Dreigen jongeren onderdoor te gaan aan klimaatangst?

Puthany is klimaat-depressief. Ze maakte mee hoe gebieden in haar geboorteland Cambodja door bosbranden werden verwoest. ‘Ik voel me echt machteloos. Ik herken mezelf in het woord klimaatdepressie. Ik voel me wel eenzaam. In mijn directe omgeving kan ik er niet echt over praten, alleen klimaatorganisaties begrijpen mij. Je krijgt de stempel ‘klimaatgekkie’. Ik geef wel een reet om het klimaat’, zo vertelt ze in Yung DWDD .

Zoals Puthany zijn er nog veel meer mensen die zich extreme zorgen maken over klimaatverandering. Psychologen waarschuwen dat een groeiend aantal mensen wordt geconfronteerd met de harde realiteit van de ecologische afbraak van de aarde, en traumatische klimaatgebeurtenissen van dichtbij meemaken, zo meldt Joop. Met name jongeren zijn hier gevoelig voor. Het onderzoek, dat zich in eerste instantie focuste op klimaatwetenschappers en onderzoekers, bood onderzoeker Klinische psychologie dr. Patrick Kennedy-Williams al snel het inzicht dat niet alleen wetenschappers maar ook jongeren deze angst ervaren. Toen hij de focus van zijn onderzoek verlegde naar tieners bleek dat zelf bij veel jongere kinderen al een zeker mate van klimaatangst zichtbaar is. 

Kennedy-Williams: 'Mijn eigen dochter was nog maar zes toen ze naar me toekwam en zei: ‘Papa, winnen we de oorlog tegen klimaatverandering?’ En ik was op dit moment gewoon in de war. Het heeft me echt laten zien hoe belangrijk het is om als ouder voorbereid te zijn op het gesprek, zodat we op een nuttige manier kunnen reageren”, zegt dr. Kennedy-Williams in the Guardian.'

De jongere generatie voelt zich vaak machteloos. Het gevoel van urgentie bij machthebbers en de jongeren verschilt enorm. ‘Ik ben er 24 uur per dag mee bezig’, vertelt de 22-jarige Chiara Arena bij Joop in april 2019 . ‘Het is beangstigend. Je zou kunnen spreken van een klimaatdepressie. We zien geen toekomst meer.’

'Het is onmogelijk om jonge mensen volledig af te schermen van de realiteit, en dat dit ook contraproductief zou werken', aldus Kennedy-Williams. 'Ouders moeten eerder praten met hun kinderen over hun zorgen en angsten. Ze moeten hen laten zien dat elke actie om het klimaat te redden – hoe klein ook – een verschil kan maken.'

Klimaattherapie
En zij zijn niet de enigen met een klimaatdepressie. Jongeren voelen zich steeds vaker depressief om hoe er met de aarde wordt omgegaan en wat de gevolgen daarvan zijn. Cecilia Adorée herkende de eenzaamheid bij jongeren en besloot hier iets aan te doen. Ze begon de podcast Klimaattherapie. ‘Ik dacht nogal alleen te zijn in mijn zorgen om de aarde. Maar toen ik een mini-docu publiceerde over mijn ervaring op een boot vol klimaatactivisten, bleek dat niet zo te zijn. De gevolgen van de klimaatcrisis worden steeds zichtbaarder. (…) Het is duidelijk dat de ernst van de situatie bij steeds meer mensen doordringt, maar over de gevoelens die daarbij loskomen wordt nog steeds niet veel gepraat. Rouw om een veranderende wereld, angst voor wat er komen gaat, en machteloosheid omdat het probleem zoveel groter is dan wijzelf.’

Dringende noodzaak
Ook de wereldberoemde klimaatspijbelaar Greta Thunberg is radeloos. In een speech bij de klimaattop van de Verenigde Naties in New York waarschuwt ze de wereldleiders: ‘Waag het niet mijn generatie te verraden.’ 

Duidelijke taal waarin ze uitlegt welk gevoel er heerst binnen haar generatie. ‘Al meer dan dertig jaar is de wetenschap glashelder. Hoe durven jullie blijven wegkijken en hierheen te komen en te zeggen dat je al voldoende doet, terwijl de oplossingen en de politiek die nodig is nog steeds nergens te bekennen vallen. Jullie zeggen dat jullie ons horen en dat jullie de dringende noodzaak snappen. Hoe boos en verdrietig ik ook ben, ik geloof dat niet. Want als jullie de situatie echt zouden begrijpen en nog steeds zouden falen te handelen, dan zouden jullie kwaadaardig zijn en dat weiger ik te geloven.’  

Calimerocomplex
Ook Milieudefensie is bekend met het verschijnsel van de klimaatdepressie. In mei van dit jaar deelden zij al tips om er vanaf te komen op hun website. Het is een drie-stappen-plan, bestaande uit: elkaar opzoeken, humor en stoppen met wijzen naar elkaar. Ook hier geldt: wanneer je je zorgen deelt is het de helft minder zwaar. En daarnaast kan je samen meer bereiken dan in je eentje. Een tip van Milieudefensie is dus ook om je te verenigen in acties en protesten. Daarnaast is het dus belangrijk om het licht te houden. ‘Nieuws over klimaatverandering is al zwaar genoeg’, volgens de Milieudefensie. Ook is het belangrijk te stoppen met wijzen naar elkaar. Dit noemen ze ook wel het Calimerocomplex. Je moet niet wachten tot iemand anders actie onderneemt. ‘Ook jij als individu kan het verschil maken’.

Volgens Kennedy-Williams zijn het aanpakken van ‘klimaatangst’ en het aanpakken van de klimaatcrisis onherroepelijk met elkaar verbonden. “Het positieve vanuit ons perspectief als psychologen is dat we al snel beseften dat de remedie tegen klimaatangst hetzelfde is als de remedie voor klimaatverandering: actie.”