Angsthaas Wopke Hoekstra draait en maakt de weg vrij voor BBB

Er moest wel een keer gedraaid worden, want de impasse bleef maar voortduren. En nu is er dan daadwerkelijk iemand gedraaid. Het zal geen verbazing wekken dat het de leider van het CDA is, de draaipartij bij uitstek. In het AD noemt Wopke Hoekstra de afspraak uit het regeerakkoord om in 2030 de stikstofdoelstellingen te realiseren 'niet heilig'. Als voorman van een (althans op papier) christelijke partij weet Hoekstra vanzelfsprekend exact wat deze woorden betekenen. Iets wat ‘niet heilig’ is, is niet wezenlijk, laat staan verplicht. Met andere woorden: Hoekstra vindt dat je best wat langer mag doen over het halen van de stikstofovereenkomst, waaronder hij zo'n half jaar geleden nog zijn handtekening zette.

Uiteraard komt het het CDA heel goed uit om de 2030-doelstelling los te laten. De zelfverklaarde partij voor de boeren werd geconfronteerd met zeer hardnekkig verzet tegen zijn stikstofplannen, gesteund door een niet onaanzienlijk deel van de bevolking. In de peilingen is dat al geruime tijd zichtbaar. De christendemocraten zijn virtueel diep weggezakt en worden volledig overvleugeld door het clubje van hun ex-lid Caroline van der Plas, de BoerBurgerBeweging (BBB). 

Of het weer bergopwaarts zal gaan nu het CDA zijn principes heeft verloochend blijft overigens afwachten. Kiezers houden in het algemeen niet van partijen die de ene keer eens dit en dan weer heel iets anders verkondigen. De PvdA kan er van meepraten.

De grote vraag is: hoe nu verder? De meest voor de hand liggende reactie die Hoekstra zou kunnen krijgen luidt dat een coalitie met het CDA ook niet heilig is. Zonder de christendemocraten kan het kabinet weliswaar niet meer op een Kamermeerderheid rekenen, maar daar valt eventueel wel een mouw aan te passen. PvdA en GroenLinks hebben samen 17 zetels, 3 meer dan het CDA. Ik noem maar een oplossing.

Toch voorzie ik dat VVD-leider (en premier) Mark Rutte hier niet voor zal kiezen. Hij mag dan kort geleden nog hebben verklaard dat de coalitieafspraken over stikstof recht overeind staan, ik denk niet dat hij veel argumenten nodig heeft om in navolging van Wopke een reuzendraai te maken. Dat hij dan zijn eigen stikstofminister Christianne van der Wal moet laten vallen, zal hij niet zo’n ramp vinden. 

Gert-Jan Segers, leider van de ChristenUnie – ook een soort boerenpartij dus –, zal wel evenmin durven vasthouden aan de zo moeilijk te verwezenlijken stikstofafspraken. D66 is dan de enige coalitiepartner waarvoor 2030 wel heilig blijft. (Dat mag ik tenminste hopen.) Nu heeft deze partij 24 zetels, zodat ze als regeringspartij niet gemist kan worden. Kortom: dit wordt het einde van Rutte IV. Tijd voor Rutte V waarschijnlijk. Met BBB als plaatsvervanger van D66. Kunnen de ultrarechtse kiezers hun vingers weer eens gaan aflikken.

Voor iedereen die het niet met het regeringsbeleid eens is, zijn de voorbije maanden een uitstekende leerschool geweest. Zij weten voortaan: als je maar voldoende tractoren ter beschikking hebt en het lef om de regels aan je laars te lappen, win je. Zeker als het kabinet bestaat uit angsthazen met slappe knieën.

Superbemiddelaar Johan Remkes zal wellicht met gemengde gevoelens terugkijken op de afgelopen periode. Hij heeft zich de blaren op zijn tong gepraat met zo’n beetje alle  betrokkenen, in een poging te polderen wat er te polderen viel. Allemaal voor niks geweest. Maar ach, vermoedelijk wist hij dat wel en was zijn werkelijke opdracht alleen maar zoveel mogelijk mist te scheppen.