze personages zich voelen.

Dat gaat van kwaad tot erger als blijkt dat de aanslag een onbedoeld slachtoffer heeft gemaakt. Schuldgevoelens en paranoia hopen zich op. Over de nobele motieven wordt niet meer gepraat, noch over positieve gevolgen van de aanslag, als die er al zijn. Uiteindelijk moet het idealisme worden doorgevoerd tot de grimmige uiterste consequentie en daarna rest de ‘helden’ een bestaan van eeuwig angstig over hun schouder kijken.

Idealisme De conclusie: idealisme levert vooral eenzaamheid op. Waaraan het ontbreekt in Night Moves is contrast. Radicalisme wordt niet alleen veroorzaakt door consequent uitgevoerde idealen, maar ook gevoed door kameraadschap en plezier. Factoren die kunnen omslaan in opjutten en groepsdruk, zoals goed is te zien in vergelijkbare films als American History X en Four Lions. Deze vrolijkere fase van terreur wordt overgeslagen. Dit is een bewuste keuze van de makers, maar hierdoor wordt Night Moves wel een wat kille film.

Night Moves is daarnaast ook erg spannend. Op sommige momenten zit de kijker ademloos op het puntje van zijn stoel, en alleen daarom al is de film een bioscoopkaartje waard.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film.  Volg Bart ook op Twitter