Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Bzzzoem! Bijen aller winkels verenigt u

  •  
08-05-2018
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
61 keer bekeken
  •  
Schermafbeelding 2018-05-08 om 11.58.25

© Uit: 'het leven van een arbeidster in het kleedingbedrijf'

De winsten van de Bijenkorf bloeien, de omzetten groeien. En de bijen van het mooiste warenhuis van Nederland, die zoemen! Want het is tijd voor een loonsverhoging voor alle medewerkers
‘Wisten jullie dat de eerste vrouw die een betaalde baan kreeg als bestuurder bij de vakbond, een medewerkster van de Bijenkorf was?’ Sinds ik gelezen heb dat kostuumnaaister Alida de Jong in 1912 vanuit het atelier van het beroemde warenhuis de overstap maakte naar het bestuur van de Bond van de Kledingindustrie, begin ik elke ledenbijeenkomst als FNV-onderhandelaar met deze vraag. Wat is het mooi dat de verkoopsters van de Bijenkorf die zich vandaag de dag uitspreken vóór een algemene loonsverhoging, normale roosters en tégen het bizarre negen- en tienen-systeem, in zo’n rijke traditie van vakbond en vrouwenbeweging staan.
Alida de Jong kende ik tot voor kort alleen als naam op een vakbondsboekje uit 1926 over ‘het leven van een arbeidster in het kleedingbedrijf’. Omdat er zulke prachtige afbeeldingen in staan van grafica Fré Cohen, had ik het een mooi plekje gegeven in mijn boekenkast. Pas vorige maand las ik het goed. Alida vertelt over de jonge naaister Mientje, die onder slechte omstandigheden in een atelier werkt. De vakbondsvonk slaat op haar over als zij over een staking bij de Bijenkorf hoort in 1911. Waar ‘arbeidsters na enkele dagen met winst uit den strijd kwamen’. En die winst was groot: de arbeidstijd werd verkort, ‘de loonen werden geregeld’, er kwam een ziekte-uitkering en de medewerkers konden voortaan op vakantie met behoud van loon.
Omdat ik zelf sinds december als FNV-onderhandelaar betrokken ben bij de Bijenkorf, wilde ik hier meer van weten. En zo kwam ik er na wat zoeken achter dat Alida de Jong al op jonge leeftijd actief was voor de bond en op haar 27e zelfs stakingsleider was. In 1912 nam zij ontslag bij de Bijenkorf in Amsterdam om bij de vakbond te gaan werken. Jaren later zou zij Kamerlid worden voor de SDAP. Overigens is het Alida met de klemtoon op de eerste A, zo weet ik van Peter-Paul de Baar, die in de jaren tachtig een scriptie over haar schreef, en die ook initiatiefnemer is van het museum over die andere beroemde vakbondsman (en schrijver) Theo Thijssen. Ik ontdekte dat Alida de Jong de tante is van de beroemde historicus Loe de Jong. Net als Fré Cohen was zij joods, zij kwamen in de oorlog op een verschrikkelijke manier aan hun einde.
Wat is het boekje van Alida nog actueel. Neem bijvoorbeeld dit citaat: ‘Voor de ergste belhamels, de onruststooksters, zooals enkele meisjes, die den moed hadden voor hare rechten op te komen, werden genoemd, eindigde de zaak dan met ontslag.’ Tjee, wat doet mij dat denken aan de keiharde opstelling van veel werkgevers tegen medewerkers die hun nek durven uit te steken. Wat heb ik toch enorm veel respect voor de leden die zich durven te bemoeien met hun arbeidsvoorwaarden.
En dan hoort hoort, hear hear winkelmedewerksters van nu, wat Alida nog meer schrijft. ‘Vrouwenarbeid en lage loonen waren zoo saâmgeweven, dat de arbeidsters zelf er niet tegen in opstand kwamen. Behoeft het verwondering te wekken, dat het lot van de dameskleermakers en van de naaisters steeds slechter werd en daarentegen de winsten van de werkgevers grooter.’ Ook dat is nu aan de hand bij de Bijenkorf. Hoge winsten, maar omdat opstand uitblijft, dreigen de steenrijke eigenaren van het warenhuis in Canada en Groot-Brittannië weer alle miljoenen op te slokken. Terwijl het maximum schaalloon van de fulltime verkopers die Ralph Lauren, Longchamp en Ittala verkopen op 1750 euro bruto per maand ligt. Steeds als ik dit bedrag opschrijf kijk ik even in de cao of het echt zo laag is. Ja, het is echt zo laag.
Hoe kan het toch dat van alle modehuizen juist de Bijenkorf zo’n rijke vakbondstraditie heeft? Zou het misschien iets te maken hebben met de naam van het warenhuis? Bijen weten immers bij uitstek dat je alleen door samenwerken sterk wordt en mooie dingen kunt maken. Bzzz, bzzzoem. ‘Bijen aller winkels verenigt u’, denk ik steeds. Want als de winsten van de Bijenkorf bloeien, dan is het hoog tijd voor een rechtvaardige beloning voor alle medewerkers. Geheel in de geest van Alida de Jong.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.