CDA vaag over veiligheid

Het tweede programma dat behandeld wordt in deze serie is het programma ‘Keuzes voor een beter Nederland’ van het CDA. Dit programma heeft niet de pretentie om voor de komende vier jaar alle mogelijke problemen en uitdagingen te voorspellen en van een pasklaar antwoord te voorzien. Dit is niet mijn mening, maar een quote van het CDA zelf in de leeswijzer. Gelukkig wordt dit snel gevolgd door de belofte dat er een fundamentele analyse geboden wordt over wat er volgens het CDA misgaat in de samenleving. Dit maakt nieuwsgierig.

Het programma is opgebouwd rond de kernwaarden van het CDA. Onder de kernwaarde ‘Sterke samenleving’ komt veiligheid veelvuldig naar voren. In de inleiding die inhaakt op de kernwaarde ‘Waarde en traditie’ wordt al wel beknopt aangegeven wat volgens het CDA belangrijk is rond het thema veiligheid, namelijk terreur, aanslagen en conflicten. Daarnaast zijn er vluchtelingen die op zoek zijn naar veiligheid en een thuis. Sowieso komt ‘veilig thuis’ of ‘veilig en thuis’ als combinatie relatief vaak voor in het programma (zeven keer).

Sterke Samenleving gaat over veel verschillende onderwerpen: van democratie en cultuur tot onderwijs en daarom duurt het even voordat het thema veiligheid echt aangeroerd wordt in een eigen paragraaf (2.4). Maar wanneer men dan in het programma echt gaat uitweiden over veiligheid, start men met het opnemen van een niet te onderbouwen stelling:

Uit de veiligheidsmonitor blijkt al jaren dat er een dalende trend is rond de gevoelens van onveiligheid. Sterker nog: in 2015 was het gevoel van onveiligheid nog niet zo laag  (men voelt zich dus steeds veiliger). Ook het aantal slachtoffers van misdrijven is nog niet zo laag geweest de afgelopen 10 jaar. Een andere opvallend standpunt is dat op termijn alle coffeeshops gesloten moeten worden (paragraaf 2.4.4), want: “Alleen op die manier kunnen we de drugshandel een halt toeroepen.” Dit is des te vreemder omdat volgens het programma zelf “het overgrote deel van de in Nederland geproduceerde softdrugs bestemd is voor de export”. Volgens deze redeneerlijn zou het sluiten van Nederlandse coffeeshops dan leiden tot maar een klein beetje minder productie. Het klinkt daarmee als een drogreden.

Op een aantal vlakken rond criminaliteitsbestrijding wordt men redelijk concreet wat betreft de aanpak: het aanscherpen van voorwaardelijke invrijheidsstelling wordt uitgewerkt, men wil een verbod op criminele motorclubs, het sluiten van coffeeshops wordt zoals gezegd bepleit, evenals het afdwingen van encryptiebevelen en ontoegankelijk maken van gegevens op computers.

In paragraaf 2.5 komt vervolgens aan bod hoe het CDA de strijd tegen terreur wil aanpakken. Helaas komt men niet verder dan algemene statements rond de preventieve aanpak van radicalisering door maatregelen als het uitzetten van haatpredikers, het strafbaar stellen van verheerlijken van geweld, preventieve hechtenis van terugkerende jihadstrijders en het verbieden van financiering van moskeeën en islamitische organisaties door buitenlandse overheden. Persoonlijk lijken mij dit niet allemaal afdoende middelen voor preventie, immers jihadstrijders zijn al geradicaliseerd. Preventie start overigens bij de wijkagent , maar daarover wordt überhaupt niet gesproken in het stuk.

In dezelfde paragraaf noemt het programma ook nog wat algemene zaken als er zijn ‘extra investeringen nodig’ en “Voor de opsporing van potentiële terroristische cellen is een uitstekende samenwerking tussen de veiligheidsdiensten en Justitie geboden.” Beiden zaken waar je het niet mee oneens kunt zijn, maar die verder niet uitgewerkt worden.

De meest opvallende uitspraak rond terrorisme is overigens de volgende:

Ik ga er voor het gemak maar vanuit dat men met dit homoniem niet bedoelt dat men staat te popelen om een aanslag.

Veiligheid en economische stabiliteit zijn de kerntaken van de Europese Unie. Bewaking van de buitengrenzen, samenwerking tegen grensoverschrijdende criminaliteit, cybercrime en terrorisme zijn de belangrijkste prioriteiten. Daarnaast zijn gegevensuitwisseling, coördinatie, en gezamenlijke opsporing voor het CDA de belangrijkste onderwerpen. Overigens zonder uit te leggen wat dat betekent. Een mooi voorbeeld hiervan is ook het defensiebeleid. Het CDA wil een sterker Europees defensiebeleid en Europa moet “haar eigen verantwoordelijkheid waarmaken op het terrein van defensie”. Maar wat betekent dat? Is dat een Europees leger? Is dat een verregaande Europese samenwerking? Dat wordt niet duidelijk uit het stuk, ook niet in de paragraaf over de krijgsmacht.

Overigens wordt men in de krijgsmachtparagraaf ook niet heel concreet over maatregelen. Investeringen moeten oplopen tot de NAVO-afspraken, maar niet genoemd is binnen welke tijdspanne. In ieder geval wel langer dan vier jaar, want in de komende kabinetsperiode moet het naar het Europees gemiddelde gaan. Ook wil het CDA investeren in onze militairen: “Daarom willen wij hen de juiste middelen bieden, de beste training en een werkbaar mandaat als zij op missie gaan.” Wie niet zou je zeggen, maar hoe, dat wordt niet duidelijk gemaakt.

Verder noemt men nog onderwerpen als verkeersveiligheid (twee regels), dat Groningers veilig moeten kunnen wonen (1 regel), voedselveiligheid (wat men niet verder wil reguleren) en gaat men nog vrij uitgebreid in op het onderwerp veilig thuis wonen.

Het CDA heeft met ‘Keuzes voor een beter Nederland’ de eigen pretentie waargemaakt om niet alle mogelijke problemen en uitdagingen te voorspellen in de maatschappij en die van een pasklaar antwoord te voorzien. De belofte een fundamentele analyse te bieden ontbreekt in ieder geval op het vlak van veiligheid. Men blijft veel steken in algemeenheden, vaak niet onderbouwde voornemens en bovendien ook fouten in de aannames. Maar wat vooral ook ontbreekt is een financiële paragraaf of toelichting over wat de maatregelen mogen kosten.

Verder valt het op dat veel van de veiligheid vooral gaat over sociale veiligheidsonderwerpen (criminaliteit, terreur) en de fysieke veiligheid (rampen) vrijwel volledig ontbreekt. Al met al zie ik nog veel mogelijkheden tot verbetering van het programma.

Eindcijfer: 4

Keuzes voor een beter Nederland is hier te downloaden. De gebruikte versie is de versie die op 2 december 2016 te downloaden was vanaf deze pagina. Deze bespreking is eerder verschenen op de site van Berenschot.