Weeshuis gebouwd in Afghanistan met geld van VARAgids-lezers

Als je vanuit de Afghaanse hoofdstad Kabul zo’n 75 kilometer noordwaarts reist, rijd je naar een gerestaureerd jongensweeshuis waar aan de muur het BNNVARA-logo is geschroefd. Daaronder, in een korte tekst, worden de lezers van de VARAgids hartelijk bedankt. Rij vijf minuten verder en je komt aan bij een meisjesweeshuis. Voorheen was het een plek waar meisjes sliepen in wankele bedden, op matrassen met gaten erin. Nu staan er nieuwe bedden. Ook weer met dank aan de VARAgids. Wat is hier gebeurd?

In de zomer van 2020 deed documentairemaker Sinan Can een oproep in de VARAgids: er is geld nodig voor het jongensweeshuis in de provincie Parwan (Afghanistan), en voor het Afghaanse meisje Fatima dat voor dood was achtergelaten in de vrieskou, maar gevonden werd. Die boodschap kwam aan: 25.562 euro en 90 cent werd overgemaakt op de rekening van BNNVARA. Dat was prachtig, maar ook nogal méér dan begroot.

Wat er daarna gebeurde, leidde uiteindelijk tot het bordje aan het Afghaanse weeshuis. ‘Toen ik daar voor het eerst kwam, zaten er geen ramen in de kozijnen. Er was niet eens een kachel,’ herinnert Can zich. ‘En dat in een land waar het tien graden kan vriezen. Daarom werd er in de winter ook geen lesgegeven.’
De jongens in dat weeshuis wilden wél les. Ook in de winter, desnoods bij tien graden vorst. ‘Dat zijn jongens die alles over hebben voor school. Ze geloven heilig dat onderwijs de sleutel is naar een beter leven. Ze dromen om arts te worden. Wat ze nodig hadden waren ramen in de kozijnen. Een deur. En een kachel.’

Can schakelde zijn vriend Wali Hashimi in, die hij nog kende uit de tijd dat hij werkte voor onder meer Zembla. Hashimi verhuisde jaren geleden terug naar zijn geboorteland Afghanistan en zorgde (opnieuw, de twee mannen werkten eerder samen bij andere projecten) ervoor dat het geld voor het jongensweeshuis goed werd besteed: Hashimi inspecteerde en monitorde de verbouwing en begeleidde het proces. En zo werd het gebouw vorstbestendig, er kwam een basketballveldje én een bordje aan de muur: dankjewel, VARAgids.

Dan het meisje dat Can beschreef. Een meisje dat moeilijk kon lopen vanwege een aantast zenuwstelsel. Can wilde goed schoeisel en een fysiotherapeut die haar kon helpen. ‘Ze is naar twee ziekenhuizen geweest, dat verhaal is wel minder hoopvol,’ zegt Can nu. ‘Haar zenuwstelsel bleek zó beschadigd, zij zal niet oud worden is door twee verschillende artsen gezegd. Tot haar dood draag ik de kosten voor haar zorg. Als dat nog vijf jaren zijn, wil ik dat het vijf mooie jaren worden voor de kleine Fatima. Ze krijgt alles wat ze nodig heeft.’ Het meisje woonde in het meisjesweeshuis met de bedden met de gaten. Maar dat is nu dus óók opgelost, met het geld uit Nederland.
Omdat er zoveel geld was binnengekomen, was er nog een paar duizend euro over. Dat ging naar twee andere projecten: naar een schooltje in Beiroet dat verwoest was door een explosie, opgezet door een kleine Duitse organisatie. En naar een vriend Alaeddin Janid (hij was ooit als Syrische vluchteling naar Nederland gekomen) die op de grens tussen Syrië en Turkije een weeshuis bestiert, waar het voedsel op was voor vijftien Syrische weeskinderen. ‘Het geld is nu op, iedereen is betaald, niemand is iets tekortgedaan,’ besluit Can.

Maar daarmee is het hele verhaal nog niet verteld. Want Can ging een dag ná dit interview naar de notaris, om een stichting op te zetten voor deze kleinschalige projecten – daarover volgend jaar meer. En er zijn plannen voor een weesdorp. ‘Dat is een langetermijnplan, dat wordt mijn laatste wapenfeit: een plek waar ik van zo’n vijftig weeskinderen liefdevolle en hopelijk gewetensvolle mensen wil maken.