Update: Inspecteurs staken onderzoek ... 'Syrië reageerde te laks op verzoek' ... Regime staat VN-onderzoek toe ... 'Ernstige reactie' als inzet chemische wapens bewezen wordt ... Hollande over gifgasaanval: 'Deze daad blijft niet onbestraft'
De Amerikaanse president Obama en de Britse premier Cameron stellen dat er een ‘ernstige reactie’ zal volgen als bewezen wordt dat het regime in Syrië chemische wapens heeft ingezet tegen de eigen bevolking. Volgens de Britse krant The Independent volgt er binnen twee weken een militaire actie tegen het bewind.
De regeringsleiders kwamen tot die conclusie in een telefoongesprek zaterdagavond over de kwestie. Ze constateren dat er steeds meer aanwijzingen zijn dat Assad de wapens heeft gebruikt. Amerikaanse inlichtingendiensten trachten te achterhalen wat er is gebeurd maar achten het, net als hun collega’s van andere westerse landen, waarschijnlijk dat het regime verantwoordelijk is voor de gasaanval die volgens de oppositie tussen de 500 en 1000 burgers het leven heeft gekost. Het Witte Huis ziet in de weigering van Assad om mee te werken aan een onderzoek door de VN een teken dat het regime iets te verbergen heeft, aldus een woordvoerder.
Obama heeft zaterdag overlegd met zijn militaire staf en opdracht gegeven scenario’s voor alle mogelijkheden. Cameron sprak ook met de Canadese premier Harper die op zijn beurt weer belde met de Franse president Hollande. De Verenigde Staten willen alleen ingrijpen als de actie gesteund wordt door een internationale coalitie, verklaarde Obama vrijdag.
Intussen gaf de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken te kennen dat VN-inspecteurs zullen worden toegelaten tot de wijk in Damascus waar de aanval zou zijn uitgevoerd. Minister Mohammed-Javad Zarif zei volgens het Iraanse staatspersbureau IRNA dat zijn Syrische collega hem dat heeft gegarandeerd.
Als de Verenigde Staten overgaan tot een militaire actie tegen Syrië zal dat vermoedelijk een aanval met kruisraketten zijn, te lanceren vanaf schepen in de Middellandse Zee. De Verenigde Staten hebben een extra oorlogsschip naar het gebied gestuurd dat zich voegt bij de drie schepen die er al zijn.
Update 14:20
De Morgen meldt dat ook de Franse president dreigende taal uit:
Er is een waaier aan bewijzen dat er chemische wapens gebruikt werden bij de aanval en alles wijst er op dat het Syrische regime hiervoor verantwoordelijk was”, aldus Hollande, die benadrukte dat Frankrijk “deze daad niet onbestraft zal laten”. Hollande had een telefonisch onderhoud met de Britse premier David Cameron. Beiden zullen binnenkort overleggen over een antwoord op de aanval, zo klonk het.
Update 19:15
Syrië staat een VN-onderzoeksteam toe de plek van de aanval te bezoeken en onderzoek te doen. (Zie video.) Minister van Buitenlandse Zaken vindt het een belangrijke stap maar constateert dat Syrië te lang geaarzeld heeft waardoor bewijsmateriaal nu mogelijk is aangetast. Hij wil dat de inspecteurs ongehinderd kunnen werken. “We moeten nu de uitkomst van het onderzoek afwachten en niet speculeren over de schuldvraag.”
Update 00:15
De Britse krant The Independent meldt dat er binnen twee weken een Amerikaanse luchtaanval op Syrië zal plaatsvinden. Volgens anonieme regeringsbronnen die de krant aanhaalt is de vraag niet meer ‘of’ maar ‘hoe’? Mogelijk wordt er geen toestemming van de VN afgewacht. Andere media komen met soortgelijke berichten.
Het is nog niet duidelijk of Britse militairen deel zullen nemen aan de aanval of dat Londen slechts politieke steun verleent. Een Britse regeringsbron zegt dat duidelijk gemaakt moet worden dat inzet van chemische wapens niet ongestraft blijft. Cameron breekt zijn vakantie naar verwachting af en keert morgen terug naar Londen. De Amerikaanse en Britse stafchefs hebben morgen een vergadering, die overigens al vóór de escalatie ingepland is. Cameron en Obama hebben vandaag en morgen opnieuw contact. Cameron zal ook andere Europese leiders benaderen.
De actie zal niet bedoeld zijn om in het militaire voordeel van een van de strijdende partijen te zijn, ze dienen slechts als waarschuwing aan het regime om niet opnieuw chemische wapens te gebruiken.
De vrees bestaat dat een militaire actie tot verharding van de internationale verhoudingen leidt. Rusland en Iran zullen een dergelijke stap niet accepteren. Ook de pogingen om het Syrisch conflict via onderhandelingen tot een einde te brengen lopen dan een forse deuk op.
Update 26.08 11:15
De VN-inspecteurs hebben hun hotel in het centrum van de Syrische hoofdstad Damascus verlaten en zijn onderweg naar een wijk waar vorige week een chemische aanval zou hebben plaatsgevonden. Dat meldt onder meer de NOS. Dankzij een staakt-het-vuren tussen het Syrische regime en de het gewapend verzet, kunnen de VN-inspecteurs er veilig heen reizen.
De Britse minister Hague waarschuwt echter dat het Syrische bewind het bewijsmateriaal waarschijnlijk al heeft vernietigd. Volgens een Amerikaanse functionaris is de toestemming van Damascus om VN-inspecteurs onderzoek te laten doen, te laat.
Update 13.40
De auto van de VN-inspecteurs in Syrië is door onbekende sluipschutters beschoten. De auto is niet meer bruikbaar, waardoor de inspecteurs hun onderzoek hebben moeten staken. Dat meldt onder meer NRC Handelsblad.