Amerikaanse vredesinitiatief tussen Israël en de Palestijnen mislukt

Gisteren verstreek de deadline van het Amerikaanse vredesinitiatief onder leiding van minister van Buitenlandse Zaken John Kerry. In onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen die in de afgelopen negen maanden plaatsvonden, is geen enkele vooruitgang geboekt. Integendeel, de vooruitzichten op een rechtvaardige en duurzame oplossing van het conflict zijn verder verslechterd.

Niet alleen Amerika, maar ook Europa treft blaam voor dit zoveelste diplomatieke debacle. Onder het mom van ‘laten we Kerry niet in de wielen rijden’ heeft Europa Israëls grootschalige en zeer ernstige schendingen van het internationaal recht de afgelopen maanden gedoogd.

Ook Frans Timmermans, onze minister van Buitenlandse Zaken, en veel Tweede Kamerleden hebben deze reflex vertoond. Paradoxaal genoeg hebben zij daarmee de kans op een diplomatieke doorbraak juist verkleind. Immers, de Westerse gedooghouding heeft de Israëlische regering aangespoord zich in te graven in onwrikbare posities en te volharden in illegaal beleid dat Kerry’s initiatief heeft getorpedeerd.

Natuurlijk wil Netanyahu de wereldgemeenschap doen geloven dat de Palestijnen schuldig zijn aan Kerry’s mislukking. Eerst probeerde hij ons wijs te maken dat vrede uitblijft omdat de Palestijnen Israël niet als Joodse staat willen erkennen. Die list werkte niet, alleen al omdat de Palestijnen de staat Israël al meer dan 20 jaar erkennen, terwijl de Israëlische regering nog nooit het recht op zelfbeschikking van de Palestijnen heeft erkend, laat staat de staat Palestina.

Ook wilde Netanyahu ons doen geloven dat vrede uitblijft omdat de Palestijnen haatzaaien en geweld verheerlijken. Ook die kunstgreep had weinig effect. Immers, in het Israëlische kabinet en parlement wemelt het van bewindslieden en parlementariërs die voortdurend haatzaaien en geweld verheerlijken, om nog maar te zwijgen over extremistische kolonisten die in bezet gebied de Palestijnse burgerbevolking terroriseren, vaak met steun van de Israëlische bezettingsmacht.

Mocht Netanyahu willen bewerkstelligen dat Palestijnen positiever over Israël denken, dan kan hij morgen een begin maken met het beëindigen van de Israëlische bezetting, die binnenkort 47 jaar duurt. Zevenenveertig.

Sinds afgelopen week heeft Netanyahu een nieuw excuus: Fatah, de politieke beweging van president Abbas, heeft zich met Hamas verzoend. Daags na de ondertekening van het verzoeningsakkoord tussen Fatah en Hamas heeft Netanyahu de onderhandelingen met de Palestijnen afgebroken.

Netanyahu’s doel is duidelijk: hij wil de Palestijnen zwak en verdeeld zien. Die zijn al zo zwak en weerloos ten opzichte van Israël, dat over een van de sterkste legers ter wereld beschikt en atoomwapens heeft. Als de Palestijnen dan ook nog onderling verdeeld zijn, hebben zij nog minder mogelijkheden om voor hun rechten op te komen.

Nationale eenheid aan Palestijnse zijde is dan ook een noodzakelijke voorwaarde voor het bereiken van een rechtvaardige oplossing van het conflict met Israël. Een voorwaarde voor een levensvatbare Palestijnse staat, waar de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem én de Gazastrook deel van uitmaken.

Of het verzoeningsproces slaagt zal in hoge mate afhangen van de internationale gemeenschap. Als die Hamas blijft boycotten, op basis van rigide voorwaarden, terwijl geen enkele voorwaarde aan Israël wordt gesteld, is het kwetsbare verzoeningsproces ten dode opgeschreven.

Het gaat erom dat Hamas zich aan het internationaal recht houdt. Dát mag en moet de internationale gemeenschap eisen.

Tot er over enkele maanden Palestijnse parlementsverkiezingen plaatsvinden, zal Hamas geen deel uitmaken van de Palestijnse regering. De regering van nationale eenheid die de komende weken gevormd wordt, zal bestaan uit technocraten. Dat legde Dr. Hanan Ashrawi, lid van het Uitvoerend Comité van de PLO, deze week glashelder in een CNN-interview uit.

Mocht Hamas na de verkiezingen toetreden tot een coalitieregering, dan telt wat die regering zegt en doet. In het geval van Israël worden ook niet individuele partijen op hun standpunten afgerekend.

In de Israëlische regering zitten diverse partijen, waaronder de Likud-partij van premier Netanyahu, die een Palestijnse staat afwijzen. Minister Bennet (Economische Zaken) van de Hababit Hayehudi-partij pleit openlijk voor annexatie van het grootste deel van de Westelijke Jordaanoever en ageert agressief tegen de twee-statenoplossing.

Heeft dat Europa ooit ervan weerhouden om met de regering-Netanyahu te praten en samen te werken? Het aanhoudend wederrechtelijke optreden van de regering-Netanyahu heeft voor het kabinet-Rutte zelfs geen obstakel gevormd om nauwere banden van samenwerking met die regering te smeden.

Net als de EU heeft de Nederlandse regering bij monde van minister Timmermans vaak het belang benadrukt van verzoening tussen de Palestijnen onderling.

De verzoening aan Palestijnse kant is een essentiële voorwaarde om uiteindelijk een duurzame vredesregeling te laten slagen”. Minister Timmermans, 5 november 2013 in de Eerste Kamer

Beste Frans, het is tijd om de daad bij het woord te voegen. Nadat de internationale gemeenschap jarenlang Palestijnse verdeeldheid in de hand heeft gewerkt, moet nu steun verleend worden aan de moeizame pogingen van Fatah en Hamas om tot elkaar te komen.

Eis van de Palestijnse regering dat zij het internationaal recht naleeft. Maar eis dat ook van de Israëlische regering. Stel de voorwaarden die voor de Palestijnse regering gelden ook aan de regering-Netanyahu. En verbindt er consequenties aan, als Israël die voorwaarden schendt.

Van Agt is voorzitter van The Rights Forum